Özellikle erkeklerin baba olma hayalini engelleyen sorunların arasında sperm azlığı sorunun olduğunu belirten Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Üroloji Uzmanı Doç. Dr. Hakan Özveri, “Erkeklerde sperm sayısı gittikçe düşüyor. Araştırmalar gösteriyor ki, son 50 yılda sperm oranı yüzde 50 azaldı. Örneğin 50 yıl önce mililitrede 120 milyon sperm varken, günümüzde bu sayı artık ortalama 60 milyon” diyor. Üstelik baba olma ihtimalini düşüren sperm azlığının bu haliyle de kalmayacağını belirten Doç. Dr. Hakan Özveri; önümüzdeki 50 yıl içinde sperm hücresinin tamamen ortadan kalkacağına ilişkin bilimsel çalışmalar olduğuna dikkat çekiyor. Peki, bu durum neden kaynaklanıyor? Bilinmeyen etkenler olsa da bilimsel olarak ispat edilmiş çeşitli nedenler var. Çevresel kirlilik, kimyasal atık artışı, sağlıksız gıdalar gibi nedenler yaygınlaştıkça sperm sayısının düşme oranı da artıyor. İşte Doç. Dr. Hakan Özveri’nin dikkat çektiği sperm sayısını azaltan 8 önemli sorun…
Y kromozomu
kaybolursa
Sperm
üretiminden sorumlu olan, Y kromozomu. Ancak bazı erkeklerde, Y kromozomu
üzerinde eksiklikler (gen kayıpları) olabiliyor. Hal böyle olunca, üremeyi
sağlayan genler de siliniyor. Silinen genler, sperm üretim düzeneğinin
bozulması anlamına geliyor. Kromozomal delesyon yani silinme denilen bu durum
sonucunda baba olamamayı kader olmaktan çıkaran güç ise, gelişen tıbbi
yöntemler. Kromozomal delesyonun bazı
tiplerinde, özel bazı biyopsi yöntemleriyle testisten hücre aranarak, kenarda
köşede kalmış 3-5 sperm bulunabiliyor. Bulunan spermin tüp bebek yöntemleriyle
yumurtayı döllemesi ve embriyo oluşması sağlanıyor.
Testisler inmemişse
Testisler,
vücudun dışındaki bir torbanın içindeler. Nedeni ise, vücut sıcaklığının sperm
yapımını olumsuz etkilemesi. Ancak bazı
durumlarda, testisler torbaya inmiyor; kasıkta, karın ve batın içinde
kalabiliyor. Testislerin uzun süre vücut içinde kalması, maruz kaldığı sıcaklık
nedeniyle sperm üretememesine yol açabiliyor. İnmemiş testis olarak adlandırılan bu durumun
bebeğin ilk yılında fark edilip çözülmesi çok önemli. Çünkü aksi durumda, sperm
üretimi bozulabiliyor.
Hormonlarda
yetersizlik varsa
Hormonlar
üreme üzerinde çok etkili. Doğru zamanda ve yeteri kadar üretilmesi gerekiyor.
Hipofizden salgılanan üreme hormonlarında ortaya çıkan yetersizlik; sperm
üretimini bozduğu için üremede zorluk, canlı hücre azalması, sperm
hareketlerinde azalma görülebiliyor.
Varikosel oluşmuşsa
Varis,
damarlarda ortaya çıkan bir sorun. Testisteki toplardamarların varisleşerek varikosel olarak adlandırılan hastalığa dönüşmesi
de üremeyi olumsuz etkileyen nedenlerden biri. Erkek yumurtasında ısı artışı, testise
zarar verebilecek atık maddelerin uzaklaştırılamaması nedeniyle testiste ısı ve
basınç hareketine yol açıyor. Bu durumun sonuçlarından biri de; sperm
hareketliliğinin azalması. Hareketliliği azalan spermlerin dölleme oranı da
düşürüyor. İyi haber; her varikosel,
her durumda sperm üretimini bozmuyor. Üstelik bu sorun günümüzde kolayca tedavi
edilebiliyor. Günübirlik ve mikro-cerrahi yöntemlerle, büyük oranda tedavisi
mümkün hale geliyor.
Kanal tıkanıklığı
sorunu varsa
Testisler
normal sperm üretebilse de bazı erkeklerde, bu spermleri taşıyan kanallarda
tıkanıklıklar görülüyor. Bu tıkanıklıklar, günümüzde cerrahi yöntemlerle açılabiliyor.
Sigara
tiryakisiyseniz
Günümüzün
en yaygın sorunlarından biri olan sigara bağımlığı, sperm sayısını düşüren
önemli etkenlerden biri. Alkol ve uyuşturucu bağımlılığı da spermi bozan
etkenlerden biri. 3 ay bırakılsa bile, sperm sayısında çok belirgin bir artış
olabiliyor.
Uzun süre ilaç
kullanıyorsanız
Mide
ülseri, gastrit tedavisinde uzun süre kullanılan ilaçlar ya da depresyon
tedavisi ilaçları da spermi azaltan etkenlerin arasında sayılıyor. Ancak
miktarın azaltılması, farklı ilaç seçeneklerinin değerlendirilmesiyle olumsuz
etkiler düzeltilebiliyor. Vücut geliştirme amaçlı kullanılan steroid hormon
türevi ilaçlar ya da maddeler de kontrolsüz bir şekilde kullanıldığında sperm
gelişimini tamamen durdurabiliyor.
Bilinçsiz doğal
ürünler alıyorsanız
Özellikle
tüp bebek yaptırma döneminde bazı çiftler, ana fikri “doğal ürün kullanarak çocuk sahibi
olabilirsiniz” şeklinde mesaj veren reklamlardan etkilenerek bu ürünleri kullanmak
istiyorlar, hatta kullanıyorlar da… Ancak gerek internetten gerekse eş dost
tavsiyesiyle alınan bu ürünler, doktora danışılmadan kullanıldığında, yarardan
çok zarar getirebiliyor. Sperm üretimi de bu sorunlardan biri olarak
karşılarına çıkabiliyor.
SPERM HAKKINDA İLGİNÇ
BİLGİLER
Bir
sperm 10 haftada olgunlaşır.
Olgun
spermler ölmeden yaklaşık 2 hafta yaşayabilirler.
Spermin
içinde bulunduğu sıvıda, enzimden proteine, çinkodan fruktoz şekerine kadar
birçok besin maddesi bulunur. Bu maddeler spermi besler.
Her
gün milyonlarca yeni sperm üretilir. Ancak olgunlaşma süreci yaklaşık 3 ayı
bulabilir.
Spermlerin
kadın bedeninde hayatta kalma süresi yaklaşık 3 gün, hatta 7 güne kadar devam
edebilir.
Spermler
erkek ve dişi diye ayrılır; dişi kromozomu taşıyan spermler daha yavaş ve
güçlü, erkek kromozomu taşıyan spermler ise daha hızlı ama daha zayıftır.
YORUMLAR