Yanlış koşullarda antibiyotik
kullanımının hastalığa çare olmadığı gibi vücudu da yıpratabileceğini söyleyen
Liv Hospital İstanbul Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı
Yrd. Doç. Dr. Z. Çağla Karakoç antibiyotik kullanımında dikkat edilmesi
gerekenleri anlattı.
BİLİNÇSİZCE
KULLANILINCA DİRENÇ GELİŞİYOR
Antibiyotikler 1940'lı yıllardan beri bakteri
enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılan ve tıpta çığır açan mucize ilaçlardır.
Maalesef günümüzde antibiyotiklerin bilinçsizce kullanımı sonucu pek çok
antibiyotiğe karşı direnç gelişmiştir. Eğer önlem alınmaz ise Dünya Sağlık
Örgütü'nün de belirttiği üzere antibiyotik öncesi çağa doğru gidiş
kaçınılmazdır. Antibiyotiksiz bir dünyada basit enfeksiyonlarla ölümler, organ
nakillerinin durması, ameliyatlar sonrası enfeksiyonların artışı gibi
durumlarla karşı karşıya kalınacaktır.
ÖLÜMCÜL OLABİLİR
Bu nedenle toplumdaki bireylerin; grip ve soğuk algınlığı
gibi virüs enfeksiyonlarında antibiyotikleri bilinçsizce kullanmaması,
antibiyotiklerin ateş düşürücü ve ağrı kesici özelliklerinin olmadığının
bilinmesi, hekim dışı tavsiyeler ile antibiyotik kullanılmaması ve hekim
tarafından reçete edilen antibiyotiklerin ise önerilen doz ve sürede
kullanılması konusunda bilinçlendirilmesi önemlidir. Antibiyotikler masum
ilaçlar değildir ve kimi kişilerde nadir de olsa ölümle sonuçlanabilecek yan
etkilerle sonuçlanabilir. Bu nedenle hekim kontrolü çok önemlidir. Ayrıca boğaz
ağrısı ve ateşi olan hastada boğaz kültürü alınması, idrar yakınmaları olan
hastada idrar kültürü, balgam çıkartan hastada balgam kültürü alınarak kültür
sonuçlarının hekim tarafından değerlendirilerek antibiyotik reçete edilmesi de
bir diğer önemli noktadır.
GEREKSİZ
ANTİBİYOTİK KULLANIMININ YAN ETKİLERİ NELER OLABİLİR?
• Antibiyotikle ilişkili olarak ishal oluşabilir.
• Bağışıklık sistemine zarar verdiği ve vücuda yararlı
mikroorganizmaların olduğu florayı değiştirdiğinden antibiyotik direnci
gelişip, hastalıklar daha ciddi boyutlara ulaşabilir (zatürre, sinüzit,
menenjit vb.).
• Obeziteye yol açabileceği konusunda görüşler
vardır. Bağırsak florasını değiştirerek
hastalarda obeziteye neden olabilir.
• Alerji olasılığı vardır. Aşırı ve gereksiz antibiyotik
kullanımında flora değişimi ve mukozal bağışıklığın azalması sonucu alerjik
hastalıklara eğilim artar.
• Böbrek fonksiyonlarında bozulma; özellikle, böbrek
hastalığına eğilimi olan kişilerde aminoglikozidler gibi bazı antibiyotiklerin
toksik olduğu unutulmamalıdır.
• Karaciğer toksisitesi de olası yan etkiler arasındadır.
AKILCI ANTİBİYOTİK
KULLANIMI NEDİR?
İdeal antibiyotik kullanımı için, tanının doğru konulmuş
olması (laboratuvar tetkiklerinden özellikle bir etken izolasyonu ile
kanıtlanmış bakteriyel enfeksiyon) gereklidir. Doğru tanı sonrası uygun ve
etkin antibiyotik, bunun en uygun yoldan, en etkin dozda ve en uygun süreyle,
uygun aralıklarla verilmesinin esas olduğu unutulmamalıdır. Buna "akılcı
antibiyotik kullanımı" denilir. Bu, bizi dünyada giderek yaygınlaşan ve
bakteriyel enfeksiyonların tedavisini güçleştiren antibiyotik direncinden,
aşırı antibiyotik kullanımının tıbbi, ekonomik ve toplumsal sakıncalarından
koruyarak, sağlıklı kuşaklar oluşmasına katkı sağlar.
YORUMLAR