Ülkemizde
diyabet görülme sıklığının son 10 yılda iki kat arttığını ve 7 milyon diyabet
hastası bulunduğunu belirten Acıbadem Kozyatağı Hastanesi Endokrinoloji Uzmanı Dr.
Funda Öztürk “Diyabet gerektiği gibi tedavi edilmezse kalp damar hastalıkları, böbrek
yetmezliği, körlük, sinir hasarı, diyabetik ayak yarası gibi ciddi sorunlara
yol açabilen bir hastalıktır. Sağlıklı beslenme, yaşam tarzı değişikliği,
düzenli egzersiz ve tıbbi kontrollerin düzenli yapılmasıyla hastalığın gidişatı
kontrol altında tutulabilir; diğer organların zarar görmesi engellenebilir”
diyor. Endokrinoloji Uzmanı Dr. Funda Öztürk kan şekeri kontrolünü bozabilen 10
yanlışı anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
Hareketsiz yaşam
sürmek
Kan şekeri ve kilo kontrolünde en önemli unsur egzersiz.
Diyabet hastası yaşına ve ek hastalıklarına göre kendine uygun egzersizi seçip,
haftada en az 3 gün düzenli egzersiz yapmaya dikkat etmeli. Çoğu hasta için en
güvenilir egzersiz yürüyüş yapmak. Egzersizin aç karnına yapılması kan şekeri
düşüklüğüne yol açabileceğinden dolayı; egzersize ana öğünden 1 saat sonra ya
da ara öğünden 30 dakika sonra başlamak gerekiyor.
Bitkisel olduğu
belirtilen ilaçlar denemek
Kan şekeri kontrolü sağlayabileceği düşünülen bitkisel
gıdalar veya çeşitli kürleri denemek çok zararlı olabileceğinden kesinlikle
uzak durulmalı. Piyasada satılan veya hastanın kendisinin aktarlardan alarak
hazırladığı karışımlar ciddi yan etkilere yol açabiliyor. Örneğin karaciğere zarar
verebiliyor, kanamaya yatkınlığa neden olabiliyor ya da halen kullanılan ilaç
veya insülinin dozunun değişmesine ve beklenmeyen yan etki gelişmesine yol
açabiliyor.
Doktor kontrolüne
seyrek aralıklarla gitmek
Diyabetik hastaların hiç bir şikayeti olmasa bile
doktorlarının önerdiği aralıklarla kontrolleri yaptırmaları çok önemli. Ek bir
sorun yoksa 4-6 aylık aralarla kontrole gidilmesi gerekiyor. Şeker kontrolü
kötüleşen hastaların daha sık kontrole gitmesi gerekiyor.
Tedaviyi doktor
önerisi olmadan kesmek ya da değiştirmek
Doktor önerisi olmadan ilaçları aniden kesmek, dozu
artırmak veya azaltmak; kan şekerinin çok yükselmesine veya tam tersine
düşmesine neden olabiliyor. Kan şekeri kontrolü bozulursa hastalığı takip eden
doktora başvurulması gerekiyor.
Öğün atlamak
Endokrinoloji Uzmanı Dr. Funda Öztürk “Kan şekerini
ayarlamak için verilen ilaç veya insülinin etkilerinin kanda en yüksek olduğu
zaman aralıkları vardır. Hasta ilaç veya insülini kullandıktan sonra öğün atlar
veya gerekenden az miktarda yerse kan şekeri düşüklüğü yaşayacaktır. Sık kan
şekeri düşüklüğü yaşamak; diyabet kontrolünü ciddi şekilde bozar. Diyabetik
hastanın öğün saatlerine ve aldığı gıda miktarına çok dikkat etmesi gereklidir”
diyor.
Başkasına önerilen
ilacı kullanmak
Herkesin yapısı, kilosu, gerekli ilaç dozu, hastalığının
şiddeti birbirinden farklılık gösteriyor. Bir hastaya uygun olan ve ona iyi
gelen ilaç diğer hastaya iyi gelmeyebiliyor. Bu nedenle doktor önerisi olmadan
ilaç denemek oldukça riskli olduğundan mutlaka doktorunuza danışın.
Kan şekeri
düşüklüğü (hipoglisemi) anında yüksek kalorili gıda tüketmek
Diyabet tanısı olan bir hastanın kan şekerinin 70 mg /dl.
altında olması hipoglisemi olarak kabul ediliyor. Hipoglisemi anında hastanın
genel durumu iyi ve ağızdan beslenebilir durumda ise 3-4 kesme şeker veya 1
bardak meyve suyu içmeli; mutlaka 15 dakika sonra kan şekeri düzeyini kontrol
etmeli. Kan şekeri düştüğü sırada pasta, börek, çikolata gibi yüksek kalorili
gıdalar tüketmek sonrasında kan şekerinin çok yükselmesine, hastanın giderek
daha fazla kilo almasına sebep olacağından bu yanlışlardan kaçının.
Ayak bakımına
dikkat etmemek
Diyabet hastalarının ayak bakımını iyi bilmesi gerekiyor.
Ayak yarası oluşumunu engellemek için uygun ayakkabı seçimi yapılmalı. Her gün
düzenli olarak ayaklarda yara, kızarıklık, akıntı olup olmadığını kontrol etmek
ayakta yara çıkmasını engelleyeceğinden buna dikkat edilmeli. Ayakları korumak
için; yalınayak dolaşmamak, uygun ayakkabı seçmek, sıcak su ve sıcak ısı
kaynaklarından (soba, mangal, çok sıcak kaplıca suları) sakınmak gerekli. Bir
yara fark edildiğinde vakit kaybetmeden yara derinleşmeden doktora başvurmak
önemli.
Göz kontrollerini
aksatmak
Diyabet hastalarında katarakt ve görme kusurları sık
görülebiliyor. Özellikle kan şekeri yüksekken bulanık görme, görme kesinliğinde
ciddi azalma olabiliyor. Diyabetik hastaların doktorlarının ek bir önerisi
yoksa yılda bir kez göz doktoruna kontrole gitmeleri gerekiyor.
Kullanılan kan
şekeri ölçüm makinelerini kontrol ettirmemek
Endokrinoloji Uzmanı Dr. Funda Öztürk “Evde kullanılan
kan şekeri ölçüm makinelerini zaman zaman kontrol etmek gereklidir. Kullanılan
kan şekeri ölçüm çubuklarının son kullanım tarihleri kontrol edilmelidir. Bu
kontroller evde yapılan ölçümlerde doğru sonuçlar alınması için önemlidir”
diyor.
YORUMLAR