İşte araştırmanın detayları…
Türkiye ekonomisi içerde ve dışarıda yaşanan çeşitli
gelişmelerle hareketli bir yılı geride bıraktı. 2018 yılında yaşanan ticaret
savaşlarının ekonomiye etkisi yeni yılda kendini hissettirse de 2019, öncekine
oranla daha kontrollü geçen bir yıl oldu. Yılın ilk ayından itibaren ABD ve Çin
arasındaki ticaret müzakerelerine yönelik belirsizlikler, Suriye'nin
kuzeyindeki gelişmeler ve Brexit çıkmazı, küresel piyasalara yön veren ana
başlıklar olarak öne çıktılar. Yurt içinde ise 31 Mart’ta yapılan yerel
seçimler ve ABD ile olan ikili ilişkiler ekonomiyi etkileyen başlıca faktörler
oldu.
2019’da ekonomide öne çıkan bazı konular şöyle sıralandı:
Yılın ilk aylarında, kış şartları sebebiyle bazı gıda ürünlerinin fiyatlarında
artışlar yaşandı. Enflasyonla Mücadele kapsamında uygun fiyatlara sebze ve
meyve alışverişinin yapılabileceği tanzim satış noktaları kuruldu. Başta
belediyeler olmak üzere Tarım Kredi Kooperatifleri de çalışmalara destek oldu.
Tanzim satış mağazalarının etkisiyle marketlerdeki sebze ve meyve fiyatlarında
düşüşler sağlandı.
Temmuz ayında Merkez Bankası’nda üst düzey yönetici
değişimi gerçekleşti. Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya görevden
alınırken, yerine yardımcısı Murat Uysal atandı.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, "Değişim
Başlıyor" ana temasıyla hazırlanan Yeni Ekonomi Programı'nı (YEP
2020-2022) bakanlıkta düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı. Yeni Ekonomi
Programı; emeklilik hamlesi, her çocuğa kumbara hesabı, memura ödül gibi birçok
başlığı barındırdı.
MTM’nin araştırmasına göre yıl boyunca medyada 1 milyon
116 bin 270 habere yansıyan ihracat, yılın ilk 11 ayında 165 milyar doları
aştı. Böylece Yeni Ekonomi Programı’ndaki 182 milyar dolarlık ihracat hedefine
yaklaşıldı. 2018 yılının ilk 11 ayında 52 milyar 247 milyon dolar olan dış
ticaret açığı ise 2019 yılında yüzde 51.84 düşüşle 25 milyar 162 milyon dolara
geriledi.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt
Selçuk başkanlığında toplanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2020 yılında
uygulanacak brüt asgari ücretin 2.943 TL, net asgari ücretin ise 2.324 TL
olduğunu belirledi. Böylece yıl boyunca 192 bin 506 habere yansıyan asgari
ücrete net yüzde 15.04 zam yapılmış oldu.
Dolar ve Euro
geçtiğimiz yıla göre sakin bir yıl geçirdi…
2019 yılında dolar kuru kontrol altına alınsa da, bir
önceki yılın etkileri hissedildi. 2019’a 5.25 seviyelerinde başladı ve yılın
ikinci yarısında 5.60-5.85 bandında seyretti. Genel olarak sakin bir yıl
geçiren dolarda en yüksek seviye, yerel seçimler sonrası görüldü. Dolar,
İstanbul seçimlerinin iptal edildiği Mayıs ayının 7’sinde, kısa süreli de olsa
2019’un en yüksek kuru olan 6.25 seviyesine kadar yükseldi. Yılbaşından
itibaren toplam 2 milyon 198 bin 883 haberde yer alan dolar kuru, yüzde 13
oranında değer kazandı.
Euro kuru da dolarda olduğu gibi 2018’e oranla sakin bir
yıl geçirdi. Yılın ilk aylarında 6.02 seviyesinde olan kur, yıl içerisinde en
yüksek seviyesini yerel seçimlerin İstanbul’da tekrar edilmesi kararı sonrası 9
Mayıs tarihinde 7.03 TL olarak gördü. 2019 yılında Euro yüzde 9,5 oranında
değer kazandı.
Altın,
yatırımcısının yüzünü güldürdü…
2019 yılı içerisinde Dolar, Euro ve faizden daha çok
getiri sağlayan altın yatırımcısının yüzünü güldürdü.
ABD-Çin ticaret savaşındaki gelgitler ve Merkez
Bankalarının gevşeme adımlarının olduğu bir ortamda güvenli liman alımlarından
faydalanan altın yüzde 17 yükseldi. 2019 yılına 217 TL seviyesinde giren gram
altın, yılın son günlerinde 282- 286 TL bandında işlem gördü. 2019 yılında
yaşanan yurtiçi ve yurtdışı gelişmelere bağlı olarak değer kazanan altın
fiyatları yatırımcılarına yüzde 30 kazanç sağladı.
Medya Takip Merkezi’nin aynı araştırmasına göre, yıl
boyunca 302 bin 404 habere yansıyan altın, 2019 yılı içerisinde en yüksek
seviyesini 289 TL ile 28 Ağustos tarihinde gördü.
Vergi, Türkiye’nin
gündemindeydi…
Türkiye 2019 yılında birçok konuda vergi düzenlemesine
giderken, yeni gelen ek vergiler de gündem konusu oldu. 2019 yılının ilk
ayında, gelir vergisi reform paketi yürürlüğe girdi. Yapılan düzenleme ile
kıdem tazminatındaki gelir vergisi kesintisinin iade edilmesi
kararlaştırılarak, 27 Mart 2018'den önce işten ayrılanlara karşılıklı
sonlandırma sözleşmesi kapsamında yasal haklarına ek olarak ödenen tazminatlar,
iş kaybı, iş sonu tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödemeler ve
yardımlardan yapılan gelir vergisi kesintisinin iadesi sağlandı.
Ocak ayı itibari ile yürürlüğe giren diğer bir vergi
düzenlemesi ise, Cumhurbaşkanlığı kararı ile Facebook, Google gibi İnternet
ortamlarında verilen reklamlara yüzde 15 daha fazla vergi ödenmeye başlanması
oldu. Bu durum sosyal medya fenomenlerinin de vergi ödeyeceği tartışmasını
gündeminde getirdi.
Yeni yıl ile birlikte başlayan paralı poşet dönemiyle
beraber, Şubat ayı itibari ile plastik poşetlerin beyanları, e-Devlet Kapısı
veya interaktif vergi dairesi üzerinden, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı işlemlerinin
bulunduğu sayfada “Plastik Poşet Beyanı”
bölümünden yapılmaya başlandı.
Nisan ayında katma değer vergisi kanununda yapılan
değişiklik ile de bir önceki seneye ait giderlerin katma değer vergisi
tutarlarının indirim konusu yapılabilmesine imkân sağlandı.
Yılın sonuna doğru ise Türkiye Dijital Hizmet vergisi ile
tanıştı. Buna göre internet ortamlarında yapılacak alışverişlerde yüzde 7,5
dijital hizmet vergisi ödeyecek.
MTM’nin araştırmasına göre, 2019’da vergiler konusu 933 bin 27 habere yansıyarak ekonomi gündemini belirleyen konular arasında yer aldı.
YORUMLAR