NOBEL ALDIRAN
KEŞİFTEN SONRA BULUNDU
Klinik Aromaterapist Leyla Çakır, en karmaşık konulardan
biri olan koku duyusu ile ilgili heyecan verici buluşlar hakkında şu bilgileri
verdi:
“1990’ların başlarında biyologlar koku reseptörlerinin (burnumuzdaki
kimyasal sensörler) nasıl çalıştığını çok uzun uğraşların ardından
bulabilmişlerdi ve bu çalışmalar neticesinde beynimizin kokular arasında nasıl
ayrım yaptığını anlamak mümkün olmuştu. Bu önemli keşif bilim adamlarına 2004
yılında Nobel ödülü getirmişti.
Koku duyusu hakkında hala keşfedilmemiş noktalar olsa da
o günden beri epey yol alındı. Bilim insanları koku reseptörlerinin sadece
burun içinde değil, birçok fizyolojik fonksiyonda önemli rol oynayarak tüm
vücutta yaygın olarak bulunduğunu keşfetti:
Karaciğerde, akciğerde, kalpte, bağırsaklarda, beyinde
hatta spermlerde!
KOKU, YARALI DOKUYU İYİLEŞTİRDİ
Almanya’daki Bochum Üniversitesi’nden bir grup bilim
insanı, insan derisinde bulunan koku alıcı hücrelerin, burundaki hücrelere
benzediğini, cildimizin de aynı burnumuz gibi kokuyu algıladığını keşfettiler.
Hasarlı derinin sandal ağacı kokusu olarak bilinen ‘sandolare’ molekülüne maruz
bırakıldığında kendini daha hızlı iyileştirdiği gözlemlendi.
Aromakolojik cilt bakım ürünlerinde kullanılan ‘sandalore’un,
reseptörlere bağlanarak deri iyileşme sürecinin özelliği olan, hücre bölünme ve
taşınma işlemini harekete geçirdiği bulundu. Sandalore’a beş gün boyunca maruz
bırakılan hücrelerin çoğalması yüzde 32, hücre taşınması yaklaşık yüzde 50
oranında arttı.
Bu bulgular, bilim insanlarına, yaşlanan deriye kozmetik
uygulamalar ya da fiziksel travmalardan sonra iyileşmeyi hızlandıracak yeni
tedaviler için düşünme imkanı verdi.
SPERM HÜCRELERİ
FEMİNEN KOKULARI ALGILIYOR
Bir başka bilimsel çalışmada, sperm hücrelerinin
yüzeyinde bulunan koku reseptörlerinin, sperm hücrelerinin, döllenmemiş bir
yumurtaya doğru yollarını bulmasını sağlayan bir tür kimyasal yönlendirme
sistemi işlevi gördüğü bulundu.
St. Louis Washington Üniversitesi’nde yapılan bir
araştırmada ise, insan akciğerindeki koku reseptörleri hakkında, zararlı
maddeleri soluduğumuzda hava yollarının daralmasına neden olarak zehirli
bileşiklere karşı emniyet anahtarı görevi gördüğü bulundu.
10 BİN FARKLI
KOKUYU ALGILIYOR
Heyecan veren buluşlara rağmen, koku sisteminin
karmaşıklığı yüzünden, bilim insanlarının hala alacak uzun bir yolu var. İnsan
burnunda yaklaşık 350 farklı işlevsel türde koku alma reseptörü bulunduğunu ve
10 bin civarı farklı kokuyu algıladığını biliyoruz. Fakat bu bilgi bile her an
güncelliğini yitirebilir çünkü bu konuda da çok fazla farklı çalışma var.
Diğer memelilere baktığımızda ise insanlarda çok daha az
koku reseptörü olduğunu biliyoruz. Fareler ve diğer hayvanlar yemek bulma,
avcılardan saklanma vb için koku alma duyusuna ağır bir şekle bağımlıdır ve
onlarda binden fazla farklı türde bulunur.”
YORUMLAR