Sabri Ülker Vakfı, kurulduğu 2009 yılından bugüne
toplumun gıda, beslenme ve sağlıklı yaşam bilincinin gelişmesine katkı
sağlamak, topluma bu konulardaki en doğru bilgiyi aktarmak ve bir referans
noktası olmak hedefiyle çalışmalarını sürdürüyor.
Vakıf, “Bilim Bunu Konuşuyor” platformuyla sağlık ve
beslenme alanında gündemdeki konuları, bilimsel ve en güncel bilgileri tarafsız
bir yorum ve anlaşılır bir dille kamuoyuyla paylaşarak, bu konulardaki bilgi
karmaşasının önüne geçmek için çalışıyor. Sabri Ülker Vakfı bu kez çölyak
hastalığı ve gluten intoleransı tedavisinde uygulanan glutensiz beslenmenin son
dönemde sağlıklı bireyler tarafından da yaygın kullanımının sağlığa etkilerini
gündeme taşıyor.
Gluten ve çölyak
hastalığı nedir?
Gluten; buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahıllar ve bu
tahıllardan elde edilen ürünlerde bulunan bir protein olarak, genetik ve çevresel etmenlere de bağlı
şekilde bazı bireylerin sindirmekte zorlandığı
ya da hiç sindiremediği bir
protein cinsi. Bu durum da çölyak hastalığı olarak da bilinen gluten
enteropatisine veya gluten intoleransına yol açabiliyor.
Alerjik bir sindirim sistemi hastalığı olan çölyakta
gluten, ince bağırsak duvarlarında bulunan sindirimden sorumlu villuslarda
hasarlar meydana getirebiliyor ve bu
hasarlar, mide bağırsak sisteminde sorunlara ve inflamasyona (yangı) neden
olabiliyor. Çölyak tanısı konan hastalardaki semptomlar, bireylerin
beslenmesinden gluten çıkarılarak tedavi edilmekte ve glutensiz diyette,
buğday, arpa, çavdar ve yulaf içeren besinlerin yanı sıra gluten içerebilecek
diğer ürünler de tüketilmemektedir.
Gluten intoleransı
nedir?
Çölyak hastalığındaki gibi bağırsak hasarı veya alerjik
bir yanıtın oluşmadığı gluten intoleransı eğer önlem alınmazsa hayat kalitesini
düşürebilen sindirim sistemi sorunlarıyla kendini gösterebiliyor. Gluten
intoleransı olan bireyler gluten tükettiklerinde oluşan sindirim sistemi
sorunlarını gözlemleyerek ve bu belirtileri hekimleri ile paylaşarak, uygun
görülürse glutensiz diyet uygulayabiliyorlar. Gluten intoleransı olan bireyler,
gluten içeren yiyecek ve ürünlerden kaçınma konusunda çölyak hastaları kadar
katı bir yaklaşıma gerek duymayabiliyorlar.
Sağlıklı bireyler
için glutensiz beslenme ne anlama geliyor?
Gluten enteropatisi veya intoleransı olmayan sağlıklı
bireylerde, zayıflama amaçlı veya farklı amaçlarla glutensiz diyet uygulamak
çeşitli beslenme ve sağlık sorunlarına yol açabiliyor
Harvard Üniversitesi’nde yürütülen ve 110 binden fazla
sağlıklı bireyin 25 yıl süreyle izlendiği, çölyak hastası olmayan bireylerde
glutensiz beslenmenin kronik hastalık riski arasındaki ilişkiyi inceleyen bu
araştırmaya göre glütensiz beslenmeye bağlı olarak tam tahılları tüketmeyen
bireylerde, kalp hastalığı görülme riskinin arttığını ortaya koyuyor.
Amerikan Kalp Birliği’nin 2017’de raporunda ise glutensiz
beslenmenin şeker hastalığı riskini %13 oranında arttırabileceği bildiriliyor.
Bilim otoriteleri glutensiz diyetlerde tahıl ve tam tahıl
tüketiminden uzak durulması, posa ve B grubu vitaminler ile bazı minerallerin
alımında kısıtlamaya gidilmesi nedeniyle beslenme yetersizliklerinin
görülebileceğinin, bu sebeple de yeterli ve dengeli beslenmenin önemli bir
bileşeni olan tahılların ve özellikle tam tahılların beslenme düzeninde
tüketilmesi gerektiğinin önemle altını çiziyor.
YORUMLAR