Türkiye acı bilançoyu 1999 yılında yaşadı. Marmara
depreminin 21. Yıl dönümünde Kahramanmaraş Mimarlar Odası Başkanı Yunus Emre
Kaçamaz Marmara depreminin Türkiye için hem çok kayıp hem de tecrübe olduğunu
söyledi. İnsanların yaşadığı evlerdeki lüksten ziyade depreme dayanıklılıkla
ilgili kendini sorgulamaya başladığını belirten Kaçamaz, oda olarak özellikle
Elazığ’da meydana gelen 6.8 şiddetindeki depremin ardından Kahramanmaraş’ta
deprem çalıştayı düzenlediklerini hatırlattı.
Konusunda uzman ekiple birlikte Kahramanmaraş’ta deprem
çalıştayı düzenlediklerini ve önerilerini Valilik, İl Afet Müdürlüğü, Çevre ve
Şehircilik İl Müdürlüğü ve Belediyelere gönderdiklerini belirten Başkan Kaçamaz
Pandemi sürecinde bu işlemin biraz sekteye uğradığını fakat oluşturdukları bu
önerilerin süratle işleme alınması gerektiğini hatırlattı.
GEÇEN YIL EVLERE
GİREMİYORDUK BU YIL EVDEN ÇIKAMIYORUZ
Depremin Kahramanmaraş’ın bir numaralı gündem maddesi
olması gerektiğini de dile getiren Kahramanmaraş Mimarlar Odası Başkanı Yunus
Emre Kaçamaz, “Geçen yıl deprem vardı bu yıl salgın oldu, geçen yıl evlere
girmiyorduk, bu yıl evlerden çıkamıyoruz. Maalesef böyle bir durumla karşı
karşıya geldik. Pandemi süreci devam ediyor ama deprem gerçeğini de unutmamak
lazım. Tüm yaşantımızı her an deprem olacakmış gibi planlamamız gerekiyor.
Depreme hazırlık açısından alınacak ve uygulanacak işlemler bellidir. Eski
binada oturuyorsanız bir an önce zemin etütleriyle statik projenin
çakıştırılması lazım. Hem sizin hem sevdiklerinizin can güvenliği için kentsel
dönüşüm için girişimlere başlaması lazım” dedi.
1999 ÖNCESİ KAÇAK
YAPILARA ÖNCELİK VERİLMELİ
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün Kahramanmaraş’taki
yapı stoku ile ilgili ciddi bir çalışma içerisinde olduğunu de ifade eden
Kaçamaz; “öncelikli ilimizin deprem risk haritasının oluşturulması gerekiyor.
Özellikle 1999 yılı öncesi kaçak yapılan C10 ve altı beton kullanılan
konutların daha yakından incelenmesi gerekiyor. Kent içerisinde saha
araştırılması yapılmalı ve belgelendirmeliyiz yani biz binalara deprem riskiyle
ilgili asansörlere nasıl yeşil etiket, kırmızı etiket, mavi etiket
yapabiliyorsak bunu Kahramanmaraş’ta da ya da tüm Türkiye’de de binalara
sağlamlık ölçüsünde yapabilmeliyiz. Bunun içinde Kahramanmaraş’ta birçok
laboratuvar var, bunun biz daha önce maliyetini de çıkarmıştık.” Diye konuştu
KÜÇÜK MEBLAĞLARA
BİNALARINI TEST ETTİREBİLİRLER
Bir binadan deprem için karot alınıp, laboratuvarda test
edilip, zemin değerleri ile statik projenin çakıştırılması işleminin çok
maliyet gerektirmediğine de dikkat çeken Kaçamaz şöyle konuştu; “Bu işlem
sırasında İnşaat Mühendisi, Jeoloji mühendisi arkadaşlar görev yapıyor. Bu
uzman arkadaşlar gelen numuneleri inceliyor. Bunun karşılığında da işlerinin
devam etmesi için cüzzi bedeller talep ediyorlar. Bu işlemin il genelindeki tüm
eski yapılara uygulanması lazım. Yapılacak depreme dayanıklılık testi ile
binalarında herhangi bir sıkıntı var mı, fay hattı geçiyor mu, zemin etütü
doğru yapılmıştı, statikte çatışmayan nokta var mı diye hepsini öğrenip tedbir
alabilirler.
DEPREM HER ZAMAN
GÜNDEMİMİZDE OLMALI
Bilindiği üzere maalesef deprem olduğunda veya her büyük
depremlerin yıl dönümünde kent gündemine birkaç gün gelir ondan sonra unutulur
gider. Biz depremi gündemimizden düşürmememiz lazım. İl Afad Müdürlüğünden bir
ihbar hattı oluşturmasını, insanlarımızı depreme karşı daha bilinçli hale
getirmek için etkinlikler yapmasını istemiştik. Maalesef Pandemi süreci girince
bu etkinlikler askıya alındı. Depremi gündemde tutmaya devam edeceğiz. Oda
olarak ilimizde deprem çalıştayı yaptık. Yeni oturumlar yaparak gündemi taze
tutacağız. Elazığ’da meydana gelen deprem sonrasındaki can ve yıkılan
binalardaki sayıların beklenenin altında olması umutlarımızı yeşertti. Fakat
daha iyi nasıl olabiliriz bunun peşinde olmamız lazım. Şimdi tüm deprem
bilinciler dikkati Kahramanmaraş bölgesine çekiyor, ilimizde de tüm
hazırlıkları yapmalıyız. Bu birgün gelecek kapımızı çalacak ve o gün uzak
değil.
GEÇMİŞ DEPREMLERDE
DERS ÇIKARMALIYIZ
Elazığ depreminin ardından bazı ilçe belediyelerin işi
daha sıkı tuttuğuna da vurgu yapan Başkan kaçamaz, özellikle risk raporunun bir
an önce çıkması gerektiğini binalara kırmızı, sarı ve yeşil kimlik verilmesi
elzemdir diyoruz. Maalesef biz buranın
havası iyi, buranın suyu iyi, burada rüzgar var, buranın manzarası iyi hep bu
tür şeylerle uğraştığımız için asıl büyüK resmi kaçırıyoruz. Yarın bir gün bir
deprem olduğunda Allah korusun evler yıkıldığında o insanlar o evlerin altında
kaldığında çok geç olacak. Bunun için özellikle medyaya düşen bunu gündemde
sürekli taşımamız gerek, gündem de tutmamız gerek.
DEPREM ÖNCESİ,
ESNASI VE SONRASINDA NELER YAPILMALI
Hala fay hattına imar planları işlenmedi işlenmiyor bu
niye işlenmiyor bunun sorulması lazım. İnsanların bunu biliyor olması lazım, bu
bilince ulaşması lazım. Daha önce hazırladığımız çalıştay raporunda deprem
öncesi yapılması gereken, deprem esnasında yapılması gereken, deprem sonrasında
yapılması gerekenleri üç ana başlıkta ayırdık. Neler yapılması gerektiğini,
nelere hazırlıklıyız, üç aşağı beş yukarı biliyoruz bunları ve bu çalıştay
raporunu hazırlarken ciddi bir katılımcı sayısıyla hazırladık bunu sadece
Mimarlar Odası Kahramanmaraş Şubesi olarak değil, İnşaat Mühendisliği
temsilciliği, Jeoloji Mühendisliği temsilciliği serbest çalışan arkadaşlar hep
birlikte çoğulcu bir katılımla gerçekleştirilen toplantıyla bunları hep birlikte
karar verdik.”
Kahramanmaraş Mimarlar Odası Başkanlığının öncülüğünde
yapılan deprem çalıştayındaki konular;
Kahramanmaraş’taki yapıların (eski/yeni,çok katlı/tek
katlı vs.) ilgili alanlarda uzman görüşleri alınarak deprem risk haritalarının
oluşturulması (1999 öncesi yapılar, ruhsatsız yapılar, C10 ve altı beton
kullanılmış yapılar vs.)
Kent içerisinde saha araştırması yapılması ve
araştırmaların belgelendirilmesi
Yapılan çalışmaların “İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü”
ve “Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi”ne sunulması ve birlikte harekete
geçilerek çözüm üretilmesi/uygulanması
İhbar hattı oluşturulması ve kontrol ekibinin
oluşturulması
Deprem öncesinde alınması gereken tedbirler ve deprem
anında yapılması gerekenlerle ilgili kent halkının bilgilendirilmesi önermelerinde
bulunuldu.
BİRİNCİ OTURUMDA
ALINAN KARARLAR
ÇED raporlarına meslek odalarının dahil edilmesi
Fay hatlarının imar planlarına işlenmesi
Binalara belli aralıklarla (kırmızı-sarı-yeşil)kimlik
verilmesi
Uygulama aşamasının kayıt altına alınması ve denetim
mekanizmasının düzenlenmesi
P-25 Metodu ile yapı dayanım tespiti
İnşaat işçilerinin eğitim şartlarının yeniden
düzenlenmesi
Ülkedeki akademisyenlerin rolü
Şantiye şeflerinin etkinliğinin arttırılması
TMMOB olarak ekip oluşturup Valilik ve Belediye
gözetiminde risk raporu hazırlanması
1 ŞUBAT 2020 TARİHİNDE
YAPILAN İKİNCİ OTURUM;
TMMOB Üyeleri, Onikişubat ve Dulkadiroğlu Belediyesi
temsilcileri, Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, Kahramanmaraş Baro
temsilcileri,Büyükşehir Daire Başkanlığı ve Büyükşehir meclis üyelerinin
katılımlarıyla Deprem Çalıştayı II.Oturum’u için bir araya gelindi. Bu oturum:
önceki oturumun özeti, durum değerlendirme sunumları ve çözüm önerilerinin
paylaşılması şeklinde gerçekleştirildi. Sonuç olarak; acilen yapılması gerekenler
3 ana başlık altında toplanıp gerekli merciilere gönderilmesi hususunda
kararlar alındı.
1) HALKIN
BİLİNÇLENDİRİLMESİ
-DEPREM ÖNCESİ
YAPILMASI GEREKENLER
-Konutlara deprem sigortası yaptırılmalıdır.
-Şehrimizde alüvyon arazilerin yerleri bellidir. Bu
bölgelerde yapıların tek tek denetlenmesi, depreme dayanıklılıklarına göre
performans analizi ile kimliklendirilmesi, ilan edildikten sonra arsa ve yapı
sahiplerine bildirilmesi gerekmektedir.
-Dolaplar ve devrilebilecek benzeri eşyalar birbirine ve
duvara sabitlenmelidir.
-Gaz kaçağı ve yangına karşı, gaz vanası ve elektrik
sigortaları otomatik hale getirilmelidir.
-Geniş çıkış yolları oluşturulmalıdır. Dışa doğru açılan
kapılar kullanılmalı, acil çıkış kapıları kilitli olmamalıdır. Acil çıkışlar
aydınlatılmalıdır.
-DEPREM ANINDA
YAPILMASI GEREKENLER
-Kesinlikle asansör kullanılmamalıdır.
-Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını
kapatılmalı, soba ve ısıtıcılar söndürülmelidir.
-Okulda sınıfta ya da büroda ise sağlam sıra, masa
altlarında ve ya yanında; koridorsa ise duvarın yanına hayat üçgeni oluşturacak
şekilde ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketi ile baş ve boyun korunmalıdır.
-Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara
karşı tedbirli olunmalıdır.
-DEPREM SONRASI
YAPILMASI GEREKENLER
-Her büyük depremden sonra mutlaka artçı depremler olur.
Artçı depremler zaman içerisinde seyrekleşir ve büyüklükleri azalır. Artçı
depremler hasarlı binalarda zarara yol açabilir. Bu nedenle sarsıntılar tamamen
bitene kadar hasarlı binalara girilmemelidir. Artçı depremler sırasında da ana
depremde yapılması gerekenler yapılmalıdır.
-Toplanma alanlarında acil durum ihtiyaçlarının hazır
bulundurulması gereklidir.
-MEVCUT BİNALAR
HUSUSUNDA YAPILMASI GEREKENLER
-Mevcut binalarla ilgili olarak veri tabanı oluşturulmalı
ve belirli aralıklarla güncellenmelidir.
-Kahramanmaraş deprem ve sel risk haritası gözden
geçirilip ilgili uzmanlar tarafından yenilenmelidir.
- YENİ YAPILACAK
BİNALARLA İLGİLİ YAPILMASI GEREKENLER
-Şantiye şefleri merkezi atama sistemi üzerinden atanmalıdır.
-Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi diploma mezuniyet kıdem
durumuna göre iş yapabilme yetkisi verilmelidir.
-Şantiye şefi saha çalışmalarını yerinde denetlemelidir.
-Grobeton ve temel betonu dökülmeden önce mutlaka
belediye görevlisi,yapı denetim,jeoloji mühendisi ve şantiye şefi şantiye
sahasında bulunmalıdır. Fotoğraflarla belgelendirilerek inşaat panosuna
asılmalıdır.
-Zemin etüdleri tam teşekküllü yapılmalıdır. Zemin
etüdünde alınan numuneler şantiye şeflerince belgelendirilip inşaat panosuna
asılmalıdır.
-İlgili kurumların imar planlarını ve revize imar
planlarını oluştururken STK’ların da görüşleri alınmalıdır.
-6306 Kentsel Dönüşüm Yasası ile ilgili olarak ana arter
haricindeki bölgelerin de devlet desteği ile (uzun vadeli kredi vs.) kentsel
dönüşüme cazip hale getirilmesi gerekmektedir.
BUNLARA EK OLARAK;
İl Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu’nun deprem ile
ilgili alt komisyonunun oluşturulması ve STK’larla birlikte daha etkin hale
getirilmesi gerekmektedir.
Büyükşehir Belediyesi’nde Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel
İyileştirme Başkanlığı oluşturulmalıdır.
İnşaat işçilerinin eğitim şartlarının yeniden düzenlenmesi lazım, Ülkedeki akademisyenlerin rolü, Şantiye şeflerinin etkinliğinin arttırılması, TMMOB olarak ekip oluşturup Valilik ve Belediye gözetiminde risk raporu hazırlanması.
YORUMLAR