Aşılamaya dikkat edin

Vücutta oluşabilecek risk faktörleriyle mücadelede aşılamanın önemini vurgulayan Halk Sağlığı Başkanlığında görevli Bulaşıcı Hastalıklar Uzmanı Dr. Nagihan Sarı, Kış aylarında hastalıklardan korunabilmek için aşılamanın önemine vurgu yaptı.

Kış aylarına girdiğimiz şu günlerde özellikle okul çağında ki çocuklarda sıklıkla görülen hastalıklara karşıt aşılanmanın önemini anlatan Bulaşıcı Hastalıklar Uzmanı Dr. Sarı, vücudun hastalıklarla savaş sırasında çeşitli antikorlara yenik düştüğünü ve buna karşıt önlem almanın en etkili yolunun aşılar olduğu belirtti.
İşte röportajımızın ayrıntıları:  Aşı Nedir? Vücutta hastalıklara karşı koruyucu antikor dediğimiz maddelerin yapımını uyarabilen, fakat hastalık yapma niteliği özel yöntemlerle giderilmiş mikroplar ya da bunlara ait ürünlerdir. Yani İnsan ve hayvanlarda hastalık yapabilen virüs, bakteri v.b. mikropların hastalık yapma özelliklerinden arındırılarak ya da bazı mikropların salgıladığı toksinlerin etkisinin ortadan kaldırarak sağlam kişilere verilmesi için geliştirilen biyolojik maddelere 'aşı' denir. Aşı, kişilere hasta olmadan önce ve hastalık açısından risk taşıdığı dönemlerde uygulanır. Aşıların tedavi edici özellikleri yoktur. Yani herhangi bir hastalık oluştuktan sonra veya geçirdikten sonra aşı yapmanın yararı olmaz. İnsan vücudu kusursuz bir yapı ve amacı her koşul altında yaşamını yani kendisini korumak.. Hastalığı geçirirken vücudumuz hastalığın mikrobunu yenebilmek için ciddi bir savaş veriyor. Bu savaşta ana silah ise ürettiği antikorlar. Oluşan bu antikorlar sayesinde insanlar çoğunlukla kabakulak, kızamık, suçiçeği gibi hastalıkları sadece bir kez geçirir, çünkü bağışıklık sistemimiz daha sonra aynı mikroorganizmayla karşılaştığında onu tanır ve daha önce ürettiği antikorlar sayesinde o mikroorganizmanın vücutta hastalık oluşturmasını engeller. Ayrıca her hastalık her zaman zararsız bir şekilde geçirilemez, bazen hastalık çocuk felci örneğindeki gibi, kişiyi öldürebilir veya sakat bırakabilir. Hiçbir hastalığı geçirmek aşılanmaktan daha zararsız ve hafif olamaz. Kimler aşı olmalı, kimler olmamalı? Aşı yapılacak kişinin sağlık yönünden aşı yapılmaya uygun durumda olması gerekir. Bazı durumlar, hastalıklar ve tedaviler aşı yapılmasına engel oluşturur. Bazı aşılar bu durumda istenilen etkiyi sağlayamazlar. Dolayısıyla takip eden hekime danışılarak aşı yapılmalıdır.  Çocuk hastayken aşı olması uygun mu? Genellikle, evet. Çocuklar soğuk algınlığı, kulak ağrısı, hafif ateş ya da ishal gibi hafif bir hastalık varken aşı olabilirler. Takip eden doktorunuz uygun görürse çocuğunuz aşılanabilir.  Aşılar zarar verir mi? Aşılar çok güvenilir maddelerdir. Üretim ve dağıtım aşamalarında çok sıkı kontrolden geçmektedirler. Ülkemizde kullanılan aşılar Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından önerilen ve onaylanan GMP (İyi Üretim Prosedürleri) kurallarına uygun üretilmiş ve uluslararası referans laboratuvarlarında test edilmiş olan aşılardır. Ayrıca kullanılacak aşılar teslim alınıp sahada kullanıma sunulmadan önce, Ulusal referans laboratuvarlarımızda da test edilmekte ve uygun olduğu kanıtlanan aşıların kabulü yapılmaktadır. Aşılar ilaçlar gibi biyolojik ürünler oldukları için aşılamadan sonra çok nadir olarak vücutta ve aşı yerinde bir takım yan etkiler oluşabilir. Aşı ile ilişkili yan etkiler çoğunlukla lokal - uygulanan bölgede- şişlik, ağrı, kızarıklık, ateş, kırıklık gibi yan etkilerdir. Aşı sonrası istenmeyen olayla karşılaşıldığında mutlaka doktora bildirilmelidir.  Sağlık bakanlığının çocukluk çağı aşı şemasında hangi aşılar mevcuttur? DaBT-İPa-Hib (Difteri, boğmaca, tetanoz, polio(çocuk felci), Hib,), OPA ( Oral polio –çocuk felci aşısı), KKK (MMR) (kızamık, kızamıkçık, kabakulak,) , KPA (konjüge pnömokok,), Hepatit A, Hepatit B, Su çiçeği ve BCG aşıları mevcuttur. Bir kez yapılan aşı ömür boyu korur mu? Her aşının koruyuculuk süresi farklıdır. Bazı aşılarda koruyuculuğun olabilmesi için farklı zaman aralıkları ile aşıda rapel (pekiştirici) doz uygulaması yapılmalıdır. Bu süre grip aşısı için her yıl, tetanoz aşısı için 10 yılda bir gibi farklı olabilmektedir.  Birden fazla aşı olması uygun mu?Evet. Bebeklerin vücutlarına aynı anda birden fazla aşı uygulanabileceği çalışmalarda gösterilmiştir. Kombine aşılar çocuğunuzu tek dozla birden çok hastalığa karşı korur. Sadece birkaç yıl öncesine oranla bile şimdi uygulanan aşı sayısı çok daha fazladır. Ülkemizde aşı ile önlenebilen hastalıkların birçoğundan zaten kurtulmamış mıydık, aşılamaya gerek var mı? Aşılar sayesinde, aşı ile önlenebilen hastalıkların birçoğu ülkemizde artık yaygın değildir. Ancak aşılamayı durdurursak ülkemizde görülen birkaç vaka dahi hızla onlarca veya yüzlerce vakaya dönüşebilir. Kızamık, boğmaca, su çiçeği salgınları ve diğer hastalıkların yaygın olmamasını yüksek aşılama oranına borçluyuz. Tam bir aşılama uygulanmayan çocuklar ciddi derecede hastalanabilir ve hastalığı topluma yayabilirler. Daha iyi hijyen ve steril ortam sağlamak, bulaşıcı hastalıkların ortadan kalkmasını sağlamaz mı? Aşının kullanılabileceği hastalıklarda aşı kullanımı bırakılırsa hastalık geri dönebilir. Daha iyi bir hijyen, el yıkama ve temiz su insanları bulaşıcı hastalıklardan korusa da bazı bulaşıcı hastalıklar ne kadar temiz olursanız olun yayılmaya devam eder. Eğer insanlar aşı yaptırmazsa, daha az bilinir hale gelmiş hastalıklar (örneğin çocuk felci ve kızamık) kısa bir sürede tekrar ortaya çıkarlar.  Aşılar cıva içerir ve bu yüzden zararlı değil mi? Tiyomersal, koruyucu olarak bazı aşılara eklenen organik cıva içeren bir bileşiktir. Çok dozlu flakon aşılarda kullanılan koruyucu maddelerden biridir. Aşılarda kullanılan tiyomersal miktarının bir sağlık riski oluşturduğunu gösteren hiçbir kanıt bulunmamaktadır. Herhangi bir bilimsel çalışma sonucu olmamasına rağmen bu kimyasalın oluşturduğu sağlık riskleriyle ilgili çok sayıda endişe göz önüne alınarak son yıllarda aşılarda koruyucu madde olarak kullanımı azaltılmıştır.  Aşılar otizme neden oluyor mu? Doksanlı yıllarda kızamık, kabakulak ve kızamıkçık (KKK) aşısının otizmle bağlantısı olduğu öne sürüldü, ancak daha sonraki yıllarda yapılan çalışmalarda aşılar ile otizm artışı arasında herhangi bir ilişki saptanmadı. Ne yazık ki, bu söylemin yayılması panik yarattı ve aşı yapılma oranları düştü, bu da aşı ile önlenebilir hastalıkların tekrar ortaya çıkmasına neden oldu. Sonuç olarak aşıyla otizm arasında herhangi bir bağlantı olduğuna dair delil bulunmuyor. Son olarak Ülkemizde Sağlık bakanlığı tarafından temin edilen aşılar sağlık kuruluşlarında ücretsiz olarak uygulanmaktadır. Unutmayalım Bulaşıcı hastalıklar ve Zaralarından korunmanın en kolay yolu aşılanmadır. Aşılı çocuk, sağlıklı çocuk, sağlıklı toplum.