"İş süreçlerinde kadının katılımı yok denecek kadar az"

Türkiye, 'toplumsal cinsiyet eşitliği' alanında parlak bir görünüm sergilemiyor. Kadın iş gücü, hizmet sektörü hariç hemen hemen tüm alanlarda geri planda yer alırken, üst düzey yöneticiler arasında kadın oranı yüzde 18 olarak belirlendi. Türkiye, 'Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu'na göre 130. sırada yer alıyor.

Kadın istihdamı Türkiye’de her dönemde ele alınan, tartışılan bir konu olarak gündemde yer alıyor. 2020 Dünya Ekonomik Forumu’nun “Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu” verilerine göreyse Türkiye, dünya genelinde 130. sırada yer alıyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Kaynakları Yüksek Lisans Program Direktörü Doç. Dr. Başak Uçanok Tan, “Kadınlar ağırlıklı olarak hizmet sektöründe görev alıyor, profesyonel iş süreçlerineyse kadın katılımı yok denecek kadar az” diyor.

Çoğunluk hizmet sektöründe

Dünya Ekonomik Forumu’nun 153 ülkeyi kapsayan ve ülkelerde ekonomik katılım ve fırsat, eğitime katılım, sağlık ve sağ kalım ve politik güçlenme alanlarının ele alındığı raporu değerlendiren Doç. Dr. Uçanok Tan, uzman mesleklerdeki açığa dikkat çekti. Doç. Dr. Tan, “Eylül 2019 TÜİK verilerine göre, Türkiye’de, kadınların işgücüne katılım oranı %34,9 ile erkeklerin katılım oranının (%72,6) yarısından daha düşük gerçekleşti. İstihdam edilen kadınların % 17,9’u kısmi zamanlı çalışırken, bu oran erkekler için %5,9’a düşüyor. Kadınların en çok görev aldığı alan yüzde 56,1 ile hizmet sektörü” dedi. Hane Halkı İşgücü Araştırması 2018 sonuçlarına göre kadının tarımda istihdam oranının yüzde 28,3 olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Uçanok Tan, sanayi sektöründe ise bu oranın yüzde 15,6 olduğunu belirtti.

Karar süreçlerinde kadın yok

Avrupa Komisyonu’nun 2019 Eşitlik Raporu’na göre, Avrupa genelindeki, halka açık şirketlerin yüzde 26,7’sinin yönetim kurulunda kadınları görüyoruz ve bu şirketlerin sadece yüzde 6,3’ünde kadın CEO bulunuyor.

Doç. Dr. Uçanok Tan’a göre durum Türkiye’de daha da vahim; “Dünya Ekonomik Forumu’nun 2020 raporuna göre; Türkiye’de üst düzey yöneticilerin sadece %17,4’ü kadın ve bu oran yönetim kurullarındaki kadın temsiline bakıldığında %13,4’e düşüyor. Rapora göre, Türkiye’deki şirketlerin sadece % 3,9’unda kadın CEO görüyoruz. Bu veriler Türkiye’yi 153 ülke arasında 132’nci sıraya yerleştiriyor. Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesi değerlendirmeye alındığında ise Türkiye cinsiyet eşitsizliği sıralamasında sırasıyla İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Tunus’un gerisinde yer alıyor”.

Ücreti toplumun algısı belirliyor

Kadınların çalışma hayatında karşı karşıya kaldığı sorunların en önemlilerinden birisi ücret eşitsizliği. 2019 Sosyal Kurumlar ve Toplumsal Cinsiyet Endeksi (SIGI) Raporu’na göre cinsiyete dayalı ücret farkı dünyada %13,6. Yapılan araştırmalar OECD ülkelerinde kadın ve erkek arasındaki ücret farklılıklarının kapanma sürecinin en az 50 yılı bulacağını ortaya koyuyor. Uluslararası İş Örgütü’nun (İLO) 2019 verilerine göre ise Türkiye’de cinsiyete dayalı ücret eşitsizliği %12,9. Türkiye’deki durumu Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri üzerinden değerlendiren Doç. Dr. Uçanok Tan şu ifadeleri kullandı, “Ülkemizde ne yazık ki kadınlar hala erkekler kadar çok kazanamıyor. Eğitim seviyesi arttıkça ücret eşitsizliğinin düşmesi beklenirken, Türkiye’de lise eğitim seviyesinde cinsiyete dayalı ücret farklılığı yüzde 10’dan, yüksekokul ve üzeri eğitim seviyesinde yüzde 22’ye çıkıyor. Bu tablo bize ücret eşitsizliğinin eğitim seviyesiyle açıklanamayacağını gösterir. Bu sonuçların arkasında yatan neden, kadın ve erkek emeğine atfedilen değere dair ön kabuller ve toplumsal algıdır.”