Memorial Şişli/Ataşehir Hastanesi Pediatrik Hematoloji ve
Onkoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Betül Tavil, çocuklarda demir eksikliği anemisi
ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Kemik iliği vücudumuzda kan yapımından sorumludur.
Alyuvarlar, akyuvarlar, trombositler kemik iliği tarafından üretilmektedir. Kemik
iliğinde bir sorun olduğunda, alyuvarların üretimi için gereken besinler
alınmadığında ya da çocuğun demir ihtiyacı arttığında anemi gelişebilir.
Alyuvarların içindeki hemoglobin yaşa ve cinsiyete göre düşükse bu duruma anemi
adı verilmektedir. Alyuvarların içinde bulunan hemoglobin dokulara oksijen
taşımakla görevli bir moleküldür. Hemoglobin düşük olduğunda vücuttaki dokulara
yeterince oksijen taşınamaz. Bu durum çocuklarda şu belirtilerle kendisini
gösterebilir:
· Oyun oynarken ya da koşarken, merdiven çıkarken
çabuk yorulması
· Cildinde solukluk
· Cilt renginin sarı ya da toprağa dönük bir renk
olması
· İştahsızlık
· Fiziksel aktivitede kalp hızında artış
· Ciltte kuruluk
· Konsantrasyon eksikliği
· Ruh durumunda olumsuzluk
· El ve ayaklarda uyuşma
· Gelişme geriliği
Demirden zengin beslenmek anemiyi önlüyor
Demirden zengin besinlerin yeterince alınmaması çocuklarda demir eksikliği
anemisine neden olabilmektedir. Çocuk; kırmızı et, mercimek, kuru fasulye, kara
üzüm pekmezi gibi besinleri yeteri kadar tüketmiyorsa anemi gelişebilir.
Anemisi olan çocukta iştahsızlık artar. Çocuk daha az yemek yer ve anemisi
derinleşir. Belirtilerden bir ya da birkaçını taşıyan çocuklar mutlaka bir
çocuk hematoloji uzmanına götürülmelidir. Bu çocuklara mutlaka tam kan sayımı
testi yapılmalı; demir eksikliği anemisi saptanırsa hızla tedavi edilmelidir.
Demir eksikliği çocuğun iç dünyasına da yansıyabilir
Bebeklerde ilk iki senede demir eksikliği anemisi görülebilmektedir.
Bebeklik ve küçük çocukluk döneminde demir eksikliği anemisi psikomotor ve
bilişsel gelişimi geciktirip zeka düzeyini olumsuz yönde etkilemektedir. Demir
eksikliği olan 2 yaşından küçük çocuklarda uyum ve denge sorunları görülmekte
bu çocuklar daha içe kapanık ve çekingen davranmaktadırlar. Bebeklerin annelerinden
aldığı depo demiri doğumdan itibaren 4-6 ay için yeterli olmaktadır. Ancak bu
süreden sonra yeterli demir alamayan bebeklerde demir eksikliği
gelişebilmektedir. Bu nedenle anne sütü alan bebeklerde 5-6 aylıkken; anne sütü
almayanlarda 4 aylıkken demir takviyesi başlanmalıdır. Aksi takdirde yeteri
kadar demir alamayan bebeklerde bir yaşında demir eksikliği anemisi gelişebilir.
Bu durumun önüne geçmek için demir takviyesi önerilmektedir. Zamanında doğan
bebeklere 4-6 aydan sonra, 1 mg/kg/gün dozunda; prematüre ve 2500 gr altında
doğan bebeklere 2 aydan sonra 2 mg/kg/gün dozunda elementer demir içeren
damlalar başlanmalıdır.
Bebeklere demir takviyesi önemli
1 yaşına kadar demir takviyesine devam edilmesi önerilmektedir. Buna rağmen tüm
bebeklerde 9-12 ay arasında tam kan sayımı mutlaka yapılmalı ve bebeklerin
demir ihtiyacı olup olmadığı araştırılmalıdır. Demir eksikliği anemisi adolesan
dönemde de sık görülmektedir. Büyümeye bağlı olarak demir ihtiyacı bu dönemde
artmaktadır. Bu nedenle adolesanlarda mutlaka demir eksikliği açısından tam kan
sayımı ve periferik yayma yapılması gerekmektedir.
Bir damla kanla kan haritası
Periferik yayma kan hastalıklarının tanısında yararlı bilgiler veren güvenilir
bir laboratuvar yöntemidir. Anemi ve türünün saptanmasında da kullanılabilen en
ucuz ve klasik yöntemlerden birisidir. Alınan bir damla kan lam adı verilen
özel bir cama yayılıp yine özel boyalarla boyanarak hematoloji uzmanı
tarafından mikroskopta incelenir. Böylece aneminin türü kolaylıkla
saptanabilir.
YORUMLAR