Kentin çevre karnesi

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Kahramanmaraş'ın da yer aldığı çevrenin mevcut durumunun ortaya konulması ve sorunlara yönelik erken uyarı olması amacıyla hazırlanan "İller Özet Çevre Durum Raporu-2016" yayımladı.

01.02.2018 tarihli "İller Özet Çevre Durum Raporu-2016" konu başlıklı hazırlanan raporda, Kahramanmaraş'ın hava kalitesi, su ve atık su yönetimi, atık, doğa koruma, biyolojik çeşitlilik ve tabiat varlıklarını koruma, arazi kullanımı, ÇED işlemleri, çevre izin ve lisans işlemleri, çevre denetimleri ve idari yaptırım uygulamaları gibi konulara genişçe yer verildi.

Geçtiğimiz dönemlerde 2011-2015’i kapsayan "Türkiye Çevre Durum Raporu" hazırlayarak kamuoyuna paylaşan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, bu kez resmi sitesinde 01.02.2018 tarihli yaptığı duyuru ile "İller Özet Çevre Durum Raporu 2016" başlıklı çalışmalarını paylaştı. Hazırlanan raporda Kahramanmaraş'ın hava kalitesi, su ve atık su yönetimi, atık, doğa koruma, biyolojik çeşitlilik ve tabiat varlıklarını koruma, arazi kullanımı, ÇED işlemleri, çevre izin ve lisans işlemleri, çevre denetimleri ve idari yaptırım uygulamaları içeren verilerden hazırlanmış bilgiler yer alıyor.

HAVA KALİTESİ DURUMU

Raporun hava bölümünde; hava kalitesinin korunması konusunda yapılan çalışmalar, hava kalitesi ölçüm istasyonlarının ölçüm sonuçları, egzoz gazı emisyonu ve gürültü konusunda il genelinde gerçekleştirilen çalışmalar hakkında bilgi verildi. 2016 yılında Kahramanmaraş’ta konutlarda 101.802.071 m3, sanayide 133.169.591 m3 doğal gaz kullanıldığı belirtilen raporda, "İlde 19 adet yetkili servise egzoz emisyonu ölçüm yetki belgesi verildiği, 98.920 adet egzoz emisyon ölçüm pulu verilmiştir" denildi.

SU VE ATIK SU YÖNETİMİ DURUMU

Raporun su ve atık su yönetimi bölümünde; "İl merkezindeki yüzeysel su kaynaklarımızdan biri debisi 550 lt/sn olan Pınarbaşı kaynakları ve debisi 1.600 lt/sn olan Karasu Kaynakları olmak üzere iki tanedir. Bunlar doğal kaynaklarımız olup bunlara ait içme suyu arıtım tesislerimiz bulunmamaktadır. Kaynaklarımız şehrin bütün ihtiyacını karşılamaktadır. Bu nedenle Ayvalı Barajı ve Arıtma Tesisi adındaki bir diğer yüzeysel su kaynağımız da kullanılmamaktan dolayı zarar görmesin diye dönem dönem çalıştırılmakta fakat aktif olarak şehre verilmemektedir. İl merkezinde yüzeysel su kaynaklarımız şehrin ihtiyacına cevap verememektedir. Bu nedenle mevcut olan sondaj kuyularından 410 lt/s su, şehir şebekesine verilmektedir. Ayvalı Projesi ile Kahramanmaraş ilinin 2040 yılına kadar olan olan içme kullanma ve endüstri ihtiyacını karşılamak için 52 hm3 /yıl içme suyu verilecektir. Proje kapsamında 1 adet baraj, 24800 m. uzunluğunda isale hattı ve arıtma tesisi bulunmaktadır. Söz konusu ünitelerin inşaatı tamamlanmış olup, 17/05/2010 tarihinde Kahramanmaraş Belediyesi'ne devri gerçekleştirilmiştir. Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi’nin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Avrupa Birliği desteğiyle yapacağı Atıksu Arıtma Tesisinin yapım çalışmaları devam etmektedir. Gayberli mevkiinde 4096 ve 4097 nolu parsel üzerinde 243 dönümlük alanda yapılan Atıksu Arıtma Tesisi 2033 yılına kadar 1.178.571 eşdeğer nüfusa kadar Kahramanmaraş’ın atık sularının arıtımını sağlayacak şekilde planlanmıştır" denildi.

KENTİN ATIK DURUMU

Raporun atık bölümünde; "Kahramanmaraş Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi çalışmalarına 22.09.2011 tarihinde başlanılmış olup yapımı tamamlanmıştır. Arazinin topografik yapısı da göz önünde bulundurularak 3 Lot olarak projelendirilmiştir. Depolama yapılacak toplam alan 170.415 m2 olup, depolama hacmi 3.600.000 m3’tür. Kuzey ilçelerine yönelik olarak Afşin İlçesinde bir adet düzenli depolama tesisi kurulmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Kahramanmaraş ilinde 2016 yılı itibariyle 227 kayıtlı ekonomik işletme bulunmaktadır. Kahramanmaraş ilinde 2 adet belediyenin Ambalaj Atık Yönetim Planı onaylanmıştır. Atık Yönetim Uygulaması verilerine göre 2016 yılında Kahramanmaraş’ta toplam 4.582,83 ton tehlikeli atık üretildiği beyan edilmiştir. Bu atığın 742,95 tonu geri kazanılmış, 795,39 tonu bertaraf edilmiş, 18,94 tonu ihraç edilmiş ve 3.025,55 tonu da stoktadır. 2016 yılında Kahramanmaraş ilinde 56,99 ton atık motor yağı, 168,88 ton da atık endüstriyel yağ toplandığı beyan edilmiştir. Toplanan atık yağın 202,16 tonu geri kazanıma gönderilmiş, 4,75 tonu bertaraf edilmiş, 18,94 tonu ihraç edilmiş ve 24,34 tonu da tesislerde stok olarak beklemektedir. 2016 yılında Kahramanmaraş ilinde 3.889 kg atık akü, 267 kg atık pil toplanmıştır. 2016’da Kahramanmaraş’ta 25,57 ton kullanılmış kızartmalık yağ ve 013 ton da kullanım ömrü dolmuş yağ toplanmıştır. Kahramanmaraş’ta 2016’da 11.153 ton ömrünü tamamlamış lastik geri kazanım tesisine gönderilmiştir. Afşin-Elbistan B Termik Santralında faaliyeti neticesinde oluşan kül- cüruf atıkları bekletilmeden bantlar ile santral dışına Çöllolar depolama sahasına taşınmaktadır. Kahramanmaraş ilinde şu an aktif olarak çalışan 3 tane atıksu arıtma tesisimiz olup, bunlar Pazarcık (Narlı) AAT, Türkoğlu (Kılılı) AAT, Afşin AAT ‘dir. Pazarcık AAT’den 0,7 ton/gün, Türkoğlu AAT’den 0,15 ton/gün, Afşin AAT‘den 0,5 ton/gün çamur keki (%25 kuru, %75 yaş) elde edilmektedir. Buralardan çıkan çamur katı atık sahalarında depolanmaktadır. Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde bulunan tıbbi atık üreticilerinden kaynaklanan tüm tıbbi atıklar ise; yap-işlet devret modeline göre 10 yıllığına ihale edilen tıbbi atık sterilizasyon tesisinde bertaraf edilmektedir. Tıbbi atık sterilizasyon tesisinin kapasitesi saatte 400 kg'dır. 2016 yılı içerisinde Kahramanmaraş ilinde 883 ton tibbi atık toplanarak ildeki sterilizasyon tesisine gönderilmiştir" denildi.

DOĞA KORUMA, BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA ÇALIŞMALARI

Raporun doğa koruma ve biyolojik çeşitlilik bölümünde ise; " Ömer VAROL tarafından yapılan doktora çalışmasında bölgede 67 familyaya ve 287 cinse dağılmış 529 tür ve tür altı seviyede takson tespit edilmiştir. Tespit edilen bu 529 taksonun 65 tanesi endemiktir. Ajuga relicta adlı bitki dünya üzerinde sadece pekmez pınarı denilen mevkide bulunmaktadır. Yörede tespit edilen üç adet Allium türünün bilim dünyası için yeni olduğu tahmin edilmektedir. Yavşan yaylası ülkemizde doğal olarak yetişen ağaç türlerimizden Toros Göknarı Abies Cilicia’nın kuzey yarım küredeki yayılış alanının en doğusunu oluşturur. Ayrıca dünya üzerindeki yayılışı çok daralan Cedrus Libani’nin saf ve karışık en güzel meşçerelerinin bulunması nedeniyle ülkemizin en çarpıcı yerlerinden birisidir. İl sınırları içerisinde 2 adet tabiat parkı (Kapıçam Tabiat Parkı ve Yavşan Tabiat Parkı) 1 adet Tabiatı Koruma Alanı (Körçoban Tabiatı Koruma Alanı) bulunmaktadır. Kapıçam Tabiat Parkı: Alan büyüklüğü 180 ha’dır. Kahramanmaraş İli Akdeniz iklim alanı içerisinde kaldığından bölgede Lauretum (500-975 m) Pinus brutia, Olea oleastır orman zonu yer almaktadır. Kapıçam ormanları yukarıda belirtildiği gibi lauretum zonu içerisinde kalmakta olup asli ağaç türü kızılçamdır. Sahada 90-120 yaşlarında kızılçam vardır. Alanın 50-60 hektarlık kısmı mesire yeri olarak kullanıldığından kapalılık bozulmuş ve ağaçlar arasında 15-20 m mesafeler oluşmuştur. Sahada kızılçamdan başka doğal olarak yetişen tesbih, alıç, ardıç sevdirilmesi hedeflenmiştir. Botanik Bahçesi toplam 200 adet otsu ve odunsu bitkiyi bünyesinde barındırmakta ve bu sayı yapılan çalışmalarla her geçen gün artmaktadır. Ayrıca saha farklı yükseltileriyle doğal seyir teraslarına sahiptir. Yavşan Tabiat Parkı: Alan büyüklüğü 359 ha’dır. Ömer VAROL tarafından yapılan doktora çalışmasında bölgede 67 familyaya ve 287 cinse dağılmış 529 tür ve tür altı seviyede takson tespit edilmiştir. Tespit edilen bu 529 taksonun 65 tanesi endemiktir. Tabiat Koruma Alanı: Alan büyüklüğü 580 ha’dır. Alanda bulunan Toros göknarı (Abies cilicica), Lübnan sediri (Cedrus Libani) ve Toros karaçamı (Pinus nigra ssp.pollasiana) türlerinin yer yer saf yer yer karışık meşcereler oluşturması, aralarında anıt ağaç niteliği gösteren yaşlı ve boylu fertlerin bulunmasıyla nadir orman ekosistemi özelliği göstermesi nedeniyle koruma alanı ilan edilmiştir. Hançer Deresi Yaban Hayatı Geliştirme Sahası 7.894 ha ve Elbistan Kızılkandil Örnek Avlağı 4.150 ha alana sahiptir. Toplam da 13.162 ha korunan alan bulunmaktadır" denildi. Raporda son olarak "Çevre Denetimleri ve İdari Yaptırım Uygulamaları" konusuna yer verilirken, "İlde 2016 yılında tesislere durdurma/kapatma kararı verilmemiştir. Kahramanmaraş ilinde 6 adet alt seviye SEVESO kuruluşu vardır" denildi.