Bir Defayla Bir Şey Olmaz demeyin

Kahramanmaraş Sağlık Müdürlüğü, “Madde Bağımlılığı ve Medya Dili Eğitimi” çerçevesinde düzenlediği etkinlikte uyuşturucu türleri, nasıl başlandığı, medyanın uyuşturucu haberlerine nasıl yaklaşılması gerektiğiyle ilgili medya mensupları bilgilendirildi.

Seminerde, uyuşturucunun geçmişi ve Kahramanmaraş’ta karşılaştıkları bağımlılarla ilgili çarpıcı bilgiler veren Necip Fazıl Şehir Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Davut Ocak; “eroin kullanımı bir çok büyük şehirde ağızdan, burundan alınıyor. Fakat Kahramanmaraş’ta genellikle eroin kullananlar damardan kendilerine enjekte ediyor. Dozu ayarlayamayanlar ise ölümle karşı karşıya kalıyor. Ankara AMATEM’de eroin kullanımının tedavisi için başvuran hastaların tüm hastalara oranı 2004 yılında % 8,7 iken bu oran 2009 yılında % 38’lere kadar çıkmıştır. Yatarak tedavi gören 18 yaş altı gençlerin 2004 yılında % 2’si eroinden kurtulmak için tedavi görürken 2009 da bu rakam %47 olmuştur.” Dedi.

Aileleri ve gençleri uyaran Ocak, uyuşturucu madde çeşitlerini açıklayarak en kolay ulaşılan çeşidin uçucu uyuşturucu olduğunu da dile getirdi. Uyuşturucu kullanan bağımlıların beyninde bir çok biyokimyasal nörofizüylojik değişimler saptandığına da dikkat çeken Ocak ayrıca kalıtımsal özellikler de bulunduğunu belirtti. Bir insanın uyuşturucuya başlayıp başlamayacağını esrarla denediğini de ifade eden Psikiyatri Uzmanı Dr. Ocak şöyle konuştu; “Esrar kullanımı genellikle “gateway” - (geçiş/giriş kapısı) olarak bilinir ve kişinin diğer maddeleri kullanmaya devam edip etmeyeceğinin büyük bir belirleyicisidir.

Madde bağımlılığı, vücudun işlevlerini olumsuz yönde etkileyen maddelerin kullanılması, bundan dolayı zarar görüldüğü hâlde bu maddelerin kullanımının bırakılamamasıdır. Bağımlı, madde kullanımına ara verdiğinde yoksunluk belirtileri yaşar. Zamanla madde kullanım sıklığını ve dozunu artırır. Madde kullanıcıları düşük dozda kullanmaya başlarlar, ancak bu dozu kısa zamanda arttırmak zorunda kalırlar, çünkü istedikleri etkiyi yaratmak için dozu devamlı arttırmaktan başka çare yoktur. Giderek doz yükselir. Bazen öyle bir noktaya gelinir ki ölüm ile sonuçlanabilir.”

Kahramanmaraş Sağlık Müdürlüğü tarafından düzenlenen ‘madde bağımlılığı ve medya dili eğitimi’ konulu seminerde uyuşturucu maddelerle ilgili çarpıcı bilgiler verildi. Psikiyatri Uzmanı Dr. Davut Ocak insanların uyuşturucuya başlama veya başlamama geçiş kapısı olarak esrar kullanımını işaret etti.

Ramada Otel’de düzenlenen programın açılış konuşmasını yapan İl Sağlık Müdür Yardımcısı Harun Çetin, uyuşturucu madde kullanımının toplumun ve bireylerin sağlığını, güvenliğini tehdit eden psikolojik, ekonomik ve sosyal boyutlu önemli bir sorun olduğunu belirtti.

Çetin; gerekli tedbirlerin alınmaması durumunda ise hızlı bir şekilde yayılarak bireylerin ve toplumun geleceğini tehdit eden bu problemin iş birliği ve koordinasyon içerisinde ilgili paydaş kuruluşlarıyla yapılmasının önemine dikkat çekti.

Madde bağımlılığıyla ilgili çarpıcı bilgiler veren Kahramanmaraş Necip Fazıl Şehir Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Davut Ocak, ilk madde kullanımının genellikle arkadaşlar arasında sorun çözme aracı olarak arkadaşlarının ricası üzerine başladığını belirtti. Bağımlılığın evreleriyle ilgili bilgi de veren Ocak; “arkadaşlarının ricasının ardından ‘bir kereden bir şey olmaz’ diyerek denemeye başlıyor. ‘sonra ben bağımlı olmam’ diyor. Daha sonra ise ilerleme süreci başlıyor. Sık ve yoğun tarzda madde kullanımı yaşamın değiştiğinin farkında ancak bunu maddeye buluyor. Ardından bırakma isteği oluyor ve kurtulmaya çalışıyor. Kurtulma döneminde kesinlikle toplumdan dışlanmamalı aksine ona yardımcı olmalı ve cesaret verilmelidir. Kişi eski arkadaş ortamına girince tekrar maddeyi düşünmeye başlıyor, yine tek kullanımdan bir şey olmaz diyerek yine başlıyor ve her şey başa dönüyor.” Dedi.

Bir kereden bir şey olmaz denilerek başlanan uyuşturucu madde kullanımının insanların hayatlarında ve bedenlerinde çok önemli izler bıraktığına da değinen Psikiyatri Uzmanı Dr. Davut Ocak, uyuşturucu madde kullanımına geçiş kapısının genellikle Esrar Maddesi olduğunu söyledi. Ocak kişinin diğer maddeleri kullanmaya devam edip etmeyeceğinin en büyük belirleyicisinin esrar olduğunu dile getirdi.

Uzun süre esrar kullanan bir kişinin psikolojisinde ve bedeninde bıraktığı izlerle ilgili de bilgi veren Ocak şöyle konuştu; “Uzun süre bir kişilik bozukluğu olarak görülmekle birlikte son yıllarda bir hastalık olarak değerlendirilmektedir.  Bir davranış biçimini içeren bir hastalıktır. Çünkü bağımlılığa ilişkin beyinde birçok biyokimyasal nörofizoylojik değişimler saptanmıştır. Ayrıca kalıtımsal özellikler bulunmuştur. Karakter değişikliği ve hayat tarzında farklılaşma, anksiyete ve depresyon, Amotivasyon sendromu: apati (ilgisizlik) geliştiğini, daha pasif, ilgisiz ve isteksiz. Bu kişiler çalışmak ve üretmek istemezler. Uzun süreli planlar yapamazlar. Kompleks işleri yapmaya karşı hem istek hem de kapasite azalmıştır. Konsantrasyon yetenekleri kaybolmuştur. Uyku hali, uyuşukluk, dengesizlik, kaslarda eşgüdüm bozukluğu olabilir. En önemli fizyolojik etkilerinden biri tütün benzeri akciğer sorunlarını ortaya çıkarmasıdır. Uzun süre ve yoğun olarak kullananlardaki diğer bir etkisi belleğin zarar görmesidir, kısa süreli hafıza etkilenir.  Öğrenme ile ilgili fonksiyonlar da zarar görebilir. Sık kullananlarda paranoid tipte psikoz oluşturabilir; hezeyanlar gözlenebilir. Uzun süreli kullanımı, esrar entoksikasyonuna bağlı olmayan, esrar kullanımından bağımsız, kalıcı bir psikotik tablonun oluşmasına neden olabilir.”

Yapılan bir araştırma da kullanımı esrar kadar yaygın olan uçucu maddelere de dikkat çeken Psikiyatri Uzmanı Dr. Davut Ocak şöyle konuştu; “Bu kimyasal maddeler ticari olarak dört değişik formda satılmaktadır: 1) yapıştırıcı ve zamklarda kullanılan uçucular ( bally uhu gibi)  2) sprey boyalar, saç spreyleri, kızartma tavası spreyleri ve tıraş kremi aerosollerinde itici olarak kullanılanlar; 3) incelticiler (tinerler) (örn; boyalarda ve daktilo düzeltme sıvılarında kullanılanlar);  elbise ve cam temizleyici sıvılar 4) sıvı yakıtlar. Oda sıcaklığında, bu bileşikler gaz haline geçerler ve ağızdan çekilerek veya burundan solunarak kan dolaşımına transpulmoner yoldan girerler.  Uçucular çok kolay ulaşılabilen ve özellikle ergenler tarafından sıklıkla kötüye kullanılan maddelerdir. ABD’de aynı yaşta marihuana deneyenlerden daha fazladır. 2003 yılında ülkemizde yapılan ESPAD çalışmasında da 6 büyük ilde yaşayan 16 yaşındaki lise öğrencilerinde uçucu madde kullanımının esrar kullanımı ile aynı oranda olduğu saptanmıştır. Uçucu deneyen ergenlerin pek çoğu bunu bir veya bir kaç defadan sonra bırakmaktadır. Yine de, ergenlerin küçük bir grubunda, özellikle eştanılı (komorbid) davranım bozukluğu olanlarda uçucu kullanımı, uzun yıllar sürebilecek, enjeksiyonları da içeren çoğul madde kötüye kullanımı veya bağımlılığının habercisidir.”

Eroin’le ilgili de bilgi veren Psikiyatri Uzmanı Dr. Davut Ocak, genellikle burundan ve ağız yoluyla alınan Eroin’lerin Kahramanmaraş’ta damardan alındığı ve dozu iyi ayarlanamadığı takdirde ise ölümle sonuçlandığını belirtti.