Annenin doğum sırasında fazla
acı çekmesi, bazı anne adaylarında fizyolojik stres oluşmasına, bazılarında ise
kan basıncının ve kalp atım hızının fazla yükselmesine neden olarak olumsuz
sonuçlar doğurabilir. Fazla ağrılı bir doğum süreci yaşayan anneler doğum
sonrasında yorgun düşmekte ve yeni doğmuş bebekleri ile arzuladıkları kadar
ilgilenememektedirler. İAÜ VM Medical Park Florya Hastanesi Anestezi ve
Reanimasyon Uzmanı Doç. Dr. Güray Demir, annelerin yaşadığı bu sorunu ortadan
kaldıran “Epidural Analjezi” yönteminin kimlere, nasıl uygulandığını anlatarak
uygulama sonrasındaki süreçle ilgili merak edilen sorulara yanıtlar verdi.
RAHİM AĞZI
AÇIKLIĞI 4 CM OLMALI
Doğum eyleminin başlaması ile rahim
kasılmaları şiddetlenerek düzenli hale gelir. Kasılmalar rahim ağzının
açılmasına neden olur. Genellikle doğum için uygulanacak Epidural Analjezi
rahim ağzı açıklığının 4 cm olduğu zaman uygulanmaya başlanır. Daha önceden
uygulanması doğum süresinin uzamasına, daha geç uygulanması ise hem annenin
gereksiz yere ağrı çekmesine neden olur hem de işlemin yapılabilmesi için
hareketsiz kalması gereken kişinin hareket etmeden duramamasına neden olarak
işlemin başarısız olmasına neden olur.
DOĞUM BOYUNCA UYGUN DOZDA İLAÇ VERİLİR
Epidural Analjezi omurilik içinde bulunan, içinde karın, kalça
ve bacakları ait sinir köklerinin olduğu epidural aralığa ince bir katater
yardımı ile lokal anestezik ilaçların uygulanması ile sağlanır. İşlemi yapacak
olan anestezi hekimi işlem öncesinde anne adayı ile görüşüp işlemin nasıl
yapılacağını anlatır. Annenin hem sözel hem de yazılı onayı alınır. Oturur ya
da yan yatar pozisyonda işlemin yapılacağı bel bölgesinin dezenfeksiyonu
sağlanır. Bölgesel anestezi sağlandıktan sonra işlem için özel üretilmiş bir
iğne yardımı ile bel omurlarının arasından epidural aralığa ulaşılır. İşlem
için tasarlanmış katater, epidural boşluğa yerleştirilip işlem sonlandırılır.
Kataterin ucu omuz bölgesinde uygun bir yere yapıştırılır. Sonrasında gerekli
ilaç miktarı katater yardımıyla uygulanır. İlaç uygulamasına annenin
taşıyabileceği özel bir otomatik pompa yardımı ile ağrının şiddetine göre doğum
bitene kadar devam edilir. Hatta doğum sonrasında olabilecek ağrılar için de ilaç
uygulamasına devam edilebilir. Ağrısız doğum için yapılan epidural katater
yerleştirilmesi anne için ağrısız ve rahat bir uygulamadır.
RAHAT DOĞUM, DİNÇ ANNE…
Epidural Analjezi sayesinde;
· Etkin bir ağrı tedavisi yapılır.
· Hareket kısıtlılığına neden olmaz.
· Psikolojik rahatlama sağlar.
· Kas spazmlarını engelleyerek doğumu rahatlatır.
· Doğum kesisi (epizyotomi) açılan durumlarda epizyotominin
açılması ve tamiri esnasında duyulan ağrıyı giderir.
· Gerekli olduğunda sezeryan anestezisi için de kullanılır. Genel
anesteziye gerek olmadan sezeryan yapılmasına imkan verir.
· Doğum sonrasında annenin yorgun, bitkin olmasını engeller.
· Annenin çabucak bebeği ile ilgilenmesine ve onu emzirmesine
olanak verir.
EPİDURAL
ANALJEZİ KİMLERE UYGULANMAZ?
Epidural
Analjezi’nin sakıncalı olduğu durumlar çok azdır ve çoğu durumda başarıyla
uygulanabilir. Pıhtılaşma bozukluğu olan, aşırı sıvı kaybı, aşırı kanama ya da
diğer nedenlere bağlı tansiyonu düşük olan, kullanılacak anestezi maddelerine alerjisi
olan, uygulamanın yapılacağı bölgede enfeksiyonu olan anne adaylarına epidural
analjezi uygulanamaz. Aşırı kilo almış ve omurilikteki yapısal sorunları olan
kişilerde teknik olarak epidural analjezi uygulaması mümkün olmayabilir.
UYGULAMANIN
RİSKLERi NELERDİR?
Genel kanının aksine tecrübeli hekimler
tarafından uygulandığında Epidural Analjezi’nin yan etki ve riskleri son derece
azdır.
· En sık görülen yan etki tansiyon düşüklüğüdür. Yeterince sıvı
tedavisi ile tansiyon düşüklüğü önlenir.
· İşlem sırasında epidural iğnenin omurilik sıvısının olduğu alana
girmesi sonucu spinal anestezi oluşabilir. Bu durumda belden aşağısı tamamen
uyuşur ve hareket edemez. Bu durum geçici bir süreçtir.
· Doğum sonrası baş ağrısı olabilir. Oluşabilecek baş ağrısı
yeterli sıvı ve kafein içeren içecekler alınarak istirahat ile geçer. Tedavi
edilmese bile 7-15 gün içinde kendiliğinden, iz bırakmadan geçer.
· Doğumun ikinci evresinde uzama görülebilir. Bu uzama anne ya da
bebeği olumsuz etkilemez.
· Nadiren idrar yapmada zorluk görülebilir.
· Nadiren kateter takılan yerde enfeksiyon gelişebilir.
EPİDURAL ANALJEZİ VE
EPİDURAL ANESTEZİ ARASINDAKİ FARK!
Epidural analjezi, ağrısızlığın sağlanmasıdır. Epidural
anestezi ise ağrı ile beraber duyu hissinin de engellenmesidir ve sezeryan
işlemlerinde kullanılır. Yapılan işlem her ikisinde de aynı, sadece kullanılan
ilaçların dozu farklıdır.
SIK
SORULAN BAZI SORULAR
Epidural Analjezi uygulanan kişilerde
komplikasyonlar sık mıdır?
Korkulanın aksine oldukça nadirdir.
Epidural Analjezi uygulanmış kişilerde bacaklarda güçsüzlük veya idrar tutamama
gibi geçici istenmeyen norolojik sonuçlar yaklaşık 200 bin kişide 1, işleme
bağlı enfeksiyon yaklaşık 150 bin kişide 1, kalıcı nörolojik hasarlar ise yaklaşık
olarak 250 bin kişide sadece 1 kişide görülür.
Ağrısız doğum amacıyla anneye verilen
ilaçların bebeğe zararı dokunur mu?
Bu ilaçlar bölgesel uygulandığı için bebeğe
herhangi bir etki oluşturacak düzeyde geçmez. Geçebilecek eser miktardaki ilaç
ise bebeğin karaciğer ve böbreği tarafından hızlıca yok edilir. Sonuçta
uygulanan ilaçların bebeğe olumsuz bir etkisi yoktur.
Epidural analjezi bel fıtığı olanlar ya da bel ağrıları çeken
hastalara uygulanabilir mi?
Epidural
Analjezi bel fıtığı ameliyatları için de uygulanan bir anestezi yöntemidir. Bel
fıtığı olan hastalarda mevcut hastalığa ek bir zarar vermez. Epidural
anestezi yapılsa da yapılmasa da doğum sonrası her 3 kadından birinde bel ağrıları
olur; bu durum hamileliğe bağlı vücudun ağırlık merkezinin değişmesi ile
ilgilidir. Bel bölgesinde bir problem yoksa epidural anestezi uygulanması ek olarak bir bel ağrısı oluşturmaz.
YORUMLAR