Özellikle erkek nedenli kısırlığa bakıldığında, sayı ve
hareket bozuklukları başı çekiyor. Genetiği bozuk spermler hem gebelik
oluşmasına engel oluyor hem de düşüklere neden olabiliyor. Konu ile ilgili
Centrum Clinic Kadın Sağlığı ve Tüp Bebek Merkezi Kadın Hastalıkları ve Doğum
Uzmanı Doç. Dr. Emre Pabuçcu, önemli noktalara değiniyor.
SPERMİN DNA HASARI
ÖLÇÜLEBİLİYOR
Yakın geçmişe kadar, erkekte kısırlık incelemesi sadece
sperm sayısı ve hareketleri olarak değerlendiriliyordu. Son zamanlarda
spermlerin DNA’larındaki hasarı da ortaya koyan teknikler ortaya çıktı. Doç.
Dr. Emre Pabuçcu, belirli sayıda sperm hücresinin özel boyama - işaretleme
tekniği ile DNA’larındaki hasarının tespitinin yapılabildiğine dikkat çekerek
genel olarak, sayı ve hareket bozukluğu olanlarda genetik hasar da saptanabildiğini
ve değerleri normale yakın kişilerde de spermlerin DNA’larının bozuk
olabileceğini belirtti.
Pabuçcu, konu ile ilgili açıklamalarına devam etti:
BU HASTALIĞA SAHİP
OLANLAR, DİKKAT!
Sperm genetiğinde birçok nedenden dolayı hasarlanma
olabilir. Bunların arasında; sigara içimi özellikle de günlük 10 adetten fazla,
varikosel dediğimiz testis damarlarındaki şişlik durumu, geçirilmiş
ameliyatlar, uzun süreli ilaç kullanımı, çocuklukta geçirilmiş ateşli
hastalıklar, kabakulak öyküsü, kanser nedeniyle radyasyon veya ilaca maruz
kalmak başlıca nedenler olarak sayılabilir. Öyküsünde hiçbir şey olmayan ancak
sperm genetik hasarı fazla birçok erkek de var.
SPERM GENETİK
HASARI DÜŞÜKLERE NEDEN OLUYOR
Normal bir gebelik için, spermin yumurtayı tüp içerisinde
başarılı bir şekilde döllemesi gerekiyor. Bunun için de spermin kafa kısmında
taşıdığı genetik yapının sağlıklı olması yani kırıklar içermemesi gerekiyor.
Genetiği bozuk spermler hem yumurtayı iyi dölleyemiyor hem de dölleseler bile
oluşan embriyo sağlıksız olacağından düşükler karşımız çıkabiliyor. Kısaca,
sperm sayısı ve hareketi normal olup çocuk sahibi olamama, tekrarlayan gebelik
kayıpları ve tüp bebek tedavisi sonunda kötü embriyo kalitesi izlenmesi gibi
birtakım önemli ve olumsuz sonuçlar doğuruyor.
KİMLERE SPERM
GENETİK HASARI BAKILMALI?
Öncelikle bir konuyu netleştirmek gerekir, herkese
bakılması doğru değil. Tekrarlayan gebelik kaybı öyküsü olanlar, tekrarlayan
tüp bebek başarısızlığı olanlar, geçmişinde hastalık-ameliyat-travma öyküsü
olan erkekler ve açıklanamayan kısırlıktan yakınan erkeklere bu test
önerilebilir. Test konusunda endişe etmeye gerek yok, basit bir sperm analizi
örneğinden bu test yapılabilir ancak deneyimli ve referans laboratuvarlarda
bakılmalı. Aksi takdirde sonuçlar tutarsız olabiliyor.
GENETİK HASAR
SAPTANMIŞ KİŞİLERDE NE GİBİ TEDAVİLER YAPILIYOR?
Sperm genetik yapısını düzeltici ilaç maalesef yok. Temel
birtakım önlemlerin alınması gerekli. Uygun diyet yapmak, sigarayı bırakmak ve
doğru beslenmek en temel yapılması gereken işler. Sonuç alınamaz ise en az 2-3
aylık anti oksidanlar dediğimiz takviyelerin faydası olduğuna dair bilgimiz
var.
Bir diğer yöntem ise, özellikle tüp bebek tedavisi planı
yapılan kişilere önerilebilir. Bu yöntemde testislerden iğne ile sperm elde
ediliyor. Amacımız, genetiği bozulmamış spermlerin üretildiği yerden yani
testis dokusundan elde edilmesi. Uyguladığımız ve Dünya tıp literatürüne giren
bir çalışmada, tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı olan vakalarda bu yöntem ile
oldukça iyi gebelik oranları yakaladık. Bu çalışmamız saygın dergilerce hep
referans olarak gösterildi. Özetle, anti oksidanlar ile 2-3 aylık takviye veya
testislerden iğne ile alınan spermlerin tüp bebek tedavisinde kullanılması işe
yarayabiliyor.
YORUMLAR