Memorial Ataşehir
Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Op. Dr. Ahmet Güray Batmaz, çocukların
ortopedik gelişiminde dikkat edilmesi gereken noktalar hakkında bilgi verdi.
Çocuğunuzun
yürümesini beklerken…
Çocuklarda yürümeye başlama yaşı 12-18 aya kadar
uzayabilmektedir. 18 aydan daha uzun süredir yürüyemeyen bir çocuk için mutlaka
bir uzmandan görüş alınması gerekmektedir. Yaşından önce yürüteç kullanımı
çocukların büyüme plaklarının yeterli olgunluğa ulaşmadan yük taşımaya
başladığını öne sürmektedir, bu durumun çocukların bacaklarında parantezleşme
sorununa yol açtığına dair yeterli veri bulunmamakla birlikte ailelerin
dikkatli davranmasında fayda vardır.
Çocuğu evde
ayakkabı giymeye zorlamayın
Yürümeye başlayan bir çocukta ilk adım ayakkabısı
kullanılması bilimsel olarak fark yaratmamaktadır. Son yıllarda yapılan
çalışmalarda çocuklarda ayakkabı seçiminin ayağın şeklini değiştirmede, düztabanlığın
gidişatını etkilemede bir faydası olmadığı yönündedir. Ev içerisinde ayakkabı
giymeye zorlamak, kumda yürütmek ayağının altında şişe yuvarlatmak gibi
yöntemler ayağın şekillenmesinde katkıda bulunmamaktadır.
Paytak yürüyüş
tehlikeli mi?
Özel yapım ayakkabıları metatarsus adduktus yani çarpık
ön ayak sorunu gibi ayağın tarak kemiğinden olan dönüklüklerinde tercih
edilmektedir. Ters bot kullanımı sadece bu durum için önerilmektedir. Kalçadan
veya kaval kemiğinden tespit edilen içe dönüklükte ters bot kullanımının bir
faydası yoktur. Çocuklar yürüyüş sırasında dengeyi sağlamak için erişkinlerden
farklı olarak adım aralığını geniş tutarlar bu durumda da ‘paytak’ yürüyüş görülebilmektedir. İki
taraflı kalça çıkığında da ördek yürüyüşünü andıran bir tablo görülebilir ancak
bunun ayrımı yine bir uzman görüş tarafından sağlanmalıdır. Ailede kalça çıkığı
varlığı, zor doğum öyküsü, kundak uygulaması hikayesi olması riski
artırmaktadır. Bunun dışında ilk gebelikten doğan kız çocukları kalça çıkığı
için risk grubundadır. Bu çocuklar için özellikle dikkat edilmektedir.
Parantez ve X
bacak görünümüne dikkat!
Bacaklarda fark edilen parantezleşme veya ‘x’ deformitesi
altta yatan metabolik hastalık habercisi olabileceği, gibi büyük oranda
idiopatik olarak adlandırılan nedeni belirsiz durumlardır. Bu durumlarda
herhangi bir yardımcı ortopedik cihaz kullanmadan uzman takibiyle çocuk
izlenmektedir. Büyük bir çoğunluğu kendiliğinden düzelen bu durumlarda nadiren
cerrahi müdahale gerekmektedir. Erken teşhis ile büyük cerrahilerden çok daha
basit küçük cerrahi müdahalelerle eğrilik kontrol altına alınabilmektedir.
Parmağının ucunda
yürüyorsa…
Çocuklarda yürüyüş karakteristikleri de önem
taşımaktadır. Yürüyüş bozukluğu ön tanısı ile polikliniğe başvuran çocukların
aslında büyük bir kısmı fizyolojik dediğimiz yaşına uygun yürüyüş şekli
göstermektedir. Ancak bazı hafif formdaki kas spastisiteleri, erken dönem kalça
çıkıkları gözden atlanabilir. Örneğin en sık karşılaştığımız parmak ucu
yürüyüşü 3 yaşından sonra mutlaka ortopedist ve pediatrik nörolog tarafından
değerlendirilmektedir. 3 yaşına kadar normal olarak değerlendirilen parmak ucu
yürüyüşü 3 yaşından sonra hafif dereceli bir kas spastisitesinin habercisi
olabilmektedir.
Belirli periyotlarda takip gerekir
Ayakların içe basması veya çocukların otururken ‘w’
şeklinde oturması sık karşılaşılan diğer sorunlardan bir tanesidir ve kalçadaki
sorunlardan kaynaklanmaktadır. Yine bu çocukların büyük bir kısmını belirli
periyotlarla izlemek gerekmektedir. Yürümede zorlanma sık takılıp düşme gibi
sorunlar eşlik ediyorsa ayrıntılı ileri tetkik gerekebilmektedir. Profesyonel
sporcularda veya dansçılarda bazı bacak dizilim bozuklukları kendini diz ve bel
ağrısı şikayetiyle gösterebilmektedir. Bu çocuklarda veya gençlerde ilerleyici
eklem ağrıları gelişmeden dizilim düzeltme cerrahileri düşünülebilmektedir.
Şekillendirici etkileri
sınırlı
Çocukların yanlış veya sorunlu gelen ayak veya yürüyüş
şekillerinin büyük kısmı aslında normal gelişim sürecinde görülen değişimler
olmaktadır ve belirli periyotlarla takip mutlaka edilmesi gerekmektedir. Ancak
bu durumun normal görülen bir durum mu yoksa bir hastalığın habercisi mi bunun
ayrımı konusunda deneyimli uzman bir ortopedist tarafından yapılmalıdır. Özel
yapım ayakkabıların yani ortezlerin sanılanın aksine ayak şekillendirici
etkileri sınırlı olmakta ancak belli durumlarda tercih edilmektedir. Pek çok
aile gereksiz ayakkabı veya tabanlık kullanmaktadır. Bu nedenle mutlaka uzman
kontrolünde ilerlenmesi çocuğun ortopedik gelişimi için çok önemlidir.
YORUMLAR