Açığa bırakılan tonlarca kül ve havaya salınan zehirli
gazlarla birlikte, bölge halkının hayatını tehdit ederek ölüm saçan Elbistan-Afşin
Termik Santrali sorunu Ankara’ya taşındı.
Hem santral hem de hükümet yetkilileri vatandaşların
feryatlarına sağır kalırken, uzun bir süredir konunun takipçisi olan ve gerekli
çalışmaların yapılması için vatandaşların sesi olan CHP’nin Atom Karınca’sı Ali
Öztunç, bölgedeki son durumu anlatarak Meclis Araştırması talebinde bulundu.
Öztunç’un Meclis Araştırma Talebi Gerekçesinde Aynen Şu
İfadeleri Kullandı;
“Elbistan ovasında
büyük tahribatlar yarattı”
“Elbistan- Afşin ovası, Türkiye'nin 4. büyük ovası olup,
toprakları tarıma elverişli, tahıl tarımı, şeker pancarı, mercimek ve nohut
yetiştiriciliği yapılan, sulamalı tarımın yaygın olduğu bir ovadır. Ovanın
kuzey batısında ülkemizin en zengin linyit yataklarının olması sebebiyle Afşin
Elbistan termik santralinin kömür ham maddesi de buradan elde edilmektedir. Afşin-Elbistan
Termik santralinde 30 yılı aşkın bir sürede 405 milyon ton kömür yakılmış,
atmosfere 200 milyon ton karbondioksit salınmış ve 2.7 milyon ton uçucu kül, 270 bin ton civarında kükürt içeriği zehir
olarak çevreye yayılmıştır. Filtresiz yıllarca çalıştırılan santral verimli
Elbistan ovasında büyük tahribatlar yaratmıştır.”
“Kanser riskini
tetikliyor, sadece insanlara değil hayvanlara, yeşile zarar veriyor”
“Termik santrallerde üretim sırasında azot oksit, kükürt
dioksit ve pek çok küçük yapılı partikül açığa çıkmaktadır. Bu zararları
maddeler salındıkları çevredeki insanların sağlığı için tehdit oluşturmakta ve
insanların sinir ve solunum sisteminde olumsuz etkilere yol açmaktadır. Bu
çıkan zararları gazlardan etkilenen sadece insanlar değil, hayvanlar, tarım
alanları, bitki örtüsü ve yeraltı suları da zarar görmektedir. Üretim sırasında
bacalardan salınan küller insanlar tarafından solunmakta ve kanser riskini
arttırmaktadır. Bacalardan yayılan zararlı gazlar asit yağmurlarının oluşmasına
neden olması termik santralinin inşa edildiği bölgelerde ki toprakların
yapısının bozulması ve verimin düşmesi gibi pek çok olumsuz etki yaratmaktadır.
Santraller de yüksek sıcaklıklarda elde edilen buharın soğutulması amacıyla yer
altı suları veya akarsular kullanılmaktadır. Santralde ki sıcak su ile soğuk su
değişimi yapılarak ortam soğutulmaktadır. Çekilen soğuk su yerine bırakılan
sıcak su ortamdaki canlılara zarar vermekte, akarsu veya yer altı kaynaklarını
kirletmekte ve yeşilliği de tahrip etmektedir. Termik santraller ekonomik
anlamda ülkeye katkı sağlasa da beraberinde büyük tahribatlar yaratmaktadır.”
“Ceza kesilebilecek
kurumlar listesinden çıkarıldılar”
“Kahramanmaraş’taki Afşin-Elbistan Termik Santrali, 2013
Mart ayında yürürlüğe giren Elektrik Piyasası Kanunu çerçevesinde çevre
kirliliği dolayısıyla ceza kesilebilecek kurumlar listesinden çıkarılmıştır.
Her iki santrale de çevreyle ilgili mevzuatlara uygunluğun sağlanması için 2018
yılının sonuna kadar süre tanınmış ve bu süre zarfında santraller, filtre ve
baca gazı arıtma sistemleri gibi çevre yatırımlarını yapmadan altı yıl boyunca
zehirli gazları doğrudan havaya salmıştır.”
“Filtresiz,
bacasız saatte 280 ton kül atarak üretim devam ediyor…”
“Afşin-Elbistan A Termik Santrali, üretime 2 yıl ara
verilmesinin ardından 20 yıllığına Çelikler Holding'e devredilmişti, özelleştirmeden
sonra da bu santral filtre ve baca gazı sistemlerini kurmadan saatte 280 ton
kül atarak üretime devam etmektedir. Kömür yıllardır Afşin-Elbistan'ı
zehirleyerek insan sağlığını ve çevreyi tahrip ediyor. Bu yetmezmiş gibi
planlanan 6 yeni santralle bu bölge adeta gözden çıkarılıyor. Greenpeace
Akdeniz'in Mart 2019'da hazırladığı "Afşin'de Kömürlü Termik Santrallerin
Bedeli" isimli hava modellemesi raporuna göre kirlilik nedeniyle bugüne
kadar 17 bin erken ölüm yaşandığı belirtilmektedir. Getirilen muafiyet
nedeniyle şirketler, baca gazı difürizasyon ünitesi üretilen elektriğin
yaklaşık yüzde 3’ünü, elektro stat kül tutucu ise yaklaşık yüzde 1.8’ini
harcadığından, halihazırda sahip oldukları filtre ve baca gazı kükürt arıtma
tesislerini (desülfürizasyon) bile çalıştırmaktan kaçınmaktadırlar. Bu yüzden
genellikle maliyet düşürmek ve daha fazla kâr etmek için, bu sistem gerektiği
gibi çalıştırılmamaktadır. “
“Santraller insan
odaklı bir yapıya kavuşturulmalı”
“Geri kalmış teknolojilerle çalışan, para hırsıyla insan
sağlığını ve çevreyi hiçe sayarak işletilen termik santraller çevre mevzuatına
uygun hale getirilerek insan odaklı bir yapıya kavuşturulmalı ve hızla
yenilenebilir enerji yatırımlarına öncelik verilmelidir.”
Öztunç’un Gerekçe İle Beraber Meclis Başkanlığı’na Sunduğu
Araştırma Talebi İse Şu Şekilde;
“Santralin ölüm
saçmasına göz yumulmasını anlamak mümkün değil”
“Kahramanmaraş’a bağlı Afşin Elbistan bölgesinde 35
yıldır faaliyette olan Afşin A ve 15 yıldır faaliyette olan Afşin B santralleri
bölgede geri dönüşü olmayan bir tahribat yaratmıştır. Yıllardır filtresiz çalıştırılan
termik santralin, doğal çevre ve insan sağlığını tehdit ettiğinin, bölgede
solunum yolları hastalığı ve kanser hastalığı görülme oranının ürkütücü
boyutlara ulaştığının yetkililerce bilinmesine rağmen santralin ölüm saçmasına
göz yumulmasını anlamak mümkün değildir. Özelleşmeden önce de bölge halkının
tepkisiyle gündeme gelen Afşin-Elbistan Termik Santrali, Çelikler Holding
tarafından alındıktan sonra filtrelerin takılacağı ve mevcut filtrelerinde
bakımlarının yapılacağı söylenmesine rağmen kül yağdırmaya devam etmektedir. Şirketler,
maliyet düşürmek ve daha fazla kâr etmek için, arıtma sistemlerini bilinçli
olarak ya yaptırmıyor ya da var olanı kullanmıyor. Durum böyle olunca da çevre
katliamı ve erken ölümlerin yaşanması kaçınılmaz olmaktadır.
Önergenin gerekçesinde belirtilen hususlar göz önüne
alınarak Afşin Elbistan Termik Santralinin yaratığı çevre kirliliği, doğal
yaşam ve insan sağlığında yarattığı olumsuz etkileri ve işletmenin ihmalinin belirlenmesi
ve yaptırımlar uygulanması amacıyla Anayasanın 98’inci, İçtüzüğün 104 ve
105’inci maddeleri gereğince Meclis araştırması açılması için gereğini arz
ederiz. “
YORUMLAR