Kişi
sporla ne kadar erken tanışırsa bunu hayatı boyunca sürdürmesi de o kadar kolay
oluyor. Çocukluk döneminde spora başlayan bireylerle, ileri yaşlarda spora
başlayan bireyler arasında fiziksel, sosyal, ruhsal ve hatta kimlik gelişimine
kadar her alanda farklılıklar gözlemlenmektedir.
Bireyde doğumdan itibaren 0-1 yaş aralığında refleksif
hareketler denilen istemsiz olarak yapılan hareketler görülüyor. 1-2 yaş
aralığında emekleme, oturma, ayağa kalkma gibi ilkel hareketler görülür. 2-6
yaş aralığında temel hareketler denilen hareketleri yapar. Dolayısıyla bireyin
4 yaşından itibaren spora başlaması uygun olduğu tespit edildi. Ancak dikkat
edilmesi gereken nokta çocukluk döneminde yapılan sporların oyuna dayalı olması
gerekir. Çocuklar aşırı gayret sarf edecekleri sporlardan uzak durmalıdır.
14 yaşından önce
ağırlık çalışılmamalı
Hepimizin sporda öncelik verdiğimiz çalışmalardan bir tanesi
de ağırlık çalışmalarıdır. Çocukların 14 yaşından önce ağırlık çalışmalarının
zararlı olabileceği tespit edildi. Çocuklar için sadece ağırlık
çalışmaları değil, boks, halter, güreş, karate gibi ağır sporlardan da uzak
durulması gerekiyor. Çocuklar gelişim evresinde oldukları için kuvvet
antrenmanlarına dayanıklı değillerdir ve çocuklar gelişim evresinde oldukları
için kuvvet antrenmanlarına dayanıklı değillerdir.
Yetişkinler kas ve
kemik gelişimine yarayacak spor yapmalı
20-30 yaş aralığında genelde bireylerin kas ve kemik
gelişimini tamamlamış bireylerdir. Bu yaşlarda kas ve kemikleri güçlendirmeye
yönelik vücut geliştirme sporları yapmaları yetişkin bireyler için daha uygun
olduğu saptandı. 30-40 yaş aralığında bireylerin genelde metabolizmalarının
yavaşladığı için bireylerde kilo alımları başlar. Onun için 20-30 yaş
aralığında olan bireyler hafif fitness programları, yüzme, bisiklet sürme, koşu
gibi sporlar öneriliyor. Bu sporlar eklemleri de güçlendirir ve
sağlamlaştırdığı da biliniyor.
40-50 yaş aralığında
olan bireyler ağırlık sporu yapmamalı
40-50 yaş aralığı bireylerde kemik erimesi durumu sık sık
görülebilir. Bu yaş aralığında ağırlık sporlarını önerilmiyor. Eğer ağırlık
çalışılacaksa da mutlaka bir fizik tedavi uzmanı kontrolünde çalışılmalıdır.
Genelde bu yaş aralığında 30-60 dakika süreli yürüyüş, bisiklet sürme, yüzme
gibi sporlar öneriliyor. 50 yaş ve üzerinde ise yapılacak egzersizler mutlaka
bir fizyoterapist tarafından bireye özel belirlenmeli ve kontrollü
yapılmalıdır. Bu yaşlarda kesinlikle hareketsiz kalınmaması önemli bir durum
haline geliyor.
Spora başlamadan önce
nelere dikkat edilmelidir?
Spora başlamadan önce kesinlikle bireyin hangi spora uygun
olduğu belirlenmesi gerekiyor. Bunun için bireyin fiziksel yeterlilikleri ve
sağlık durumunun tercih edilen spora uygun olup olmadığı bir fizik tedavi uzmanı
tarafından değerlendirilmelidir. Yapılacak olan spor belirlendikten sonra
dikkat edilecek bir diğer nokta ise beslenmedir. Bireyin yaşına ve yapacağı
fiziksel aktiviteye göre beslenme programı oluşturulması ve spordan en erken 1
saat önce hafif bir yemek yenmesi gerekiyor. Bunun yanında kesinlikle spor
esnasında bol bol sıvı tüketilmelidir.
YORUMLAR