Kronik (Müzmin) Obstrüktif (Tıkayıcı) Akciğer Hastalığı’nın kısaltılmış ismi olan KOAH’la ilgili farkındalık oluşturmak ve hastalıkla ilgili bilincin artırılması amacıyla 15 Kasım Dünya KOAH Günü olarak anılıyor. Zararlı toz, gaz ve parçacıkların solunması sonucu hava yollarında ve akciğerlerde gelişen mikrobik olmayan iltihabın neden olduğu, hava yollarının daralması ve tıkanması ile sonuçlanan genellikle ilerleyici özellikte bir hastalık olan KOAH’ın en önemli sebeplerinden biri sigara kullanımı.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Onur Noyan, Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre dünyada her yıl 6 milyon insanın sigara ve sigaraya bağlı olarak ortaya çıkan sağlık sorunları sebebi ile hayatını kaybettiğini söyledi.
Yrd. Doç. Dr. Onur Noyan, 600 bin kişinin ise sigara içmemesine rağmen yakınlarının ya da diğer kişilerin tükettiği sigaradan dolayı ‘duman altı’ kalması sebebi ile hayatını kaybettiğini belirterek “Kapalı alanlarda sigara içiminin yasaklanması ile bu rakamın Türkiye’de azaldığını söyleyebiliriz. Ülkemizde sigara kullanma oranı %30 civarında olduğu raporlanmıştır” dedi.
Sigarayı denemek bağımlılık sürecini başlatıyor
Sigaranın içerisinde nikotin, karbonmonoksit, katran ve birçok farklı kimyasal madde bulunduğunu hatırlatan Yrd. Doç. Dr. Onur Noyan, “Özellikle nikotin bağımlılık etkisini oluştururken bunun yanında bulunan diğer kimyasallar sağlık üzerine olumsuz etkilere sebep olmaktadırlar. Sigara ilk denendiği andan itibaren vücudumuzdaki genetik özelliklere göre bağımlılık süreci başlar. Yapılan çalışmalara göre ergenlik döneminde sigarayı deneyen her 4 ergenden 1’i bağımlı olmaktadır” dedi.
Nikotin 10 saniyede beyne ulaşıyor
Nikotinin yaklaşık 10 saniyede beyne ulaşarak bağımlılık yapıcı etkisinin ortaya çıktığını belirten Yrd. Doç. Dr. Onur Noyan, “Yaklaşık 45-60 dakika sonra beyinde yoksunluk belirtileri ortaya çıkmaya başlar ve tekrar sigara içilmesi için beyin uyarı gönderir. Tekrar sigara kullanımları ile bağımlılık pekişir ve bırakmak zor bir hal alır” uyarısında bulundu.
Sigara kullanan bireylerin hayatları boyunca yaklaşık olarak 2-3 kez sigarayı bırakmak için girişimde bulunduğunu, kendi kendine bırakma girişiminde bulunanların ancak % 5-10’unun sigarayı tekrar kullanmamak üzere bırakabildiğini ifade eden Yrd. Doç. Dr. Onur Noyan, “Özellikle bırakıldıktan sonraki ilk 3 ay içerisinde sigara kullanımına tekrar başlama oranları çok yüksek. Psikolojik destek ve ilaç kullanımı ile sigarayı bırakma oranı %50’lere ulaşabilir” dedi.
Psikoterapi sürecinde sigarayı bırakmayı isteme nedenleri, bireyin bırakma konusundaki kaygıları, bırakma sürecinde yaşanabilecek zorluklar, sigarayı bıraktıktan sonraki olumlu kazanımlar, stresle baş etme yöntemleri üzerine görüşmeler yapıldığını belirten Yrd. Doç. Dr. Onur Noyan, “İlaç tedavi sürecinde, sigara kullanılmadığında ortaya çıkacak belirtiler üzerine etkili ilaçlar, nikotin yerine koyma tedavileri kullanılıyor” dedi.
E-sigara, sigaraya geçiş maddesi
Son yıllarda elektronik sigara ya da e-sigara olarak bilinen cihazların kullanımının ülkemizde yasak olmasına rağmen kullanımının giderek arttığını belirten Yrd. Doç. Dr. Onur Noyan, bunun sigaraya başlamada önemli bir basamak olduğunun altınız çizdi. Yrd. Doç. Dr. Onur Noyan, şunları söyledi:
“E-sigara, nikotin, çeşitli aromalar ve birçok farklı kimyasal maddenin hava yolu ile solunmasını sağlayan pilli cihazlardır. Özellikle farklı aromalar içermesi, sosyal medyada popülaritesinin fazla olması sebebi ile sağlığa zararı olmadığı düşünülerek özellikle gençler tarafından tercih edilmektedir. Günümüzde bu cihazların akciğer kanseri, KOAH, kalp problemleri gibi birçok sağlık sorununa sebep olan sigara kullanımına başlamak için bir geçiş maddesi olarak kullanılması büyük önem taşımaktadır. Gençler ‘Nasılsa zararı yok, sigara da değil zaten’ diyerek aslında daha büyük bir riskle tanışmaktadırlar.”
E-sigara cihazlarının sağlığa yönelik olumsuz etkilerinin günümüzde halen araştırıldığını, içerdiği çeşitli kimyasallar sebebi ile büyük risk teşkil ettiğini vurgulayan Yrd. Doç. Dr. Onur Noyan, “E-sigaranın bağımlılığı pekiştirici etkisi en az sigara kadar bulunmaktadır. Özellikle sigarayı bırakmak isteyenler tarafından tercih edilen elektronik sigara cihazları aslında bu bireylere faydadan çok zarar getirebilir. Sigara bırakma motivasyonu olan bir birey sigarayı bırakabilmek için elektronik sigara kullanımına başladığı andan itibaren sigarayı bırakma kararından uzaklaşmış olur. ‘Artık sigarayı bıraktım’ diyerek elektronik sigara bağımlısı olmuştur. Elektronik sigara cihaz kullanımı, sigara içmeyen gençleri sigaraya doğru yaklaştırmakta ve sigarayı bırakmak isteyen bireyleri de sigarayı bırakma motivasyonundan uzaklaştırmaktadır. Bu sebeplerle elektronik sigara kullanımı konusunda bilinçli olmak gerekmektedir” uyarısında bulundu.
Sigara Bırakma Polikliniklerine başvurulabilir
Günümüzde hangi ilacın kimde kullanılması gerektiğini belirten genetik incelemeler yapıldığını, bağımlılıkla mücadelede farklı tedavi seçenekleri kullanıldığını ifade eden Yrd. Doç. Dr. Onur Noyan, “Yapılan genetik incelemeler ile vücudun sigarayı metabolize etme hızı, tedavide hangi ilaçların daha etkili olacağı değerlendirilip ona göre ilaç tedavisine başlanabilir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda Derin Transkraniyal Manyetik Uyarım (Derin TMU) tedavilerinin sigarayı bırakma sürecinde en büyük zorlanma sebebi olan sigara kullanma isteğini azalttığına yönelik veriler bulunuyor. Bu tedavi ile sigara içme isteğine sebep olan beynin derin bölgelerindeki beyin alanlarının elektromanyetik dalga ile uyarılması hedefleniyor. Kendi kendine bırakma girişimlerinin başarısız olmasının kişinin motivasyonunu azalttığını biliyoruz. Bu sebeple sigarayı bırakmak için tedavisinin mümkün olduğunu, çeşitli tedavi seçenekleri olduğunu bilmek ve sigara bırakma polikliniklerine müracaat etmek faydalı olacaktır” tavsiyesinde bulundu.
YORUMLAR