Coronavirus adı, taç veya halo anlamına gelen Latince bir
sözcükten gelir ve elektron mikroskobu (EM) altında virionların (virüsün
enfektif formu) karakteristik görünümü ile ilişkilidir. Bu virüs,2003 SARS
(Şiddetli Akut Solunum Yolu Sendromu) ve ilk kez Ürdün ve Suudi Arabistan’da
görülen MERS (Orta Doğu Solunum Sendromu) olaylarından sorumlu olan virüstür.
Bu salgınlarla ilişkili virüs, SARS-CoV ve MERS-CoV olarak adlandırılmıştı.
Virüs; solunum yolundan, öksürme ve hapşırma ile havaya saçılan virüslerin
alınması ile ayrıca virüsün bulunduğu ortam ve eşyalara dokunulduktan sonra
ağız ve buruna taşınarak bulaşmış olur. Bunun sonucunda; solunum yolları,
karaciğer, mide, bağırsak ve sinir sistemine ulaşarak hastalık tablosu yaratır.
Ayrıca çeşitli hayvanlardan insana geçiş de söz konusudur.
Hastalığın
belirtileri nelerdir? Tanısı nasıl konur?
Ateş, boğazda kızarıklık, nefes darlığı, solunum
yetmezliğine ait bulgular ön plandadır. Bu virüsün bulaştığı hastaların ölüm
oranı yüzde 35-40 olabilmektedir. Tanısı için; solunum yetmezliği saptanan
vakalar hastaneye yatırılarak solunum yolu salgılarından, serum ve dışkıdan
alınan numuneler PCR testi için Halk Sağlığı Laboratuvarına gönderilir. Her
salgında olduğu gibi olası vaka tanımı; ateş ve klinik belirtilere ek olarak
salgın bölgesine ilişkin seyahat öyküsü olmasıdır.
Virüsten korunmak
için neler yapılabilir?
Hastalığın başlıca bulaşma yolu öksürük-aksırık esnasında
solunum yolu ile ortama saçılan damlacık enfeksiyonu ile olduğundan, bulaşmayı
engellemek için solunum yolu enfeksiyonlarından korunma önlemlerine uyulması
önerilir. Bunun ilk şartı; insandan-insana yakın temastan kaçınılmasıdır. Yakın
temasın anlamı, hasta bireye yaklaşık bir metre mesafede bulunmak,
öksürük-aksırık esnasında solunum yolu ile saçtığı damlacıklara maruz kalmak,
öpüşmek, sarılmak gibi durumlardır. Çünkü böylelikle virüs; yakındaki kişinin
ağız, burun, göz mukozasına ulaşabilir.
* El hijyeni hastalıklardan korunmada oldukça önemlidir.
Bu nedenle; ellerinizi sık sık su ve sabun ile yıkayın. Eller yıkanamıyorsa
alkol bazlı dezenfektan tercih edin.
* Öksürürken veya hapşırırken, ağzınızı ve burnunuzu
dirseğinizle veya bir kağıt mendille kapatın, ardından mendili kapalı bir çöpe
atın ve ellerinizi yıkayın.
* Soğuk algınlığı, ateş veya öksürük gibi grip
semptomları olan kişilerle yakın temastan kaçının.
* Ateş, öksürük, solunum güçlüğü gibi belirtiler
gösterirseniz en yakın sağlık kurumuna veya doktorunuza hemen ulaşın.
Virüs nasıl tedavi
edilir?
SARS-CoV için etkin bir tedavi henüz geliştirilememiş
olup, bu konuda çalışmalar devam etmektedir. Bu nedenle tedavi, belirtilerin
giderilmesine yöneliktir. Ateşin düşürülmesi, ağrıların giderilmesi, sıvı
desteği, solunum yolu açıcı tedaviler, oksijen desteği, gerekirse solunum
cihazı kullanılması vb. özel bir antiviral tedavi yoktur. Semptomları
hafifletmeye yardımcı olacak, tıbbi bakım uygulanır. Ağır vakalarda geçerli
olan tedavi, hayati organ fonksiyonlarını desteklemektir.
Havaalanını
kullanan vatandaşlar virüse karşı nelere dikkat etmeli?
Aynı şekilde; insandan-insana yakın temastan kaçınılmak
gerekir. Kalabalık ortamlardan elden geldiğince uzak durulmalı, biniş işlemleri
sırasında ve her aşamada sıklıkla el yıkama sağlanmalı, mümkünse maske veya
mendil ile ağız-burun çevresi korunmalıdır.
Uçakla yolculuk
yapan bir kişinin, yakınındaki bir kişiden virüsü kapma ihtimali var mı?
Evet, virüsü kapma ihtimali vardır. Yakınındaki kişilerden
birinin ciddi, sürekli öksürüğü varsa, çok daha dikkatli olması, elleriyle
etrafa dokunmamaya çalışması, yüz maskesi kullanması gerekir.
YORUMLAR