Er ve Erbaşlara Müjde
681 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameden askerlik hizmetini yapmakta olan er/erbaşlar ile geride bıraktıkları eş, çocuk ve ana-babalarına müjdeli haber çıktı.
Bilindiği üzere askerlik hizmetini er veya erbaş olarak yapmakta olan yükümlüler ile yedek subay okulu öğrencileri GSS kapsamında değillerdi. Bunların geride bıraktıkları eş, çocuk ve ana-babaları sağlık yardımlarından yararlanmak için gelir testi yaptırmalı ve çıkacak olan gelir testi sonucuna göre GSS tescilleri yapılmakta idi. Yaptırmış oldukları gelir testi sonucu c-1 (yeşil kart) çıkarsa sağlık yardımlarından ücretsiz yararlanmaktalar; 60-g çıkarsa sağlıktan yararlanmak için GSS primi ödemek zorundaydılar. Vatani görevini yapmak üzere askere giden Mehmetçiğin geride kalanları gelir testi sonucu 60-g çıkarsa GSS primi ödemek zorunda kaldıklarından, çoğu zamanda maddi sıkıntılardan dolayı primlerini ödeyemediklerinden sağlık yardımlarından yararlanamıyorlardı. Askere giden Mehmetçiğimizin yakınları, askerlik süresi boyunca sağlıktan yararlanamadıkları için mağdur oluyor, üstüne birde ödenemediği için gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanan yüksek miktardaki GSS prim borcu da asker dönüşü Mehmetçiğimizi bekliyordu. Bizde çoğu kez, askere giden Mehmetçiklerimizin bu mağduriyetini dile getirmiş ve geride kalanlarının primi devlet bütçesinden karşılanmak suretiyle GSS kapsamına alınmaları gerektiğini yazmış idik.
Hükümetimiz sonunda konuya el atmış ve 06.01.2017 tarih 29940 Mükerrer sayılı Resmi Gazetede 01.03.2017 tarihinden geçerli olmak üzere 681 sayılı KHK yayımlanmıştır. 681 sayılı KHK ile 5510 sayılı Kanunun 60.maddesine eklenen 12’inci fıkrada aynen;
“(Ek fıkra: 2/1/2017-KHK-681/74 md.) Askerlik hizmetlerini er ve erbaş olarak yapmakta olanlar askere sevk tarihi ile terhis tarihi arasında, yedek subay öğrencileri ve adayları askere sevk tarihi ile yedek subay nasıp tarihi arasında, askeri öğrenci adayları ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrenci adayları ise intibak eğitimine başladıkları tarih ile yemin ettikleri tarih arasında primleri ilgili kamu idaresi tarafından karşılanmak suretiyle genel sağlık sigortalısı sayılır. Bu sürenin hesabında, mevzuatı uyarınca askerlik hizmet süresinden sayılmayan haller (sağlık sebebi hariç) dikkate alınmaz. Bu kapsamda genel sağlık sigortalısı sayıldıkları sürece bu maddenin diğer fıkraları kapsamında genel sağlık sigortalısı ve genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılmazlar.”
Denmektedir. Buna göre;
· Askerlik hizmetlerini er/erbaş olarak yapmakta olan yükümlüler askere sevk tarihi ile terhis tarihi arasında,
· Yedek subay öğrencileri/adayları askere sevk tarihi ile yedek subay nasıp tarihi arasında,
· Askeri öğrenci adayları ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrenci adayları ise intibak eğitimine başladıkları tarih ile yemin ettikleri tarih arasında,
Primleri ilgili kamu idaresi tarafından
karşılanmak suretiyle ücretsiz olarak c-1 (Yeşil kart)
statüsünden GSS kapsamına alınmışlardır.
Mehmetçiğin GSS kapsamına alındığı bu süreler içinde sağlık
nedenleri hariç olmak üzere askerlik süresinden sayılmayan sürelerin bulunması
halinde (örneğin firarda geçen süre) askerlik süresinden sayılmayan bu
sürelerde GSS kapsamı dışında kalacaklardır. Yine 681 sayılı KHK ile 5510 sayılı Kanunun 61.maddesine
eklenen ek fıkrada aynen;
“(Ek
fıkra: 2/1/2017-KHK-681/75 md.) 60 ıncı maddenin onikinci fıkrası kapsamındaki
er ve erbaşlar ile yedek subay öğrencileri ve adaylarının genel sağlık
sigortası bildirimi, askerlik şubesinden sevk tarihi, askeri öğrenci adayları
ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrenci adaylarının genel sağlık
sigortası bildirimi, intibak başlangıç eğitimine başladıkları tarih itibarıyla;
60 ıncı maddenin onüçüncü ve ondördüncü fıkraları kapsamında sayılanların
bildirimi, personelin eğitim ve öğretime başladığı tarih itibarıyla ilgili kamu
idaresi tarafından yapılır.” Denmektedir. Konunun daha iyi
anlaşılmasını sağlama adına aşağıdaki tablo hazırlamıştır:
GSS Kapsamına Alınan Kişi
GSS’ye Alındıkları fıkra
GSS Kapsamına Alındıkları Dönem
GSS Giriş Bildirgesinin Verileceği Tarih
GSS Giriş Bildirgesini Verecek ve Primleri Ödeyecek Yer
GSS
Statüsü
Askerlik hizmetini yapmakta olan er/erbaşlar
60 md/12.fıkra
Askere sevk tarihi ile terhis tarihi arasında
Askerlik şubesinden sevk tarihi
İlgili kamu
idaresi
C-1/
Yeşil kart
Yedek subay okulu öğrencileri/adayları
60 md/12.fıkra
Askere sevk tarihi ile yedek subay nasıp tarihi arasında
Askerlik şubesinden sevk tarihi
İlgili kamu
idaresi
C-1/
Yeşil kart
Askeri öğrenci adayları
60 md/12.fıkra
İntibak eğitimine başladıkları tarih ile yemin ettikleri tarih arasında
İntibak eğitimine başladıkları tarih
İlgili kamu
idaresi
C-1/
Yeşil kart
Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrenci/adayları
60 md/12.fıkra
İntibak eğitimine başladıkları tarih ile yemin ettikleri tarih arasında
İntibak eğitimine başladıkları tarih
İlgili kamu
idaresi
C-1/
Yeşil kart
Konunun teknik detayları
hakkında önemli bilgiler:
· GSS primlerinin hesaplanmasına esas PEK’leri asgari ücrettir.
· GSS primlerinin ödeme yükümlüsü ilgili kamu idareleridir. Kendileri prim ödemeksizin sağlık yardımlarından yararlanırlar.
· Sağlık yardımlarından yararlanmaları için son 1 yıl içinde 30 gün GSS prim ödeme gün sayılarının bulunmasına gerek yoktur. Bunlar kapsama alındıkları günden başlamak üzere sağlıktan yararlanabilirler.
· Yerleşim yeri dışına sevklerinin yapılması halinde yol gideri ve gündelik ödenmez.
· Katılım payı ve ilave ücret ödemezler.
· Sağlık hizmetleri gerekli durumlarda yurtdışından da sağlanabilir.
· Terhis tarihinden itibaren 30 gün süreyle daha sağlık yardımlarından yararlanabilirler.
Tüm Mehmetçiklerimize ve bunların eş, çocuk ve ana/babalarına hayırlı olmasını diliyor, uygulamanın hayata geçirilmesinde emeği olan herkese teşekkür ediyoruz.
Uygulama Biraz Eksik Kalmış
Askerlik hizmetini yapmakta olan er/erbaşların ve bunların geride bıraktığı yakınlarının ücretsiz olarak GSS kapsamına alındığına dair bu düzenleme 01.03.2017 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe gireceğinden bu kişiler 01.01.2012 ila 28.02.2017 tarihleri arasında eski uygulamaya tabi olup GSS kapsamında değillerdir. Yapılan bu düzenleme askerlik görevini yapmakta olan er/erbaşlar ile bunların geride bıraktığı bakmakla yükümlü olduklarını sevindirecek bir düzenleme olmakla birlikte, uygulamanın 01.03.2017 tarihinde yürürlüğe girecek olmasından dolayı GSS’nin zorunlu olarak uygulama geçtiği 01.01.2012 ila 28.02.2017 tarihleri arasını kapsayan dönem için tahakkuk eden GSS borçlarını kapsamadığından kanaatimizce eksik kalmıştır. Bundan dolayı, bu kişilerin bir kereliğe mahsus olmak üzere 01.01.2012 – 28.02.2017 tarihleri arasındaki GSS borçlarının silinmesi için kanuni bir düzenleme yapılması yerinde olacaktır.
Ramazan ELMA
Sosyal Güvenlik Hukuku Yazarı
(Adli Bilirkişi)