Buna iki durum neden oluyor. Spermin testislerde üretilip
dışarı atılmasını sağlayan kanal yapılarında bir tıkanıklık olması ya da
testislerde sperm üretimini bozan bir durumun varlığı araştırılıyor. Fakat
azospermi olması tamamen umudun kaybolduğu anlamına gelmiyor. Yapılan işlemler
sonrasında tüp bebek tedavisine bile gerek kalmadan hastaların çocuk sahibi
olması sağlanabiliyor. Memorial Antalya Hastanesi Üroloji Bölümü’nden Op. Dr.
A. Egemen İşgören, azospermi ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
1. Hormonal
bozukluk varsa ilaç tedavisi yüz güldürüyor
Hastada azospermi
görüldüğünde öncelikle buna yol açan neden, hormonal ve genetik
bir bozukluğun bulunup bulunmadığı araştırılır. Çünkü hormonal bir
dengesizlik söz konusuysa bu durum ilaç ile tedavi edilerek menide sperm
hücresi çıkma ve hatta kendiliğinden çocuk sahibi olma ihtimali yüksektir. Genetik
nedenlerle sperm üretimi bozulmuş ise büyük oranda ilaç tedavilerine yanıt
alınabilir. Ancak bir grup hastada tedavi ile sperm elde etme şansı olmaz. Eğer
kanal tıkanıklığı varsa bu tıkanıklık cerrahi müdahaleler ile düzeltilebilir ve
kısa sürede yüz güldürücü sonuçlar almak mümkündür. Kanal tıkanıklığı olan
hastaların büyük kısmında tüp bebeğe gerek kalmadan normal yolla sperm çıkmışı
sağlanabilir.
2. Tıkanıklık olup olmadığı
araştırılıyor
Tüm bu değerlendirmeler
normal ise sistem kanallarında tıkanıklığa bağlı azospermi olma ihtimali
araştırılır. Bu durumda kısa süreli bir tedavi ile sperm elde
etme şansı vardır. Tekrarlayan semen örneklerinden elde edilen sperm hücreleri
bir havuzda toplandıktan sonra tüp bebek denemeleri yapılabilir.
3. Mikro-TESE
ile canlı sperm hücresi bulunabilir
Mikro-TESE ameliyatı ile
testislerde canlı olgun sperm hücresi bulunabilir. Hormon ve
genetik testleri normal çıkan hastalarda kısa süreli tedaviler ile sperm çıkışı
sağlanamaz ise ilk başvurulması gereken yöntem mikro-TESE, yani basit bir
cerrahi müdahale ile testislerden sperm elde edilmesidir. Bu durumda
testislerden ameliyat ile doku çıkarılıp, bu doku içerisinde sperm arandığında
hastaların yaklaşık %30-50’sinde yeterli sperm hücresi bulunup, tüp bebekte kullanılarak
gebelik elde edilebilir.
4. Sperm
kök hücreleri kullanılabilir
Mikro-TESE ile sperm hücresi
bulunamadığında mutlaka alınan dokuların patolojik inceleme
için saklanması gerekir. Patolojik inceleme sonucunda sperm üretiminin bir
aşamada durakladığı ve sperm kök hücrelerinin canlılığını devam ettirdiği tespit
edilir ise 6 aylık tedavi ile olgun, kuyruk gelişimini tamamlamış spermler elde
etmek mümkündür. Son yapılan araştırmalarda belirli bir olgunluktaki sperm kök
hücreleri kullanılarak tüp bebek denemeleri yapılabileceğine dair sonuçlar elde
edilmiştir. Düşük ihtimalle de olsa gebelikle sonuçlanan hastalar vardır.
5. Testosteron
artışı ile sperm üretimi sağlanabilir
Bu süreçte varikosel araştırılmalı,
gerektiği takdirde ameliyat ile tedavi edilmelidir. Kanda FSH hormonu normal
sınırlarda ise hormon
tedavisi ile sonuç almak mümkündür. Yüksek FSH değerini düşürüp
yerine sağlıklı FSH hormonu verilmesi ya da testosteron artışı ile sperm
üretimi sağlanabilir. Testosteron/östrojen oranının 10′dan düşük
olduğu durumlarda bu oran yükseltilerek de sperm üretimi gerçekleştirilebilir.
6. Her 3
ayda bir sperm testi yaptırılmalıdır
Bu hastalarda 6 aylık tedavi sonrası menide sperm
hücresi tespit edilemese bile ikinci mikro-TESE ameliyatı ile %20 ile %45 arasında
sperm elde edilmesi mümkün olmaktadır. Ayrıca
her ne olursa olsun menide bir gün kendiliğinden ya da henüz bilimsel yollar
ile izah edilemeyen bir şekilde sperm çıkması da görülebilir. Bu nedenle, her 3
ayda bir yapılan sperm testinde bu hücrelere bakılmalı ve görülürse dondurulup
saklanmalıdır. Yaşam tarzında yapılacak değişiklikler, sperm metabolizmasını
düzenleyen vitamin ve benzeri ilaçlar ile beslenme desteği de faydalı olmaktadır.
YORUMLAR