Sağlıklı uykunun ileri yaşlarda
hastalıklarla karşılaşmadan hayata devam etme açısından da kritik olduğunu
belirten Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr.
Murat Aksu, uykunun sağlıklı, yeterli ve iyi olmasının yaşlanmayla ortaya çıkan
sağlık sorunlarının oluşumunu engellediğinin net olarak ortaya konulduğuna
dikkat çekiyor.
İlk şart; sağlıklı
uyku!
Uykunun temel işlevi bizi uyanıklığa hazır hale getirmek.
İyi ve yeterli uyku uyumak bizi uyanıkken daha aktif, dinç ve dikkatli yapıyor.
Uyku sırasında uyanıklıkta yapılamayan bazı işlevler yerine getiriliyor. Bu
işlevlerin beyine zarar veren bazı oksidatif stres faktörlerinin yok
edilmesini, bağışıklık sisteminin aktif çalışmasını ve enerji dengesinin
korunmasını sağladığını belirten Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Aksu, uykunun
her döneminin yeterli sürede olduğu, uykuyu ve uyku sırasında olması gereken
beyin ve vücut işlevlerini etkileyen bir bozukluğun olmadığı uyku durumunu
“sağlıklı uyku” olarak nitelendiriyor.
Sağlıklı uyku
sorunsuz yaşlanmaya yardımcı oluyor
Fizyolojik ve kaçınılmaz bir olay olan yaşlanmada en
önemli şey ileri yaşlarda görülme riski ve sıklığı artan hastalıkların
oluşumunun engellenmesi. Beden sağlığı için çok önemli olan sağlıklı uyku da
sağlıklı yaşlanmaya en çok yardım eden faktörlerden biri. Nöroloji Uzmanı Prof.
Dr. Murat Aksu iyi uyumanın sağlıklı yaşlanmaya katkısını şöyle açıklıyor:
Uykunun yeterli sürede ve kalitede olması, yaşlanmayı
oluşturduğu düşünülen bazı maddelerin yok edilmesini sağlıyor.
Kişiyi kalp ve beyin damar hastalıklarından, diyabetten
ve obeziteden koruyor.
Bağışıklık sistemini güçlendiriyor ve yaşlanmayla daha
sık ortaya çıkan hastalıkların gelişmesini önlüyor.
Sağlıklı bir uyku sırasında iştah, doygunluk ve
metabolizma hormonları düzenleniyor; otonomik denge denilen
sempatik-parasempatik sistem arasındaki denge sağlanıyor; bağışıklık sistemi
yapılandırılıyor ve ayrıca hücre ölümüne yol açan oksidatif stres faktörü
maddeler temizleniyor.
Uykusuzluk kalp,
hipertansiyon ve felce neden oluyor
Ülkemizde yapılan2010 tarihli TAPES (Türkiye’de Erişkin
Toplumda Ulusal Uyku Epidemiyolojisi Çalışması) araştırması ve ayrıca European
Sleep Research Society (Avrupa Uyku Araştırma Topluluğu – ESRS) tarafından
yapılan 2008 tarihli çalışmalar, uykuda solunum bozukluğu ile yaşlı
popülasyonda kalp damar hastalığı, inme ve hipertansiyon arasında doğrusal bir
ilişki tespit etmiş durumda. Tüm Türkiye’yi kapsayan TAPES çalışmasının
ülkemizdeki durumu göstermesi açısından önemli olduğunu söyleyen Nöroloji
Uzmanı Prof. Dr. Murat Aksu, sürekli uyku halinde olanlarda, huzursuz bacak
sendromu yaşayanlarda ve uykuda solunum bozukluğu olanlarda, hipertansiyon,
inme ve kalp hastalığı görülme sıklığının belirgin şekilde arttığının çalışma
tarafından da ortaya konulduğunu vurguluyor. Araştırma ayrıca ortalama 6
saatten kısa ve 10 saatten uzun uyuyanların yaşam sürelerinin 6-10 saat arası
uyuyanlardan daha kısa olduğunu ortaya koyuyor.
Sağlıklı bir uyku
için ne yapmalı?
Sağlıklı uyku uyumak için yapabileceklerimiz ve yapmamız
gerekenler olduğu gibi, yapamayacaklarımız ve tedavi gerektiren durumlar da
mevcut. Temelde iyi uyku kurallarına uyarak yapabileceklerimiz kısaca şöyle:
· Sabahları kalkma saatini mümkün olduğunca sabit
tutmak
· Akşam yatağa fiziksel olarak yorgun gitmemek
· Uykuyu uyku için belirlenmiş yerde uyumak
· Öğleden sonra saatlerinden itibaren çay-kahve
gibi uyku bozan maddeleri tüketmemek.
Ancak kurallara uyulsa bile bazen gün boyu bu uyku hali
devam edebilir. Bir uyku hastalığı durumunda hastalığın tipine göre bunlara ek
olarak başka belirtiler de ortaya çıkar. Örneğin uyku apne sendromunda gece
nefes durmaları, huzursuz bacaklar sendromunda akşam saatlerinde bacaklarda
ağrı ve hareket ettirme isteği, insomnide uykuya dalma veya uykuyu sürdürmede
sorunlar görülebiliyor. Böyle bir tablo ile karşılaşıldığında mutlaka tıbbi
yardım almak şart.
YORUMLAR