Ancak anne babaların havale ihtimalinden dolayı ateşi endişeyle karşıladığına anlatan Acıbadem International Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İhsan Şehla, bu durumun bazen yanlış uygulamalara da neden olabildiğine dikkat çekiyor.
Genel olarak vücut sıcaklığının normalin üstünde ölçülmesi durumu ateş olarak tanımlanıyor. Ancak elde edilen değerler ölçüm yerine göre değişiklik gösterdiği için, sıcaklığın koltuk altından 37, kulaktan 37,3 ve makattan 38 derece ve üzerinde ölçülmesi durumunda ateşin varlığından söz etmek doğru oluyor. Her ne kadar aileler ateşli durumlarda yoğun bir endişe hissetseler de yapılan deneysel çalışmalar orta derecede ateş (39 dereceye kadar olan ateş) ile kişinin mikroplara karşı savunma işlevlerinin arttığı ve mikrop üremesinin baskılandığını gösteriyor. Acıbadem İnternational Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İhsan Şehla, bu nedenle ateşe müdahale edilirken paniklememek ve çocuğun genel durumu iyiyse, huzursuzluğu yoksa belli bir dereceye kadar (38-38.5 derece) ateşe izin verilmesi gerektiğini söylüyor.
ATEŞ NEDEN ÖNEMLİ?
Peki ateş neden bu denli önemli bir durum ve aileler
neden panikliyor? Dr. İhsan Şehla’nın verdiği bilgiye göre ateş halinde vücutta
birçok mekanizma etkileniyor. Sıvı ve kalori ihtiyacının artmasına neden
oluyor. Oksijen tüketimini artırdığı için, karbondioksit oluşumu ve kalp yükü
artıyor. Bu durum kalp yetersizliği olan hastalarda yetersizlik belirtilerinin
ağırlaşmasına da neden olabiliyor. Ateş aynı zamanda, kan hücrelerinin
yıkımıyla giden bazı kansızlık durumlarında kansızlığı, kronik akciğer
hastalığında akciğer yetersizliğini olumsuz etkiliyor. Ayrıca diyabette kan
şekerini, diğer doğumsal metabolik hastalıklarda ise hastalığın türüne göre
şiddetini veya atakların oluşumunu etkiliyor. 6 ay-5 yaş arası çocuklarda ateş,
ateşli havale riskini artırabildiği gibi ayrıca epilepsili çocuklarda da
kasılmaların sıklığı ateşle birlikte artıyor.
ATEŞİ DÜŞÜRMEK
İÇİN...
Ateş düşürücü tedavi, enfeksiyon hastalıklarının
gidişinde herhangi bir değişiklik yapmadığı gibi sonucu da etkilemiyor. Ancak
ateşi 39 derecenin üzerine çıkan çocukta huzursuzluk gelişiyor. Bu durumda
çocuğun rahatlamasını sağlamak için ateşin düşürülmesinin yarar sağlayacağını
söyleyen Dr. İhsan Şehla, bunun nasıl yapılması gerektiği konusunda şu
ipuçlarını veriyor: “İlk adım üzerinin açılması, kıyafetlerinin inceltilmesi
veya çıplak bırakılmasıdır.. Ortam ısısını düşürmek için de odanın soğutulması
gerekir. Buna rağmen ateş yüksekliği devam eden çocuklara ılık ıslak uygulama
(suyun sıcaklığı 29,4-32 derece, bu elin arkası veya dirsekle suya bakıldığında
hafif ılık hissedilecek ısıdır) yapılmalı. Fiziksel önlemlere rağmen ateşi
devam eden çocuklara, hekim tarafından önerilen ateş düşürücüler mutlaka
önerilen miktarda ve aralıkta kullanılmalı.”
ATEŞE YAKLAŞIMDA 3
ÖNEMLİ YANLIŞ UYGULAMA!
Gereksiz ilaç kullanma: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Uzmanı Dr. İhsan Şehla, vücut sıcaklığının normal sınırlarının bilinmemesi
nedeniyle havale endişesiyle tehlike sınırlarının çok altında gereksiz ve
abartılı ilaç kullanımının en önemli yanlışlardan biri olduğunu söylüyor. Ateş
düşürücülerin önerilenden daha sık aralıklarla veya üst üste kullanımı
ilaçların zararlı etkilerinin ortaya çıkmasına sebep olabiliyor. Ayrıca yanlış
ilaç kullanımından biri olarak çocuklarda Aspirin kullanımı Reye sendromu
denilen hayatı tehdit eden bir hastalık tablosuna neden olabiliyor. Yine
çocuklarda önerilmeyen Metamizol kullanımı da tansiyon düşüklüğü, kemik
iliğinin baskılanması sebebiyle bağışıklık sistemi hücrelerinin ciddi azalması
gibi son derece önemli sorunlara yol açabiliyor.
Soğuk su ya da buz uygulama: Yapılan yanlış
uygulamalardan bir de, ılık ıslak uygulama yerine, aşırı soğuk su hatta bazen
buzlu su ile ateşin düşürülmeye çalışılması oluyor. Bu durum, hipotermi denilen
ve çocuğun hayatını tehdit edebilecek ateşin aşırı düşmesiyle sonuçlanabiliyor.
Ayrıca ilk anda düşen ateş daha sonra rebaund etkisiyle tekrar yükselebiliyor.
Soğuk su/buz uygulamasının sıcak çarpması veya malign hipertermi denilen ve
ateşin 40’ın üzerine çıktığı istisnai durumlar dışında kullanımı gereksiz ve
zararlı bulunuyor.
Antibiyotiğe başlama: Ailelerin sıklıkla ateşi bakteri
enfeksiyonuyla ilişkilendirerek bir an önce antibiyotik başlamak istediklerini
söyleyen Dr. İhsan Şehla, “Oysa ki çocuklarda ateşin en sık sebeplerinden biri
virüslerdir ve antibiyotik kullanımına gerek yoktur” diyor. Bu nedenle doktor
muayenesi olmadan antibiyotik başlanmaması ve doktora antibiyotik uygulaması
veya yazması için baskı uygulanmaması önem taşıyor.
ACİL MÜDAHALE
GEREKTİREN DURUMLAR
1. 0-3 ay arası bebekler. Bu dönemde ateşli küçük
çocukların yüzde 70’inde bakteri enfeksiyonu sorumlu olurken, yüzde 10-15’inde
ağır bakteri hastalığı saptanıyor. Özellikle yeni doğan dönemi denilen 0-28
günlük bebeklerde ateş hastaneye yatırılarak izlem ve tedavi gerektiriyor.
2. Çocuk daha önce ateşli ya da ateşsiz nöbet veya havale
geçirmişse,
3. Kronik akciğer hastalığı varsa,
4. Doğumsal kalp hastalıkları bulunuyorsa,
5. Diyabet gibi metabolik hastalıkları tanısı almışsa,
6. Yoğun sıvı kaybı ve şok tablosu varsa,
7. Çocuk enerjisiz ve düşkün görünüyorsa,
8. Ateş vücutta döküntüyle seyrediyorsa,
9. Ateş 40 derecenin üstündeyse
YORUMLAR