Memenin iyi huylu tümörleri ameliyatsız tedavi edilebilir
Memede oluşan ve 'fibroadenom' adı verilen iyi huylu tümörler, kadınların %10'ununda ve sıklıkla 15-30 yaş arasında görülüyor. Gebelik döneminde belirginleşerek, menopozda küçülebilen fibroadenomların çok sayıda olması, meme kanseri riskini az da olsa artırıyor.
Elle muayenede parmakların arasına kaçacak kadar hareketli olduğundan “meme faresi” olarak da adlandırılan fibroadenomlar, ameliyatsız olarak tedavi edilebiliyor. Memorial Antalya Hastanesi Girişimsel Radyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Saim Yılmaz, fibroadenomların ameliyatsız tedavileri hakkında bilgi verdi.
“Meme faresi” olarak biliniyor
Fibroadenomların çoğu kendi kendine meme kontrolü ya da doktor tarafından yapılan elle muayene sırasında saptanır. Mamografi ve ultrasonda tipik olarak düzgün sınırlı yuvarlak-elips kitleler şeklinde belirlenir. Elle muayene sırasında, parmakların arasına kaçacak kadar hareketli yapıları vardır. Bu nedenle “meme faresi” olarak da adlandırılır. Fibroadenomların yaklaşık %90’ı çap olarak 3 cm’nin altındadır. Ancak ender de olsa çapları 15 cm’yi bulabilen dev fibroadenomlar görülebilir. Mamografi ve ultrason bulguları tipik olmakla birlikte, kesin tanı ancak biyopsi ile konulur. Biyopside tercih edilen yöntem, ultrason kılavuzluğunda perkütan iğne biyopsisidir.
Kanser riski varsa tedavi gerekiyor
Fibroadenomlar ağrıya neden olmuyorsa, boyutları küçükse, takiplerde herhangi bir büyüme saptanmamışsa ve biyopsi ile tanısı kesinleştirilmiş ise herhangi bir tedavi gerekli değildir. Ultrason ile düzenli olarak takipleri yeterlidir. Ancak fibroadenom büyük bir boyuttaysa ya da takiplerde büyüdüğü tespit edilmişse, görüntüsü şüpheliyse ya da ağrıya yol açıyorsa tedavi uygulanmaktadır. Bu hasta gruplarını genellikle genç yaştaki kadınlar oluşturmaktadır. Bu nedenle uzun süreli takipler yerine fibroadenomların tedavisi yaşam kalitelerini de artırmaktadır.
Ameliyatsız tedavi mümkün
Fibroadenomlar günümüzde ameliyatsız olarak çeşitli yöntemlerle kolayca tedavi edilebilmektedir. Bu yöntemler; “Kriyoablasyon”, “Hayfu”, “BLES” ve “Vakum Biyopsi yöntemidir.
Dondurarak küçültülüp yok ediliyor
Kriyoablasyon yönteminde, lokal anestezi altında ve ultrason kılavuzluğunda, ciltte minik bir delikten girilerek fibroadenomun ortasına özel bir iğne yerleştirilir. Daha sonra fibroadenom bu iğnenin oluşturduğu buz küresi tarafından çevrelenir ve dondurulur. Dondurulan ve canlılığını kaybeden fibroadenom gittikçe küçülür ve yol açtığı şikayetler azalır ya da kaybolur. Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), 2002 yılında kriyoablasyon yönteminin meme fibroadenomlarının tedavisinde etkili ve güvenli bir yöntem olduğunu onaylamıştır. Kriyoablasyon, genellikle çapları 4 cm’ye kadar olan fibroadenomların ablasyonu için uygun bulunmuştur.
Ses dalgaları ile yüksek sıcaklıkta yakılıyor
Fibroadenomları dışarı almadan tedavi eden bir diğer yöntem ise Hayfu (HIFU)’dur. Yüksek frekanslı ultrasonik ses dalgaları ciltten geçerek vücuttaki fibroadenom içinde birkaç milimetrelik bir alana odaklanır ve bu odakta yaklaşık 80-100 derecelik bir sıcaklık elde edilir. Bu odak fibroadenom içinde gezdirilerek, tümörün tamamen yakılması sağlanır. Meme fibroadenomlarında son yıllarda gittikçe artan oranda kullanılan Hayfu, yakma işlemidir ve tedavi, cildin dışından iğne bile batırmaksızın yapılabilmektedir.
Fibroadenom BLES yöntemiyle tek parça alınıyor
BLES yönteminde, lokal anestezi altında, ciltte birkaç milimetrelik bir kesi açıldıktan sonra bu kesiden, içinde radyofrekans ile dokuyu kesen tellerin bulunduğu özel bir iğne ile girilir. Ultrason kılavuzluğunda fibroadenomun kenarına ulaşılır. Sistem çalıştırılır, iğnenin içinden çıkan teller fibroadenomun çevresindeki dokuyu radyofrekans enerjisiyle yakarak fibroadenomun diğer ucuna ulaşır ve orada kilitlenerek fibroadenomu sıkıca kavrar. Çevre dokudan ayrılan fibroadenom çekilerek, ciltteki kesiden tek parça halinde kolayca dışarı alınır. İşlem birkaç dakika içinde tamamlanır.
Vakum biyopsi ile parçalara ayrılarak çıkarılıyor
Vakum biyopside, bir iğneyle şüpheli dokuya girildikten sonra, doku vakumla iğnenin içine çekilir ve kesilir. Kesilen parçalar ince bir hortumdan emilerek dışarı alınır. İğne memeden çıkarılmadan sürekli bu işlem tekrarlanır ve yeterince beklenilirse büyükçe bir doku parçası şeritler halinde parçalanarak dışarı alınmış olur. Yöntem tıpkı BLES gibi, nispeten küçük bir kesiden lokal anestezi altında fibroadenomu tamamen dışarı alabilir. Ancak BLES’den farklı olarak daha uzun sürer.
Hasta için konfor ve ayrıcalık
Fibroadenom tedavisinde uygulanan “Kriyoablasyon” ve “Hayfu” yöntemleri;
1. Lokal anestezi altında yapılır.
2. Memede hiçbir kesi veya dikiş izi kalmaz.
3. Fibroadenom yavaş yavaş küçülürken yerini normal meme dokusuna bıraktığından, işlem sonrası memede çöküntü ya da deformasyon olmaz,
4. Tek seansta memedeki tüm fibroadenomlar ciltte hiç iz bırakmadan tedavi edilebilir. Bu nedenle, özellikle birden fazla fibroadenomu olanlar için çok uygundur.