İştahsızlık, sinüzit, konsantrasyon güçlüğü…

Özellikle sık solunum yolu enfeksiyonu geçiren çocuklarda görülen geniz eti büyümesi ciddiye alınması gereken önemli bir sorun. Zira bu durum, burun tıkanıklığından gelişme geriliği ve uyku bozukluklarına kadar birçok hastalık için zemin oluşturuyor. Acıbadem Ankara Hastanesi KBB Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Ali Titiz, çocuklardaki uzamış burun tıkanıklığının ve buna bağlı gelişen sorunların araştırılması ve geniz eti büyümesi tespit edilirse tedavi edilmesi gerektiğinin altını çiziyor.

Burun boşluğunun arka kısmında yer alan geniz eti aslında vücudu enfeksiyonlara karşı savunmakla görevli yapılardan biri. Doğal olarak tüm çocuklarda bulunuyor. Genellikle 5 yaşından sora küçülmeye başlıyor ve ergenlik yıllarına ulaştığında çoğunlukla ortadan kaybolduğu görülüyor Ancak herhangi bir enfeksiyon durumunda iltihaplanarak reaksiyonel olarak şişmesiyle burnun geniz (nazofarenks) bölümüne açıldığı bölgeyi kapatıyor ve burun tıkanıklığına neden oluyor. Böylelikle çocukların yaşam kalitesini bozan bir dizi sağlık sorunlarına neden oluyor.

Burun tıkanıklığı, ağız açık uyuma, ağızdan soluma, genizden konuşma, horlama, hırıltılı soluma, ağız kuruluğu, geçmeyen burun akıntısı geniz eti iltihabı ve büyümesinin en önemli belirtileri arasında sıralanıyor. Ancak geniz eti büyümesiyle birlikte çocuklarda bunlara bağlı olarak iştahsızlık, uyku bozuklukları, uykuda kısa süreli solunum durması, uykudan sıçrayarak uyanma, sık yineleyen sinüzit ve orta kulak iltihapları gibi yaşam kalitesini etkileyen problemlere neden olabiliyor. Acıbadem Ankara Hastanesi KBB Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Ali Titiz, uzun dönemde orta kulakta sıvı birikimine neden olması ile işitme kayıpları ve kronik kulak zarı hastalıkları, büyüme gelişme geriliği veya yüz kemikleri gelişiminde gelişim bozukluğu gibi çok daha ciddi sonuçlar yaratabileceğini söylüyor. Dolayısıyla bu belirti ve bulgulardan biri veya bir kaçı ile karşılaşılmışsa mutlaka bir KBB hekimine başvurulması gerektiğinin altını çiziyor.

En önemli faktörlerden biri ebeveynlerin sigara içmesi

Geniz eti büyüklüğünün görülme sıklığı için belli bir yüzde vermek mümkün olamıyor. Anne babanın sigara içmesi, kreş ortamları gibi çocuğun enfekte bireylerle yakın temasta olabileceği alanların varlığı veya var olan üst solunum yolu enfeksiyonlarının yetersiz veya tedavisiz bırakılması geniz eti büyümesini etkileyen en önemli faktörler arasında sıralanıyor.

Önce medikal tedavi uygulanıyor

Üst solunum yolu enfeksiyonları sırasında bademciklerin gösterdiği reaksiyon sonucu geniz etinin iltihaplanarak boyutunun büyümesine neden oluyor. Bu durumda öncelikle medikal tedavi ile enfeksiyon baskılanarak boyutunun küçülmesi amaçlanıyor. Bu sayede yapılan müdahale ile enfeksiyon baskılanıyor ve boyutu da küçülüyor. Böylelikle çocukta görülen semptomlar da kısa sürede ortadan kalkıyor.

Ameliyat gerekiyorsa çok ertelenmemeli

Ancak özellikle sık üst solonum yolu enfeksiyonu geçiren çocuklarda medikal tedaviye rağmen geniz eti küçülmüyor, üstelik sıkıntılar da devam ediyor. Bu nedenle özellikle çocuklar sık enfeksiyon geçiriyorsa, uyku bozuklukları ve orta kulak hastalıkları yaşanıyorsa, beraberinde gelişme geriliği de gözleniyorsa cerrahi tedavi gündeme gelebiliyor. KBB Uzmanı Doç. Dr. Ali Titiz, geniz etinin ısrarla medikal tedavi ile düzeltilmeye çalışılmasının da doğru bir yaklaşım olmadığını belirterek, “Bu sorunu çözemeyeceği gibi uzun dönem kullanılan ilaçların yaratabileceği yan etkiler de ayrı bir klinik sorun yaratabiliyor” diyor. Bu nedenle geniz eti ameliyatının çok ertelenmeden planlanması önem taşıyor. 3 yaş üstü çocuklar ameliyat için ideal yaş grubu görülmekle birlikte özellikle kulak problemleri, büyüme gelişme geriliği ve uykuda nefes durması gibi ciddi sorunlara yol açıyorsa 1-3 yaş grubunda da ameliyat planlanabiliyor.

Aynı gün taburcu olabiliyor

Çocukların hem genel sağlığı, hem de yaşam kalitesinin artırılması amacıyla gerçekleştirilen geniz eti ameliyatları (edonoidektomi) genel anestezi altında yapılıyor ve çok kısa sürede tamamlanıyor. Günümüzdeki anestezi ve cerrahi tekniklerdeki gelişmelerle birlikte ameliyat ve sonrası kanama, enfeksiyon gelişimi gibi risklerin yok denecek kadar az olduğunu söyleyen Doç. Dr. Ali Titiz, şu bilgileri veriyor: “Tabi ki geniz eti ameliyatı bademciklerin alınması ve kulaklara ventilasyon tüpü takılması ile birlikte yapılabilir. Bu durumda ameliyat süresi yarım saatten daha uzun olabiliyor. Ameliyat ağız içinden yapılacağı için hiçbir kesi izi olmuyor ve çocuklar aynı gün bile taburcu edilebiliyor. İki üç günlük hafif bir diyet ile çocukların günlük aktiviteleri de kısıtlanmamış oluyor.”

Yaşam kalitesi yükseliyor

Geniz eti ameliyatından sonra çocuklar boğaz ağrısını nadiren 2 - 3 saat çok hafif düzeyde hisseden, hafif bir diyet ile yaklaşık 3. veya 4. günde normal yaşamına dönen ve daha rahat soluk almaya başlayan çocukta ameliyatın olumlu etkileri görülmeye başlıyor. İştahları düzeliyor, uyku sorunlarının ortadan kalkmasıyla birlikte gün içinde görülen huzursuzluk, ajitasyon veya okulda konsantrasyon güçlüklerinin ortandan kalkmasını sağlıyor. Doç. Dr. Ali Titiz, geniz eti ameliyatından sonra ileride geçirilecek üst solunum yolu enfeksiyonlarının sıklığı ve şiddetinin de azalmasının sağlandığını anlatıyor.