Belki anneler biraz
üzülecek ama Babalar Günü yaklaşırken babalara haklarını vermek gerekiyor. Araştırmalara
göre baba ve çocuk arasındaki bağın kalitesi çocuğun gelişiminde çok önem taşıyor.
Peki, babalar iyi bir örnek olmak, çocuğuyla ilişkinin kalitesini artırmak için
neler yapmalı? DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü’nden Uzman Klinik Psikolog Ece
Eryılmaz anlatıyor.
Belki haklarında
anneler kadar çok yazılmış methiye yok. Çoğu zaman kendilerini çocuklarının
gözünde ikinci planda da kalmış hissedebilirler ama bilimsel araştırmalar babaların
haklarını onlara teslim ediyor. Çünkü çocukların babalarıyla kurduğu ilişki, kelime
dağarcığından analitik zekâya kadar pek çok noktayı biçimlendirmede kritik rol
oynuyor.
Çocukların ruh
sağlığının gelişiminde anne kadar babanın rolünün de çok önemli olduğunu
anlatan DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü’nden Uzman Klinik Psikolog Ece
Eryılmaz, “Babalar ile yapılan bazı yeni çalışmalar, babanın doğum sonrasında
devam edecek ilgisinin doğum öncesindeki ilgisi ile bağlantılı olduğunu
göstermektedir. Her ne kadar en başından beri kadınların biyolojik ve hormonal
olarak anneliğe hazır olduğu bilinse de, bebeğin anne rahmine düşmesi ile
erkeklerde de bazı hormonal değişimler olmaktadır. Buna rağmen erkeklerin
bebeği kucağına alır almaz babalık duygusunu hissetmeleri beklenmez. Yapılan
araştırmalarda özellikle çocuklarıyla daha çok zaman geçiren, fiziksel temas
halinde olan ve öz bakımı konusunda yardımcı olan erkeklerde baba rolünün
gelişiminin daha kolay olacağı belirtilmektedir” diyor.
Yapılan araştırmalara
göre babanın ilgisi ve yakınlığı ile büyüyen çocukların akademik
performanslarının daha yüksek olduğunu anlatan Eryılmaz, “Bazı çalışmalar,
babaların çocuklarına akademik yönden ilgi göstermesinin çocuğa; anne ilgisinden
daha fazla akademik başarı getirdiğini belirtiyor. Nitekim, bu çocuklarda okula
karşı olumlu tutumun, motivasyonun ve bilişsel becerilerin baba ilgisinden
yoksun olanlara göre daha yüksek olduğu bulunmuştur. Babadan ilgi görmenin
çocukların öz güveninin artmasına ve kendi iç kontrol mekanizmalarına doğru
orantılı bir katkı sağladığı saptanmıştır. Bazı araştırmalar ise çocukları ile
daha fazla etkileşimde bulunan babaların çocuklarının matematik zekâlarının
olumlu etkilendiğini ve daha geniş bir kelime dağarcığına sahip olduklarını
ortaya koymuştur” diyor.
Eryılmaz, “Çocuğun
duygusal ve fiziksel ihtiyaçları baba tarafından da karşılanmalıdır. Mesela
çocuğa sevdiğini söyleyebilir, sarılabilir, ona gülümseyerek ve şakalaşarak
sevgisini somut bir şekilde ifade edebilir. Aynı zamanda onun yaşadığı
problemleri dinleyerek, onu yargılamadan birlikte çözüm yolları bulmaya
çalışarak ve duyguları hakkında konuşarak iletişim kurabilir. Bunlar çocuğun
kendini değerli görmesine ve güvende hissetmesine yol açar. Ayrıca beslenme
konusunda da babaların rolü oldukça büyüktür. Çocuğunu besleyen bir baba aralarında
yakın bir ilişki kurulmasını sağlayacaktır” dedi.
Dış dünyanın rehberi baba
Babaların bir diğer
önemli rolünün de ev içinde ve dış dünyada bir rehber görevi üstlenmesi
olduğuna dikkat çeken Eryılmaz, “Okul öncesi dönemde babanın çocuğu dış dünyaya
hazırlamak için fiziksel oyunlar oynamaya teşvik etmesi, bir yandan da çocuğun
özerkliğini kazanması için küçük adımlarla özgüven inşa etmesi önemlidir. Bu
nedenle babalar okul öncesi dönemdeki çocuklarına nasıl giyinmeleri
gerektiğini, eve gelen misafirleri karşılamayı ve günlük yaşamdaki hayal
kırıklıklarıyla nasıl başa çıkabileceklerini öğretebilirler. İlkokul çağında
ise çalışmaya teşvik etmek için para yönetimini ya da bir spor / sanat dalını öğretme
konusunda destek olabilirler. Kendi okul deneyimlerini anlatabilirler. Ergenlik
döneminde ise babaların ergen ile konuşmak için hevesli olduğunu göstermesi,
onun kendisi ve hayat hakkındaki düşüncelerini merak etmesi, hayat
tecrübelerini öğüt vermeden anlatması, diyaloglarının sürekliliği yakın ilişki
içinde kalmalarına destek olacaktır. Ev dışında birlikte yapacakları
aktiviteler, sosyal sorumluluk projelerine ya da babanın kendi işine bunaltıcı
ve yorucu olmadan ergeni dâhil etmesi de ergene kendini değerli ve güvende
hissettirecektir. Bunların yanı sıra, ergenlik döneminde alkol, madde
kullanımı, arkadaşlık ilişkileri, şiddet hakkında da babaların çocukları ile
konuşmaları gerekir” dedi.
Babaların kendini
kontrol etmeyi öğrenmesinin de kritik rol oynadığını anlatan Eryılmaz’a göre konu
hakkında yapılan çalışmalar; yaramaz, üzgün ya da kontrolünü kaybeden
çocukların davranışları karşısında sakin bir şekilde davranan babaların erkek
çocuklarının daha az saldırgan olduğunu, kız çocuklarının ise arkadaşları ile
daha az sorun yaşadığını gösteriyor. Öte yandan, babanın çocuklarına karşı
disiplin de sağlaması gerekiyor. Peki, bu nasıl yapılmalı?
“Öncelikle babanın
kendi duygularını ve beden dilini özellikle ellerini kontrol altına alması
gerekmektedir” diyen Eryılmaz, “Çocuğuna bağıran, döven, vuran ya da bir eşyaya
zarar veren babalar aslında disiplin vermekte başarısız olup sadece kötü davranışın
modeli haline gelir. Çünkü kontrolü kaybettiklerinde çocuklarının saygısını da
kaybederler. Ne yazık ki birçok baba çocuklarını kontrol edemediğinde hüsrana
uğrar, kendi öfkesini kontrol edemez ve aslında ne yapacağını da tam olarak
bilemez. Baba olmak demek çocukla arkadaş olmak demek değildir. Çocuğun kendini
güvende hissedebilmesi için sınırlara da ihtiyacı vardır. İstenmeyen söylemleri
ya da davranışları olduğunda ona fiziksel ya da duygusal şiddet uygulamadan
ancak kararlı ve tutarlı bir şekilde, anne ile ortak bir tutumla sınır koyması
gerekmektedir” dedi.
İYİ BABA OLMAK
İÇİN BUNLARA DİKKAT…
Sevginizi
gösterin: Çocukların ebeveynleri tarafından
istenilmesi, kabul edilmesi ve sevildiğini bilmesi onları güvende hissettirir.
Özellikle babaların çocuklarına sarılmaya istekli olmaları ve bu konuda
kendilerini rahat hissetmeleri önemlidir. Her gün çocuğunuza ilgi ve yakınlık
göstermeniz çocuğun sevildiğini bilmesinin ve hissetmesinin en iyi yoludur.
Çocuğun
annesine saygı gösterin: Babaların
yapabilecekleri en iyi şey çocuğun annesine saygı göstermeleridir. Eğer
evliyseniz evliliğinizi güçlü ve canlı tutmaya çalışın. Eğer boşanmışsanız,
hala anneye karşı saygılı ve destekleyici olmanız önemlidir. Birbirine saygı
duyan anne babalar çocuklarına da güvenli bir dünya sağlar ve böylece çocuk
kendini de saygı duyulan ve kabul edilen bir birey olarak görür.
Çocuklarınızla
birlikte zaman geçirin: Çocuğunuzla
vakit geçirdiğinizde, sizin için ne kadar önemli ve değerli olduğunu
hissedecektir. Eğer sürekli yoğunsanız ve onunla vakit geçirmiyorsanız, o da
sizin söylediklerinizi dinlemeyecektir. Çocuklar çok hızlı büyürler, şimdi
kaçırdığınız fırsatlar ve birlikte yapmadıklarınız hem şimdi hem de ilerleyen
zamanda çok şeyi de beraberinde götürecektir.
Onu
dinlediğinizi hissetmesini sağlayın:Özellikle ülkemizde çocuklar ile babanın arasında köprü kurmaya çalışan kişiler
annelerdir. Bu yüzden babalar çocuğun yaşadığı problemleri ya da yaptığı
davranışları anneden öğrenirler. Çocuklarınızın düşüncelerini veya
problemlerini dinleyin ve bunun için zaman yaratın.
Sevgi
ile disiplin verin: Her çocuğun rehberliğe, disipline
ve sınıra ihtiyacı vardır. Ancak cezalara değil. Çocuğun olumsuz
davranışlarının sonuçlarının ne olacağına yönelik konuşun ve gerekirse
hatırlatma yapın. Olumlu, istenilen davranışlarını ise manevi ödüllerle
(sarılmak, aferin demek gibi) pekiştirin. Açık, net, tutarlı ve sakin şekilde
sınır koyan babaların çocukları, nerede ne zaman durmaları gerektiğini bilir,
sevilen biri olduklarını hisseder ve güvende olduklarını bilirler.
Rol
model olun: Babaları ile birlikte vakit
geçirerek büyüyen kız çocukları erkekler tarafından saygı görmenin nasıl
olduğunu bilir ve gelecekteki eşlerini de bu şekilde seçerler. Erkek çocukları
ise, hayatta en önemli üç şeyi yani dürüstlüğü, alçakgönüllülüğü ve sorumluk
sahibi olmayı babalarından öğrenirler.
Çocuğunuzun
öğretmeni olun: Babaların hayata yönelik öğreteceği
birçok şey vardır. Çocuğa doğruyu yanlışı göstermek, yapabileceklerinin en
iyisini yapmaları için cesaretlendirmek ve iyi seçimler yapmayı öğretmek
babaların görevidir.
Birlikte yemek yiyin: Öğünleri birlikte yemek sağlıklı aile yaşamının en
önemli parçasıdır. Bu yemekler sırasında tüm aile üyelerinin birlikte sohbet
etme ve paylaşma şansları da olur. Bu zamanlar aslında babaların çocuklarını
dinleme, anlama, konuşma ve öğüt vermeleri için iyi fırsattır.
Çocuklarınıza
kitap okuyun: Günümüzde televizyon, tablet ve
telefonlar, bizim olduğu kadar çocukların da hayatını ele geçirmiş durumda.
Çocuklar, okuyarak, görerek, yaparak ve duyarak en iyi şekilde öğrenirler.
Çocuklarınız daha çok küçük yaştayken onlara kitap okuyun. Büyüdüklerinde kendi
kendine okumaları için cesaretlendirin. Onlara okumayı sevmeyi aşılamak kişisel
ve kariyer gelişimlerinde ömür boyu katkı sağlayacaktır.
Unutmayın babaların
işi hiç bitmez: Çocuklar büyüyüp evden
ayrıldıklarında bile babalarının öğütlerine ve bilgeliğine ihtiyaçları vardır.
Okula gitmek, yeni bir işe başlamak ya da evlenmek. Konu ne olursa olsun
babalarının kendi hayatlarında ve geleceklerinde her zaman önemli bir yeri
vardır.
YORUMLAR