Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr Haydar Sur, hasta haklarının insan haklarının sağlık hizmetlerine uygulanmasını ifade ettiğini söyledi.
İnsanın insan olarak doğmaktan gelen, vazgeçilemez ve devredilemez hakları olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Haydar Sur, “İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nden tutun ülkemizdeki birçok yasa ve yönetmelikte ısrarla gözetilen temel insanlık hakları arasında sağlık hakkı da vardır. Hasta hakları, insan haklarının sağlık hizmetlerine uygulanmasını ifade etmektedir. Hastalar ile sağlık profesyonelleri ve sağlık hizmet kuruluşları arasındaki hukukun düzenlenmesinde temel hasta haklarıdır. 1970’li yıllara kadar Hasta-Hekim ilişkisi karşılıklı “güven” kavramı ile yürütülürken, sınırları tıbbi etikle belirlenmekteydi. Tıp bilimi ve tıp teknolojisindeki gelişmeler hastaya uygulanan girişim ve müdahalelerin sayısındaki ve şeklindeki artışlar, hastaların desteklenmesi ihtiyacını doğurdu. Burada öngörülen ‘otonomi ve kendi yaşamını belirleme’ hakkıdır” diye konuştu.
Prof. Dr. Haydar Sur, “Bu hakların savunulmasında amaç hastanın saygınlığının korunması, teşhis ve tedavinin her aşamasında hastanın aktif katılımının sağlanması, hastaların kaliteli sağlık hizmeti almaları, sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesidir” dedi.
Hasta hakları-hekim hakları karşıt kavramlar değildir
Hasta haklarının, hekim ve diğer sağlık profesyonellerinin hakları ile karşıt kavramlar olarak görülmemesi gerektiğini de vurgulayan Prof. Dr. Haydar Sur, “Çünkü hasta kendine yeterli süre ayrılmasını ister. Hekim de hastasına yeterli süre ayırmak ister. Hasta kolay ulaşabileceği, temiz ve çağdaş sağlık tesisi ister. Hekim de, hastaların kolay ulaşabileceği, temiz ve çağdaş sağlık tesislerinde çalışmak ister. Hasta, tıbbi gelişmeleri izleyen hekim ister. Hekim bilimsel gelişmeleri takip etmek, yeni teknolojileri sunmak ister. Hasta, saatlerce poliklinik sırasında beklemek istemez” diye konuştu.
Hasta hakları ile sağlık çalışanlarının hakları birbirini desteklemektedir
Hasta ve hekim haklarında sayılan koşulların sağlanmasını sağlık profesyonellerinin de istediğine dikkat çeken Prof. Dr. Haydar Sur, “Hiç bir hekim kapısında hastaların kuyruk olmasından memnun olmaz. Hiç bir hemşire hastasının ne yapacağını bilmez halde ortalıkta kalakalmasını arzulamaz. Hasta hakları ile sağlık çalışanlarının hakları birbirini destekleyen unsurlardır. Birisinde ilerleme olmadan öbüründe de ilerleme sağlanamaz” dedi.
Bugün için hasta haklarına yönelik iki önemli dokümanın 1994 Amsterdam Avrupa Hasta Hakları Bildirgesi ve 1995 Uluslararası Hasta Hakları Bali Bildirgesi olduğunu ifade eden Prof. Dr. Haydar Sur, Bali Bildirgesi’nde hasta haklarının 11 başlık altında ifade edildiğini belirterek şöyle sıraladı:
1. Kaliteli tıbbi bakım hakkı
2. Seçim yapma özgürlüğü
3. Kendi kaderini belirleme hakkı
4. Bilinci kapalı hasta
5. Yasal ehliyeti olmayan hasta
6. Hastanın isteğine karşın yapılan girişimler
7. Bilgilendirme hakkı
8.Gizlilik hakkı
9. Sağlık eğitimi hakkı
10. Onur hakkı
11. Dini destek hakkı
Ülkemizdeki hasta hakları
Prof. Dr. Haydar Sur, ülkemizde halen geçerli bulunan Hasta Hakları Yönetmeliği’nin 1 Ağustos 1998 tarihinde yürürlüğe girdiğini belirterek burada ele alınan hasta haklarının da 18 başlıkta açıklandığını söyledi. Bu başlıklar şöyle:
Sağlık hizmetlerinden adalet ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde faydalanma
Bilgi isteme
Sağlık kuruluşunu seçme ve değiştirme
Personeli tanıma, seçme ve değiştirme
Öncelik sırasının belirlenmesini isteme
Tıbbi gereklere uygun teşhis, tedavi ve bakım
Kayıtları inceleme ve kayıtların düzeltilmesini isteme
Bilgi verilmemesini isteme
Mahremiyete saygı gösterilmesi
Rıza olmaksızın tıbbi ameliyeye tabi tutulmama
Bilgilerin gizli tutulması
Tedaviyi reddetme ve durdurma
Tıbbi araştırmalarda rıza
Güvenliğin sağlanması
Dini vecibeleri yerine getirebilme ve dini hizmetlerden faydalanma
İnsani değerlere saygı gösterilmesi ve ziyaret
Refakatçi bulundurma
Müracaat, şikâyet ve dava
YORUMLAR