En çok yatırım yapan şehir Kahramanmaraş
Kahramanmaraş OSB Başkanı Abdullah Çinkay: 'Türk özel sektörünün en fazla yatırım yapan şehri Kahramanmaraş, 1980-2016 yılları arısında milyarlarca liralık yatırım yaptı. Başta tekstil olmak üzere, Kağıt, Çimento, Enerji, Metal Mutfak Eşyası üretimi ile büyük bir üretim merkezi oldu' dedi.
Kahramanmaraş’ta Bugün Gazetesi’nin sorularına içtenlikle
cevap veren Çinkay, OSB’nin son durumu, yatırımı, teşvikler ve birçok konuda
soruları yanıtladı.
Yıllardan bu yana doğalgaz özlemini 2016 yılında gideren OSB’deki her firmanın 500 bin TL tasarruf ettiğini belirten Çinkay; “Yatırımın en büyük eksisi enerji maliyetleriydi. Şu anda bu sorunu doğalgaz ile çözdük.1980 yılından sonra nitelikli üretime başlayan Kahramanmaraş, ürettiği ürünlerin yanı sıra kullandığı teknoloji ile de üst sıralarda. OSB’lerin düşük enerji maliyetlerinden yararlanan, yatırımcılar, ayrıca 2016 yılında verilmeye başlayan doğalgaz ile de üretim yapmaya başladı. Bu başta elektrik maliyetlerinin her bir işletme için 500 bin TL kara geçmesi anlamına geliyor” dedi.
Birçok konuda açıklamalarda bulanan Çinkay’ın röportajı ise şöyle:
Kahramanmaraş OSB’nin doğalgaz sorunu çözüldü mü? Doğalgaz’ın işletmelere ne gibi faydası olacak?
1980 yılından sonra nitelikli üretime başlayan Kahramanmaraş, ürettiği ürünlerin yanı sıra kullandığı teknoloji ile de üst sıralarda. OSB’lerin düşük enerji maliyetlerinden yararlanan, yatırımcılar, ayrıca 2016 yılında verilmeye başlayan doğalgaz ile de üretim yapmaya başladı. Bu başta elektrik maliyetlerinin her bir işletme için 500 bin TL kara geçmesi anlamına geliyor.
Kavlaklı Organize Sanayi Bölgesinde sektörel çeşitlilik mevcut mu? Hangi sektörlerde kaç firma faaliyet gösteriyor?
Türk özel sektörünün en fazla yatırım yapan şehri Kahramanmaraş, 1980-2016 yılları arısında milyarlarca liralık yatırım yaptı. Başta tekstil olmak üzere, Kağıt, Çimento, Enerji, Metal Mutfak Eşyası üretimi ile büyük bir üretim merkezi. Son yıllarda teknik tekstil üretimine ağırlık veren Kahramanmaraş, Türk silahlı Kuvvetlerine kurşungeçirmez kumaş bile üretmeye başladı. Organize Sanayi Bölgemizdeki faaliyet gösteren firmalarda tekstil, teknik tekstil, madeni mutfak eşyaları, bakalit kulp, madeni mutfak eşyaları, alüminyum levha, alüminyum profil, mobilya, bina yalıtım malzemesi, endüstriyel klima, endüstriyel yumuşatıcı, oluklu mukavva, bulgur, polistiren ambalaj, yalıtım malzemesi ve WPC odun plastik kompozit panel malzeme ve tehlikesiz atık (metal ) toplama-ayırma ve bakır disk ve fullfat soya üretilmektedir. Bölgemizde toplam 53 firma faaliyet göstermektedir.
OSB’ nin,hükümetin belirlediği teşvik sisemi açısından ne gibi avantajı var?
Bölgemizde yatırım yapılması durumunda;
-Firmalar için 5 yıl Emlak Vergisi Muafiyeti bulunmaktadır.
-2464 sayılı belediye gelirleri kanununun 80’inci maddesine göre Organize Sanayi Bölgelerinde yapılan Yapı ve Tesisler Bina İnşaat Harcı ve Yapı Kullanma İzni Harcı’ndan müstesnadır. 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 5’inci maddesinin beşinci fıkrası gereğince yapı denetim kuruluşlarına ödenecek hizmet bedeli Organize Sanayi Bölgeleri onaylı sınırı içerisinde yer alan tüm yapılar için %75 indirimli uygulanır.
- 15/06/2012 tarihli ve 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Kararın 18’inci maddesine göre; Yatırımın organize sanayi bölgesinde (OSB) gerçekleştirilmesi durumunda; 1. Büyük ölçekli yatırımlar veya bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında teşvik belgesi düzenlenen yatırımlar vergi indirimi ve sigorta primi işveren hissesi desteği açısından bulundukları bölgenin bir alt bölgesinde sağlanan oran ve sürelerde bu desteklerden yararlanabilir. 2. Söz konusu madde kapsamında 6. Bölgede gerçekleştirilecek büyük ölçekli ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamındaki yatırımlar için ise sigorta primi işveren hissesi desteği, bölgede geçerli olan süreye iki yıl ilave edilmek, vergi indirimi desteği ise bölgede geçerli olan yatırıma katkı oranına beş puan ilave edilmek suretiyle uygulanır. Söz konusu Karar kapsamında yer alan desteklerin uygulanması açısından iller, sosyoekonomik gelişmişlik seviyeleri dikkate alınarak 6 bölgeye ayrılmıştır.
-KDV istisnası ; 2012/3305 sayılı yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Kararın 10’uncu maddesine göre 25/10/1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunun gereğince, teşvik belgesini haiz yatırımcılara teşvik belgesi kapsamında yapılacak makine ve teçhizat ithal ve yerli teslimleri KDV’den istisna edilebilir. Aynı hüküm, teşvik belgesinin veya teşvik belgesi kapsamı makine ve teçhizatın devir işlemleri ile makine ve teçhizat listelerinde set, ünite, takım vb. olarak belirtilen malların kısmi teslimlerinde de uygulanır.
-Gümrük Vergisi Muafiyeti ; 2012/3305 sayılı yatırımlarda devlet yardımları hakkındaki kararın 9’uncu maddesine göre teşvik belgesi kapsamındaki yatırım malı makine ve teçhizatın ithali, otomobil ve hafif ticari araç yatırımlarında yatırım dönemi içerisinde kalmak kaydıyla monte edilmemiş haldeki (CDK) aksam ve parçaların ithali, gemi ve elli metrenin üzerindeki yat inşa yatırımlarında tekne kabuğu ithali yürürlükteki İthalat Rejimi Kararı gereğince ödenmesi gereken gümrük vergisinden muaftır.
-Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği ; 2012/3305 sayılı yatırımlarda devlet yardımları hakkındaki kararın 12’inci maddesine göre Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlardan, tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla; a) komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla sağlanan,
b) Diğer yatırım cinslerinde, yatırımın tamamlanmasını müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde (mevsimsel özellik taşıyan yatırımlara bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam ortalamaları dikkate alınır) Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen aylık prim ve hizmet belgesinde bildiren ortalama işçi sayısına teşvik belgesi kapsamında gerçekleşen yatırımla ilave edilen, istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Ekonomi Bakanlığı bütçesinden karşılanır.
-Faiz Desteği ; 2012-3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Kararın 11’inci maddesine göre talep edilmesi halinde, bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklerden yararlanacak yatırımlar için bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli yatırım kredilerinin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının yüzde yetmişine kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kar payının;
a) 3. Bölgede yapılacak yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde üç puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde bir puanı,
b) 4. Bölgede yapılacak yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde dört puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde bir puanı,
c) 5. Bölgede yapılacak yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı,
d)6. Bölgede yapılacak yatırımlar için Türk Lirası cinsi kredilerde yedi puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı,
e) Bölge ayrımı yapmaksızın tüm bölgelerde gerçekleştirilecek stratejik yatırımlar, AR-GE yatırımları ve çevre yatırımları için Türk Lirası cinsi kredilerde beş puanı, döviz kredileri ve dövize endeksli kredilerde iki puanı,
Ekonomi Bakanlığınca da uygun görülmesi halinde azami ilk beş yıl için ödenmek kaydıyla bütçe kaynaklarından karşılanabilir.
Devlet teşviklerinin yatırımcılara katkısı nedir? Yeterli buluyor musunuz?
Geçmişte milli mücadele kahramanlarının; bugün de ekonomi kahramanlarının diyarı Kahramanmaraş ekonomide birçok sektörde lider konumuyla, Türkiye’nin örnek gösterilen şehirleri arasındadır. 80’li yıllarda başlayan sanayileşme ve özellikle son 10 yılda, 5084 sayılı teşvik yasasında ortaya koyduğu olağanüstü başarı herkesçe malumdur. Bu süreçte, istihdamını 3 kat, ihracatını 4 kat artıran Kahramanmaraş, benzer kapsamda bir teşvik sistemi ile enerji ve SGK prim desteği sağlanırsa, bundan çok daha fazlasını gerçekleştirmeye hazırdır. Bazı temel göstergelere baktığımızda ümit verici sonuçlara ulaşıyoruz. 2016 yılında Kahramanmaraş’ta açılan şirket sayısı 924, kapanan şirketler ise geçen yıla göre %9 gerileyerek 248 olarak kayda geçmiştir. Geleceğe güvenle bakmak adına yatırım teşvik müracaatlarındaki gelişme umut verici. Geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık 3 kat artış sağlayan yatırım teşvik müracaatları 600 milyon TL’den 1,7 milyar TL’ye ulaşmıştır. Bu da bize, gelecek yılın Kahramanmaraş için yatırım yılı olacağını işaret ediyor.
1985 yılında; Kalkınmada öncelikli 28 il içinde olan Kahramanmaraş, yatırımcısının azmi sayesinde milyarlarca dolarlık üretim yaptı. 2004 yılında 5084 teşviki alan kent, 13 yılda 6 milyar dolarlık yatırım yaptı. Devlet sürekli olarak üretime yönelik hamleler yapıyor. Geçmişten aldığı tecrübe ile dünya klasmanına yönelik ürünler üreten kent, 1990 yılında yüzde 228 dolaylarında yatırım miktarı ile Türkiye birincisi olmuştu. Devletin yatırımcıya verdiği gücü her zaman hissettik. Devlet teşviklerinin yatırımcılarımızın yatırım yapma açısından ürettiği ürün maliyetlerini düştüğünden rekabet imkanı artmaktadır. Yatırım yapma imkanı kolaylaştırmaktadır.
Kahramanmaraş Sanayisinde kaç işçi istihdam ediliyor, yıllık ihracat miktarı ne kadardır? İhracat hangi ülkelere yapılıyor?
Kahramanmaraş’ın üretim yıldızı olan Tekstil’de yaklaşık 300 işletme ’de 100 bin kişi çalışıyor. Genel rakam ise 140 bin civarında. Kahramanmaraş’ın ihracatı 2016 yılında %9,5 oranında gelişme kaydederek 850 milyon dolara yükselmiştir. Kahramanmaraş ekonomisinin lokomotifi tekstil sektöründe ise %10,27 artış gerçekleşmiş ve tekstil ihracatımız 586 milyon dolara ulaşmıştır. Metal sektörü yatay bir seyir izleyerek 97,8 milyon dolar, hazır giyim %24,2 gelişme sağlayarak 61,2 milyon dolar ve kağıt sektörü %3 artışla 43,5 milyon dolar ihracat yapmıştır. En fazla ihracat yapılan 5 ülke ise 234 milyon dolar ile İtalya, 57 milyon dolar ile Mısır, 45 milyon dolar ile Almanya, 50 milyon dolar ile Portekiz ve 34 milyon dolar ile İspanya olmuştur..
Çevre ülkelerdeki savaş, ekonomimizi ne kadar etkiliyor?
2015 yılında %4 büyüyen Türkiye ekonomisi, 2016 yılı ilk çeyreğindeki %4.7’lik büyümesinin ardından ikinci çeyrekte %3.1 büyüme ve üçüncü çeyrekte özellikle darbe girişimi süreciyle birlikte yaşanan finansal dalgalanmaların da etkisiyle; yatırım ve tüketim eğiliminin bir miktar güç kaybetmesiyle %1,8 küçülme yaşadı. 2016 yılının tamamı için %2,5 civarında büyüme tahminimizi korumaya devam ediyoruz. Bu süreçte, yeni vizyonu ile dünyada söz sahibi, bölgesinde güçlü bir aktör haline gelen Türkiye, bugün FETÖ, PKK, PYD, DEAŞ gibi tehdit unsurlarının yanında ekonomide de dolar ve faiz lobisine karşı büyük bir mücadele içerisindedir. Çevre ülkelerde yaşanan savaşlar nedeniyle, ihracatın yönü batıya doğru kaydı. Şu anda yaklaşık 118 ülkeye ihracat yapan Kahramanmaraş, yatırımını büyütmek için var gücüyle savaşıyor. Ortadoğu da yaşanan bu savaş bittiği takdirde imarından birçok sektörde yine atılım yapacağız.
Kahramanmaraş sanayicisi yeteri kadar işçi bulabiliyor mu? İşçi sorunu var mı?
İlimiz geneli istihdam ise 2016 Kasım sonu itibariyle geçen yılın aynı ayına göre %2,5 artış göstererek 140.000 kişiye ulaşmıştır. Kahramanmaraş’ın üretim yıldızı olan Tekstil’de yaklaşık 300 işletme ’de 100 bin kişi çalışıyor. Kentin işsizlik rakamı Türkiye ortalamasının çok çok altında. Bunu kente yatırım yapan müteşebbis ruh sayesinde yakaladık.
İşçi sorunu bulunmaktadır. Yeterli sayıda kalifiye eleman bulmakta firmalar zorlanmaktadır.
Kahramanmaraş’ ta milli savunma sanayi yatırımları yapılabilir mi?
Kahramanmaraş’ta bir sanayi kültürü oluştu. Bizler birinci kuşaklar bunu oluşturmak için çok bedel ödedik. Öncelikle Milli Savunma Sanayi yatırımlarının yapılabilmesi için bu sektörün alt yapısının olması lazım. Yatırımcılar kendi bilmediği sektöre yatırım yapmıyor. Fakat Milli Savunma sanayine yatırım yapılması ilimiz açısından hem sektörel çeşitliliğin desteklenmesi hem de kent ekonomisine katma değeri olumlu olacaktır
Kahramanmaraş sanayisinin lokomotifi tekstil olarak sürüp gidecek mi? Yada yeni başlayan müteşebbislere hangi alanlarda yatırım yapmasını önerirsiniz?
Kahramanmaraş 2016 yılı Aralık ayı sonuna kadar ise 850 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Geçen yılın aynı ayına göre tekstilde ihracatımız yüzde 10,27 oranında artış sağlamıştır. Kahramanmaraş, 2016 Aralık ayı sonuna kadar demir ve demir dışı metallerde: 97 milyon 777 bin dolar, hazır giyim ve konfeksiyonda 61 milyon 979 bin dolar, mobilya, kağıt ve orman ürünlerinde 43 milyon 458 bin dolar, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamullerinde 22 milyon 641 bin dolar ihracat yapmıştır. En fazla ihracat yapılan 5 ülke ise 234 milyon dolar ile İtalya, 57 milyon dolar ile Mısır, 45 milyon ile Almanya, 50 milyon ile Portekiz ve 34 milyon dolar ile İspanya olmuştur. İlimizde şuan lokomotif sektör Tekstil olup çelik mutfak eşyaları, dondurma, enerji, kuyumculuk, ayakkabı sektörü ilerlemekte olup Ağır sanayide de yeni yatırımlar yapılmaktadır.
Şuan ekonomik savaştan söz ediliyor, sizce ekonomik savaş var mı? Tekstil tesislerinin şuanki durumu ne aşamada?
Bunun tek bir açıklaması olabilir; bizi yıkmak, ekonomik istikrarı sekteye uğratmak için silahını kuşanmış bir lobi ile karşı karşıya olduğumuz çok açık. Makro ekonomiye baktığımızda; son 14 yılda Merkez Bankası rezervlerimizin 21 milyar dolardan 120 milyar dolara ulaşmış olduğunu, faizin %60’lardan %10’lara gerilediğini görmekteyiz. Ülkemiz ekonomisi çok güçlü bir yapıya sahip. Her türlü zorluklar karşısında dimdik ayakta durabileceğine inanıyoruz. Gerek devletimiz gerekse milletimiz ve iş dünyası da bu konuda elinden gelenin fazlasını her zaman yapmıştır ve yapmaya a hazırdır.
Kahramanmaraş’ ta tekstil ve madeni mutfak eşyası sektörünün arkasından hangi sektör gelir?
Ülkemizin metal mutfak eşyaları (tencere, tava, çaydanlık vs.) üretiminin yaklaşık %65’ini tek başına sağlayan Kahramanmaraş’ta, 100 sanayi tesisinde 10 bin kişiye istihdam sağlanıyor. Yan sanayisiyle birlikte 20 bin kişiye ekmek kapısı olan bu sektör, 100 milyon dolara yakın ihracat gerçekleştiriyor ve Türkiye’nin ithal ettiği yassı paslanmaz çeliğin önemli bir bölümünü işleyerek iç ve dış pazarlara arz ediyor.
Avrupa’nın en büyük üreticilerinin olduğu Kahramanmaraş’ta, Metal Mutfak Eşyası Sektöründe ürün yelpazesi oldukça genişlemiştir. Çaydanlık, cezve, tencere, cam kapak, düdüklü tencere, semaver, çatal, kaşık, bıçak, alüminyum, krom, emaye tencere, emaye çaydanlık, teflon tencere ve teflon tava gibi ürünlerin tamamı üretilmektedir.
Kahramanmaraş metal mutfak eşyaları sektörü, 2002 yılında 3,9 milyon dolar ihracat yaparken son 13 yılda 25 kat artış kaydederek 2015 yılında 98 milyon dolar ihracat gerçekleştirilmiştir. Kahramanmaraş’ta her ülkenin kendi mutfak kültürüne göre araç gereç üretimi yapılmaktadır. Arap, Avrupa, Asya kültürü farklı araç gereçleri kullanıyor. Her ülkenin farklı kültür ve tercihlerine uygun araç gereç üretmek için araştırma yapan sektör 100’den fazla ülkeye ihracat yapıyor. Rusya’nın en ücra kentlerine Afrika’nın nokta gibi kentlerine Güney ve Latin Amerika ülkelerindeki küçücük ada ülkelere kadar Kahramanmaraşlı metal mutfak eşya sanayicileri ihracat yapıyor.
İlimizde Tekstil ve çelik mutfak eşyaları sektörlerinin ardından Dondurma, enerji, kuyumculuk, ayakkabı, kâğıt sektörü gelmektedir.
Cumhurbaşkanı geçen ay ‘önünüze bakın, yatırımlarınızı yapın’ diyerek çağrıda bulunmuştu. Bu çağrı sizde ne çağrışım yaptı?
Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın iş adamlarına yatırım çağrısı sonrası Tomsuklu Tekstil İhtisas OSB ile yatırımlarımız 4’e katlayacak. Başta da söylediğim gibi Kahramanmaraş’a fırsat verildiği zaman yatırımı üretime, emeğe çevirmeyi çok iyi biliyor. 1960’larda çıkmaz sokak olarak adlandırılan şehir, bugün üretimin, ARGE’nin İnavosyonun merkezi halinde. Bunun yakalanması için 1960 yılından bu yana hizmet veriyoruz. Türkiye’de 2015 verilerine göre 24 Milyar TL’lik iç piyasa hacmine sahibiz. Bugün Kahramanmaraş’ta üretilen ürünler İtalya’da, Fransa’da ki ünlü moda defilelerine yönelik. Bunun altında sürekli yatırım yapma isteği olan Kahramanmaraşlı iş adamlarımız var. Kahramanmaraş yatırım konusunda ülkede parmakla gösterilecek illerin başında gelmektedir. Yatırım, gerek ekonomik anlamda, gerek sosyal anlamda ülkemizin refah seviyesini arttıracağından dolayı bu konuda sayın cumhurbaşkanımız da gereken hassasiyet ve önemi vurgulamak istemiştir.
Kahramanmaraş ekonomisi 2016’yı nasıl geçirdi, iş adamı olarak 2017’ den beklentileriniz nelerdir?
2016’da bazı iç ve dış şoklar nedeniyle Orta Vadeli Program hedeflerinden sapmalar olsa da bu yılın Türkiye için hızlı bir kalkış ve toparlanma yılı olacak. Sanayi üretimi, kapasite kullanım oranları, yatırımlar ile istihdamdaki artış beklentileri 2017’nin daha rahat bir yıl olacağına işaret ediyor. Türkiye hızlı bir şekilde bu yıl zemin kazanacak ve tekrar bir çıkış yaşayacak. Ekonomide ve diğer alanlarda reformist yaklaşım devam eder ve anayasa referandumu ile bunlar taçlanırsa Türkiye yeni bir çağın başlangıcını yaşayacaktır. Terörden arındırılmış komşular ve daha güçlü bir küresel politika ile Türkiye yepyeni kapılar açacaktır. Tüm olumsuzluklara rağmen durmadan yolumuza devam ettik. Etmek zorundayız da zaten. Çalışmadan yemek olmaz. Ülke olarak üretim sektörüne ağırlık vermeliyiz. Katma değerli ürünler meydana getirerek ekonomiye elimizden gelen desteği veriyoruz. Bugüne kadar hep böyle idi, bundan sonra da böyle olması konusunda üzerimize düşeni yapmaya hazırız. Bu nedenle de 2017 yılının daha iyi geçeceğine şüphem yok.
Kahramanmaraş sanayicisinin birlik ve beraberliğini nasıl görüyorsunuz? Bir biri arasında yardımlaşma oluyor mu?
İlimiz sanayicileri çeşitli vesilelerle bir araya gelmektedirler. Bu görüşmelerde yapılan istişarelerin olumlu sonuçlarını her zaman görmekteyiz.
Şuan gündemde yeni anayasa paketi var. Yeni anayasa paketi ve partili cumhurbaşkanlığı sistemi hakkında neler söylemek istersiniz?
İçerinde bulunduğumuz istikrarı korumak adına yapılacak anayasal düzenlemelere sıcak bakıyoruz. Bir ülkede istikrar olur ise yatırım da olur, ekonomi de düzelir, insanların refah seviyesi de artar. Bu nedenle de herkes üzerine düşeni yapmalı.