Bakır işlemeciliği bitiyor!

Bakırcılık işlemeciliğinde Türkiye’nin zirvesinde bulunan ve kentin en eski el sanatı olarak dikkat çeken Bakır işlemeciliği, gelişen mutfak kültürü ile kaybolmayla karşı karşıya geldi. Her geçen gün çekiş seslerinin eksildiği Bakırcılar çarşısında 40 yıldır bakıra şekil veren Zeki Dede “Bakırcılık mesleği kaybolmaya yüz tutmuştur. Gelişen teknoloji, mutfakların ve çeyiz sandıklarının vazgeçilmezi olan bakır eşyaları ne yazık ki ilgiyi azaltmıştır." dedi. Mesleğini yeni nesillere öğretmek istediğini belirtirken yeni nesillerin bakırcılığın durumuna şahit olduklarında bu işi yapmaya sıcak bakmadığını ifade etti.

 Geçmişi binlerce yıl önceye dayanan Bakır işlemeciliği tarih boyunca insanoğlunun hayatını kolaylaştıran madenlerin başında yer aldı. Yüzyıllardır çekiç sesleriyle inleyen Bakırcılar Çarşısındaki çekiç sesi her geçen gün azalmaya devam ediyor. Yılda tonlarca bakır işlendiği Bakırcılar Çarşısında bakıra şekil veren eller şimdi hediyelik eşyalar için kalkıyor. Bakırla ilgili çıkan pres makinelerinin kendi mesleklerini etkilemediğini belirten Zeki Dede; “Teknolojiyle gelen pres makineleri falan, bizim işimize etkisi olmadı. Çünkü bu yapılan motifleri elden geçmeden verilmesi çokta mümkün değil. Zaten alıcısı bakırın makineden geçmiş olanında istemiyor, el işi olmasını istiyorlar. Bakırcılıkta değişen tek olay, artık burada eleman yetişmiyor. Şimdilerde eleman açığını Suriyelilerle kapatmaya çalışıyoruz, biraz sıkıştırdığın zaman hemen işi bırakıp kaçıp gidiyorlar. Oysa bizim zamanımızda ustalarımızdan çok dayak yerdik yine de işimizin başından ayrılmazdık. Bu iş böyle devam ederse zannederim bakır işlemeciliği işi belli bir süre sonra makinelere kalacak” dedi.

 Kahramanmaraş’ta bakırcılık yapan esnaf eleman ve bakırcılığın yok olmasıyla karşı kaşıya gelme noktasına gelmesinden dert yandı.

İnsanların gelişen teknoloji ile birlikte mutfak kültürü değiştiğine bakır kapların yerini ise alüminyum, çelik, porselen ya da başka yapımlar aldı. Eski bir sanat olan bakır ustalığı da kent yaşamının giderek artmasıyla unutulmaya yüz tuttu. Bir zamanlar evlerin vazgeçilmezi olan bakır kapıları şimdilerde süs eşyası oldu. Kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya olan birçok mesleğin devam ettirilmeye çalışıldığı Kahramanmaraş’ta 40 yıldır bakırcılık yapan Zeki Dede, " Bakırcılık mesleği kaybolmaya yüz tutmuştur. Gelişen teknoloji, mutfakların ve çeyiz sandıklarının vazgeçilmezi olan bakır eşyaları ne yazık ki ilgiyi azaltmıştır." dedi. Mesleğini yeni nesillere öğretmek istediğini belirtirken yeni nesillerin bakırcılığın durumuna şahit olduklarında bu işi yapmaya sıcak bakmadığını ifade etti.

‘ŞEKİL VERİR, MOTİF ÇİZERİZ’

Dünyada yaşanan dengesizliklerin ve savaşların etkisiyle artık yurt dışına ihracat olmadığını dile getiren Dede, “Ben burada 40 yıllık esnafım, bakır işlemeciliği yapıyorum. Bakır buraya işlenmemiş vaziyette gelir. Bizde ona şekil verir, motif çizeriz. Burada yapıp hemen hemen Türkiye’nin her iline gönderiyoruz. Bir zamanlar Avrupa ülkelerine gönderdik. Ancak savaşların etkisi, Dünya üzerinde yaşanan iktidarsızlıklar ve birçok sebepten artık göndermiyoruz. Bu ilk Irak savaşında bakır ithalatı durmaya yüz tuttu. Daha sonra da tamamen durdu. Artık sadece Türkiye içine gönderiyoruz” ifadelerini kullandı

‘ELEMAN YETİŞMİYOR’

Birinci sınıf bakır işlendiği Kahramanmaraş’ta, yılda bir ton bakır işlenip gönderildiğini dile getiren Zeki, makinelerden çok el işlemeciliğin talep gördüğü söyledi. Bunların yanı sıra eleman sıkıntısı çektiğini ifade eden Zeki, “Biz burada birinci sınıf bakırı işliyoruz. Bakır’ın Kahramanmaraş’ta madeni yok. Buraya Bakır Diyarbakır’ın Ergani ilçesinden geliyor. Yılda biz burada bir ton bakırı işleyip gönderiyoruz. Ben 40 yıldır buradayım, ilk zamandan bu zamana bakır işlemeciliğine hiç bir şey değişmedi. Teknolojiyle gelen pres makineleri falan, bizim işimize etkisi olmadı. Çünkü bu yapılan motifleri elden geçmeden verilmesi çokta mümkün değil. Zaten alıcısı bakırın makineden geçmiş olanında istemiyor, el işi olmasını istiyorlar. Bakırcılıkta değişen tek olay, artık burada eleman yetişmiyor. Şimdi Türkiye’ye gelen Suriyeli vatandaşlar çalışıyor. Çalışan elemanlar, sıkıştırılmayada gelmiyorlar. Sıkıştırdığımız zaman kaçıp gidiyorlar. Bizim zamanımızda ustamız bizi döverdi. İş yapmadan bir dakikamız geçmezdi. Şimdikilere bir laf söyleyince işi bırakıp gidiyorlar. Böyle giderse bu iş makinelere kalacak” dedi. (ZEKİ DEMİR)