Anne baba adayları için gebelik süreci her zaman
heyecanlı, bir o kadar da stresli geçiyor. Doğum gerçekleştikten sonra ise
ebeveynler; bebeğin gelişimi, beslenmesi ve genel sağlık durumu ile ilgili pek
çok konu hakkındaki sorunun yanıtını arıyor, endişelerini çocuk doktorlarına
aktarıyor. Ailelerin yaşamını kabusa çevirebilen pek çok konu, aslında basit
bir sorundan ibaret olabiliyor. Özel bir hastanenin Çocuk Sağlığı ve
Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Mustafa Taşkesen, ebeveynler tarafından en
çok sorulan 10 soru hakkında bilgi verdi.
Bebeğimi nasıl
giydirmeliyim?
Tüm bebeklerin el ve ayakları, vücudun diğer
bölgelerinden daha soğuktur. Ensesi ve giysilerin altında kalan bölgeler
yeterince sıcak, bebek de huzurlu ise ortam ısısı ve giysileri yeterli
demektir. Anne babalar nasıl giyiniyorsa, bebeklerini bir kat fazla
giydirmelidir. Oda ısısı gündüz 24-25°C, gece 22-23°C olmalıdır. Daha yüksek
sıcaklıklarda kuru ve ısınmış hava, burun mukozasını kurutur. Bu durumda kısa
süreli 1-2 saat kadar oda nemlendiricileri kullanılabilir.
Bebeğim yeterince
doyuyor mu? Kullanmam gereken bir ilaç var mı?
Emzirme sırasında bebeğin anne sütünü yeterli miktarda
alabilmesi için meme başı ve çevresindeki kahverengi kısmı iyi kavraması
sağlanmalıdır. Emzirme sırasında yutkunma sesleri ve süt sesi gelmeli,
çenesinin hareketli olmasına dikkat edilmelidir. Sadece meme ucunu tutan bebek
yeterince beslenemez. Sütün yeterli olup olmadığı da günlük bez değişimi,
yaptığı kaka sayısı ve günlük, haftalık veya aylık tartı kontrolü ile
değerlendirilir. Günlük 5-6 kez bezi değişen, 3-5 kez yumuşak kaka yapan
bebeklerin yeterli beslendikleri kabul edilir. Tartı kontrolü ile bu
kesinleştirilir. Ayrıca doğumdan sonra bebeğe D vitamini başlanması gerekir.
Bunun dışında herhangi bir ilaca gerek yoktur.
Bebeğimin göbek
bağı düşmedi, banyo yaptırabilir miyim?
Bebeklere yaz aylarında her gün, mevsim geçişlerinde
günaşırı, soğuk günlerde ise haftada iki kez banyo yaptırılabilir. Su
sıcaklığının 37°C olması önerilir. Termometre yoksa dirsek ile suyun ısısı ölçülebilir.
Göbek bağı düşmeden banyo yaptırmakta önemli bir sakınca yoktur. Ancak bu
durumda; banyo suyunun kaynatılmış ve ılıtılmış olması, banyo sırasında göbeğin
mümkün olduğunca daha az ıslatılması ve sonrasında iyice kurulanmasına dikkat
edilmelidir. Bebeğin göbek bağı yaklaşık 7-14 gün içinde düşer. Göbek bakımı
için özel bir uygulamaya gerek yoktur. Göbek bağına hiçbir madde sürülmemesi
gerekir, o bölgenin temiz ve kuru tutulması yeterlidir.
Emzik
kullanılmasında sakınca var mı?
Emzik kullanımı, özellikle uyku sırasında ani bebek ölümü
sendromu riskini azaltabilmekte ve erken doğan bebeklerin nörolojik
olgunlaşmasını desteklemektedir. Ancak bebeklerde ilk 1 ay içinde emzik
kullanımına başlanması, anne sütü alma süresini kısaltabilir. Emzik kullanımına
bir yaşından sonra devam edilmesi durumunda ise kulak enfeksiyonlarının
gelişmesi ve dişlerde çapraşıklık riskleri oluşur. Bu nedenle bir yaşın sonunda
emzik kullanımı bırakılmalıdır.
Çocuğumun uyku
düzeni için nelere dikkat etmeliyim?
Bebeğin yatağına yarı uyku halinde bırakılması ve kendi
kendine uyumayı öğrenmesi sağlanmalıdır. Gece boyunca uykusunun hafiflediği ve
derinleştiği zamanlar olabilir. Bu nedenle her hareketi, “uyandı” şeklinde
yorumlanmamalıdır. Uyutmak için sallamak veya emzirmek de doğru değildir. Bunun
yerine kendi kendine uyuması beklenmelidir. Bebek uyuduktan sonra yeri
değiştirilmemelidir. Yatağa yatırılırken sevdiği bir oyuncak yanına
bırakılabilir. Uyku düzeni için saat dengesine dikkat edilmeli ve belirlenen
saatlerde uyuması sağlanmalıdır. Bebeğin gündüz uykusu süresi çok uzun
tutulmamalı ve akşam uykusunun da erken saatlerde olmasına dikkat edilmelidir.
Bebeğin odası sık sık havalandırılmalı ve uyku esnasında perde ile hafif
karartılmalıdır.
Kanguru ve yürüteç
kullanmakta sakınca var mı?
Bebekler, annenin göğüs bölgesi ile temas etmelerine
olanak sağladığı için kanguru ile taşınabilir. Burada dikkat edilmesi gereken
nokta, bebeğin başının destekli olmasıdır. Kanguru, bebek 5-6 aylık olana kadar
kullanılabilir. Çocuk yürümeye başlamadan yürüteç kullanılması ise yürümenin
gecikmesine ve bazı kazalara neden olabileceğinden önerilmemektedir.
Bebeğimin ateşi
çıktı! Ne yapmalıyım?
Kulak, koltuk altı veya alından ateş ölçerler ile bebeğin
ateşi ölçülebilir. Kulak ve alından yapılan ölçümde 37,4 °C, koltuk altı
ölçümünde ise 37°C’nin üstünde olması, bebek için kritik ateş düzeyidir. 38°C
ve üzerinde seyrediyorsa ateş düşürücü verilebilir. Ateş düşürücüler dört
saatte bir yenilenebilir. 39 °C ve üzeri ise yüksek ateş olarak değerlendirilir.
Bu durumda önce bebeğin üzerindeki giysiler çıkarılır, koltuk altına ve
kasıklarına ılık suya batırılmış pamuk uygulanır. Buna rağmen ateş hala 39 °C
ve üzerinde seyrediyorsa, en yakın sağlık merkezine başvurulmalıdır.
Çocuğumun tuvalet
eğitimine ne zaman başlamalıyım?
Çocuk iki yaşını doldurduktan sonra tuvalet eğitimi
verilebilir. Çocuk tuvalet konusunda kendini ifade edebiliyorsa, tuvalet konusu
ile ilgili sorular sorabiliyorsa, kirli bezden rahatsız oluyorsa, durup ve
bekleyerek tuvaletini yapıyorsa, gündüz uykusundan kuru kalkmaya başlamışsa,
çocuk tuvalet eğitimine hazır demektir.
Rotavirüs aşısı
yaptırmalıyım mı? Aşıların yan etkisi var mı?
Rotavirus ishallerinin önlenmesinde aşılama en etkin
yöntemdir. Rotavirus, bebek ve küçük çocuklarda ciddi derecede ishal ve
kusmanın en sık nedenidir. Bu nedenle bebeklere 2 veya 3 doz şeklinde ağız yolu
ile aşı yapılmasını önermekteyiz. Bütün ilaç ve aşıların yan etkileri olabilir.
Bu etkiler hafif veya ciddi düzeyde görülebilir. Ağrı, ateş ve aşının yapıldığı
yerde kızarıklık gibi hafif yan etkiler daha sık görülür. Ciddi yan etkiler ise
nadiren ortaya çıkmaktadır. Tüm çocuklar aşı öncesi risk faktörleri açısından
değerlendirilmelidir. Ayrıca aşılama öncesi ağrı kesici, ateş düşürücü gibi
herhangi bir ilaç verilmesi gerekli değildir. Aşı sonrası bebekte huzursuzluk
ve ateş oluşursa o zaman doktora danışarak ilaç takviyesi yapılabilir.
Sünnet için en
uygun yaş grubu nedir?
Sünnetin bir cerrahi işlem olduğu unutulmamalıdır. Bu
yüzden hastane şartlarında ilgili branş cerrahları tarafından yapılmalıdır.
Sünnet için en uygun zaman 6-9 ay arası kabul edilir. 2-6 yaş cinsel gelişim
dönemi olduğu için sünnet sakıncalıdır. Önerilen yaş dönemi kaçırıldığında ise
çocuğun hem cerrahi işlemi, hem de toplumsal değerleri daha gerçekçi olarak
değerlendirebileceği 7-10 yaşları arasında da önerilmektedir.
YORUMLAR