Acıbadem Fulya Hastanesi Psikolog Sena Sivri engellenme hissi
ortaya çıktığında çocuğun öfkelenmesinin ve kendi dediğini yaptırmaya
çalışmasının onun gelişim sürecinin sağlıklı ilerlediğinin bir göstergesi olduğuna
dikkat çekerek, “Çocuklar haz ilkesiyle hareket ederler, benmerkezci bir
yapıları vardır ve hep kendi istedikleri olsun isterler. Kurallar ve
engellenmelerle karşılaştıklarında da bunları kabul etmek istemez, itiraz
ederler. Bireysellik gelişimi için gereklidir bu inatlaşma hali ve aslında
çocuğun ‘ben de varım’ deme şeklidir” diyor. Peki çocuklar hangi durumlarda
inatlaşıyorlar? Acıbadem Fulya Hastanesi Psikolog Sena Sivri, çocukları
inatlaşmaya iten 8 nedeni anlattı, ebeveyn olarak neler yapılması gerektiği
konusunda önemli öneriler ve uyarılarda bulundu.
• Aşırı otoriter
davranıyorsanız
Aşırı otoriter yetiştirme tarzına sahip ebeveynlerin
çocuklarında bu otoriteye karşı inatlaşmanın çok daha yoğun görüldüğü yapılan
araştırmalarda ortaya konmuş.
Ne yapmalı?Çocuklarda 2-6 yaş arasındaki inatçılığın gelişim sürecinin normal bir parçası
olduğunu unutmayın ve reddedici, inatlaşmaya yönelik ya da cezalandırıcı
tepkiler vermeyin.
• Israrcı bir
tutum sergiliyorsanız
Çocuğun ‘hayır’ dediğine, herhangi bir açıklama yapmadan
ısrarcı olunması da inat etmesine neden olabiliyor. Bu dönemde bireyselliğini
ispat etmeye çalışan ve sorgulayan çocuk için tek başına ‘hayır’ yanıtı alması
engellenme duygusundan başka bir sonuca yol açmıyor.
Ne yapmalı?Neden ısrarcı olduğunuzu sakince açıklamalı, çocuğunuzun bu duruma dair başka
soruları varsa yanıtlamalısınız.
• Her istediği
şeyde ‘hayır’ diyorsanız
Çocuğun her isteği şeyde ‘hayır’ cevabı ile karşılaşması
da inatçılık sorununa neden olabilen bir başka önemli etken. “Çünkü çocukların
en ihtiyaç duydukları şey kabullenme ve sevgi hissidir. Sürekli ‘hayır’ cevabı
çocukta reddedilme ve engellenme duygularını uyandırdığı için inatçılığını
pekiştirecektir’ uyarısında bulunan Psikolog Sena Sivri sözlerine şöyle devam
ediyor: “İster nedeni aşırı yoğunluk, isterse çocuğun taleplerinin o an
gerçekleştirilemiyor olması olsun, isteklerinin tümünü reddetmeyin. Zaman, mekan ve şartları uygun hale
getirerek isteklerini gerçekleştirmesine alan tanıyın. Gerçekten ‘hayır’ olanın
neden ‘hayır’ olduğunu anlatın. Erteleme gereken durumlarda da bunu izah ederek
yapın.
• İlginize ihtiyaç
duyuyorsa
Bazen çocuklar ebeveynlerinden ihtiyaçları olan ilgiyi
alamadıklarında huysuzlaşıp, inatlaşarak bu ilgiyi almaya çalışabiliyorlar.
Ne yapmalı? Ne
kadar yoğun olursanız olun, onunla etkili zaman geçirmeye özen gösterin.
Dikkatinizi bozacak her şeyden uzaklaşarak sadece çocuğunuza zaman ayırın.
• Evde kurallar
net değilse
Bir gün izin verilen şeye ertesi gün ’hayır’ denildiği
durumlarda sorgulamaları arttığı ve kafaları karıştığı için çocuklar
inatlaşmaya başlarlar.
Neler yapmalı?Kurallarınız net olmalı, çocuğunuz için anlamsız kalmamalı. Ne, ne zaman neden
evet; ne, ne zaman, neden hayır bilgisini onun anlayacağı dilde anlatmanız çok
önemli.
• Ebeveynleri
olarak farklı tutumlar sergiliyorsanız
Annenin ‘evet’ dediğine babanın ‘hayır’ demesi ya da
babanın ‘evet’ dediğine annenin tam aksine olumsuz yaklaşması durumunda
çocukların kafası karışıyor, bunun sonucunda inat edebiliyorlar.
Ne yapmalı?Ebeveyn olarak aynı çizgide hareket etmeye özen gösterin. Çocuğunuza karşı
tutumunuz ve koyduğunuz kurallar aynı olmalı. Birinizin ‘hayır’ dediğine,
diğeriniz asla ‘evet’ dememeli.
• Hatalı
ödüllendirme yoluna gidiyorsanız
İnatlaştığı bir konuda ebeveynin sözünü dinledi diye
coşkulu onaylama ve ödüllendirmeler, sanılanın aksine inatlaşmayı
pekiştiriyor. Çünkü çocuk her
inatlaştığında ödüllendirileceğini öğreniyor.
Ne yapmalı?Hatalı ödüllendirmeden kaçınmalısınız. Bu, çocuğunuzda “Sorun çıkarırsam
istediğimi alırım” algısı oluşmaması için çok önemli.
• Siz de inatçı
bir kişiliğe sahipseniz
Çocuklar inatçılık konusunda ebeveynlerini rol model
olarak alabiliyorlar. Anne babalarının aralarındaki iletişimi sürekli
gözlemliyor ve onların birbiriyle iletişimini modelliyorlar.
Ne yapmalı?Anne baba olarak çocuğunuza iyi bir rol model olmalı, inatçı davranışlar
sergilemekten kaçınmalısınız.
Ne zaman bir
sorunun habercisi?
Çocuğunuzda inatçı tavırlar geliştiğinde onunla konuşmalı, gerekçelerini dinlenmeli ve ebeveynler olarak kendi gerekçelerinizi de onun anlayacağı bir dilde anlatmalısınız Peki, inatçılık çocuklarda ne zaman bir sorunun habercisi olabiliyor? Psikolog Sena Sivri inatçılığın ancak engellenme ve kuralla karşılaşma anları dışında da çok yoğun yaşandığı takdirde altında bir sorun yatabileceğine işaret ederek, “Çocuk kendisine, çevresine veya eşyalara zarar vermeye başlamışsa, sürekli küskün, kızgın ve öfkeli tavırlar gösteriyorsa, işte o zaman inatçılığın normal gelişim sürecinin bir parçası olmaktan çıkıp sorun haline dönüşmüş olduğundan bahsedebiliriz. Bu durumda bir uzmana başvurmak çok önemli” diyor.
YORUMLAR