Dr. Benlier, akılcı
ilaç kullanımıyla ilgili yaptığı açıklamada, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) ilacı;
fizyolojik sistemleri veya patolojik durumları, alıcının yararı için
değiştirmek veya incelemek amacıyla kullanılan veya kullanılması öngörülen bir
madde ya da ürün olarak tanımladığını söyledi.
DSÖ tarafından akılcı
ilaç kullanımının kişilerin ilaçları, klinik gereksinimlerine uygun biçimde,
kişisel gereksinimi karşılayacak dozlarda, yeterli zaman diliminde, kendilerine
/ topluma en düşük maliyette, kolayca almaları için uyulması gereken kurallar
bütünü olarak belirtildiğini kaydeden Dr. Benlier, “Akılcı ilaç kullanımı,
ilacın imalinden imhasına kadarki sürecin her aşamasını kapsar, halk sağlığını
ve toplum çıkarını gözetir” şeklinde konuştu.
YÜZDE 50’DEN FAZLASI UYGUN OLMAYAN ŞEKİLDE
REÇETELENİYOR
Tüm dünyada
yanlış, gereksiz, etkisiz ve yüksek maliyetli ilaç kullanımının çeşitli
boyutlarda sorunlara neden olduğunun altını çizen Dr. Benlier, şöyle devam
etti: “Bu etkiler arasında hastalık ve
ölüm oranlarında artış olması, ilaçların yan etki riskinin artması, kaynakların
yanlış tüketilmesiyle sonuçta temel ilaçlara bile ulaşılabilirliğin azalması,
acil ve temel ilaçlara karşı gelişebilecek dirence dayalı olarak, tedavinin
ekonomik ve sosyal maliyetinin artması sayılabilir.
Bu nedenlerden
dolayı dünyada çeşitli çözüm yolları üretilmeye, geliştirilmeye çalışılmıştır.
Bu bağlamda dünyada ‘Akılcı İlaç Kullanımı’ çalışmaları başlatılmıştır. DSÖ’nün
tahminlerine göre, ilaçların yüzde 50′sinden fazlası uygun olmayan şekilde
reçetelenmekte, temin edilmekte veya satılmakta, hastaların yarısı da
ilaçlarını doğru şekilde kullanamamaktadır.”
Dr. Benlier, tüm
dünyada olduğu gibi ülkemizde de yanlış ve gereksiz ilaç kullanımının halk
sağlığını etkileyen ciddi bir sorun olduğuna dikkat çekti.
HASTALIKLARIN TEKRARLAMASINA VE UZAMASINA
NEDEN OLUYOR
Akılcı olmayan
ilaç kullanımının hastaların tedaviye uyumunun azalmasına, ilaç
etkileşimlerine, bazı ilaçlara karşı direnç gelişmesine, hastalıkların
tekrarlamasına ya da uzamasına, advers (bir ilaca karşı gelişen, zararlı ve
amaçlanmayan) olay görülme sıklığının ve tedavi maliyetlerinin artmasına neden olduğunun
altını çizen Dr. Benlier, akılcı olmayan ilaç kullanımı için şu örnekleri
verdi:
“İlaçların
gereksiz ve aşırı kullanımı, klinik rehberlere uyumsuz tedavi seçimi, piyasaya
yeni çıkan ilaçların uygunsuz tercihi, ilaç kullanımında özensiz davranılması
(uygulama yolu, süre, doz, vb.), uygunsuz kişisel tedavilere başvurulması,
gereksiz yere antibiyotik tüketimi, gereksiz yere enjeksiyon önerilmesi,
gereksiz ve uygunsuz vitamin kullanımı, bilinçsiz gıda takviyesi ve bitkisel
ürünlerin kullanımı, ilaç-ilaç etkileşimleri ve besin-ilaç etkileşimlerinin
ihmal edilmesi akılcı olmayan ilaç kullanımlarına örneklerdir.”
Dr. Benlier, akılcı
ilaç kullanımı sürecinin, hastanın probleminin dikkatlice tanımlanması, tedavi
amaçlarının belirlenmesi ve değişik seçenekler içinden etkinliği kanıtlanmış ve
güvenilir bir tedavi seçilmesi, sonra da uygun bir reçete yazıp hastaya açık
bilgiler ve talimatlar vererek tedaviye başlanması, tedavinin sonuçlarının
izlenmesi ve değerlendirilmesini kapsayan bir yaklaşımı gerektirdiğini
anımsattı.
Hastaya doğru
tanının konmasının ardından, mevcut olanaklar içinde en uygun ilacın veya ilaç
dışı tedavinin seçimini yapacak ve buna göre reçete yazacak kişi olması
nedeniyle hekimin yükümlülüğü ve davranışının, akılcı ilaç kullanımı sürecinin
en önemli bileşeni olduğuna işaret eden Dr. Benlier, bu konuda hekimin dışında,
eczacılara, diğer sağlık personeline, ilaç sektörüne, resmi otoriteye, hasta ve
hasta yakınlarına önemli rol düştüğünü vurguladı.
Dr. Benlier, akılcı
ilaç kullanımı konusunda halkın ve sağlık çalışanlarının bilinçlendirilmesinin
son derece önemli olduğunu da sözlerine ekledi.
YORUMLAR