Madalyonun bu tarafı yüz güldürürken, diğer
tarafında ise modern yaşamın sağlımız üzerindeki olumsuz etkileri yer alıyor. Hastalıklar
yaygınlaşıyor, çeşitleniyor... Son yıllarda adını sık duyduğumuz sorunlardan
biri olan fibromiyalji de modernleşmeyle birlikte görülme hızı artan
hastalıklardan biri. Acıbadem Taksim Hastanesi Fizik Tedavi Rehabilitasyon
Uzmanı Prof. Dr. Ferda Özdemir, fibromiyaljinin hassas yapılı, mükemmeliyetçi,
çok titiz kişilerin hastalığı olduğunu söylüyor...
Ekonomiyi, iş hayatını ve gündelik yaşamı olumsuz etkileyen ve “çağın hastalığı” olarak tanımlanan fibromiyalji dünya nüfusunun yüzde 3-6 sını etkileyecek kadar yaygın bir sorun. Ancak hastalık tek bir şikayetten ziyade, yaygın kas ağrıları, baş ağrısı, yorgunluk, bitkinlik, halsizlik, uyku düzensizlikleri, depresif ataklar ve bazen de spastik kolit denilen birçok problemin eşlik ettiği genel bir sendrom olarak tanımlanıyor.
Amerika'da yapılan istatistiklere göre, fibromiyalji iş
gücü kaybına yol açtığı için, maliyeti en yüksek hastalıklar sıralamasında,
kalp hastalıklarının ardından ikinci sırada bulunuyor. Acıbadem Taksim
Hastanesi Fizik Tedavi Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Ferda Özdemir, sorunun
giderek yaygınlaşmasına karşın, fibromiyalji teşhisinin konulması çok da kolay
olmadığını hatırlatıyor. Her üç hastadan yalnızca biri doğru tanı alarak tedaviye
başlıyor. Ancak birçok sistemi etkilemesi nedeniyle, tedavide de sabır,
kararlılığın yanı sıra multidisipliner yaklaşımı da zorunlu kılıyor.
Titiz ve hassas
yapılıysanız dikkat!
Fibromiyalji sendromunun neden geliştiği tam olarak
bilinemiyor. Yapılan araştırmalarda; uyku bozukluğu, ağrı algılama bozukluğu,
santral sinir sisteminde nörotransmitter denilen maddelerin dengesizliği, sinir
sistemi ve hormonal sistem bozukluğu, kas ve kas işlevlerinin bozukluğu,
sempatik sistemin aşırı çalışması gibi birçok sorunun etken olabileceği düşünülüyor.
Ancak bu sendromu yaşayan kişilerin bazı ortak karakteristik özellikleri
bulunuyor. Prof. Dr. Ferda Özdemir, “Hassas yapılı, her şeyden çabuk etkilenen,
kendilerinden beklentileri yüksek olan, mükemmeliyetçi, çok titiz ve duygu
durumları çok çabuk değişen kişilerin hastalığıdır. Bu kişilerin stresli
zamanlarında ağrılarının artma ihtimali de çok yüksektir” diyor.
Fibromiyalji
tedavisindeki yeni yaklaşımlar
Fizik Tedavi Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Ferda
Özdemir, fibromiyaljiyi kontrol altına almak için tedavinin olmazsa olmazlarını
anlatıyor...
1- Hem hasta hem
de yakınlarının eğitimi
Kronik hastalıkların tümünde olduğu gibi fibromiyalji
tedavisinin merkezinde de hastanın kendisi yer alıyor. Bu nedenle etkili
sonuçlara ulaşabilmek için öncelikle hastanın ve yakınlarının bilgilendirilmesi
ve eğitimi gerekiyor. Son yıllarda yurt dışında ve ülkemizde hasta ve
çevresinin eğitimi amacıyla teorik ve egzersiz uygulamalarını kapsayan
“Fibromiyalji Okulu” adıyla anılan eğitim programları tedavi başarısının daha
da kalıcı sonuçlara ulaşmasına yardımcı oluyor.
2- Yeni
geliştirilen ajanlarla etkin ilaç tedavisi
Fibromiyalji sendromunda ilaç tedavisinde; genellikle kas
gevşeticiler, ağrı kesiciler, antidepresanlar, uyku düzenleyici ilaçlar,
mineral ve antioksidan vitaminler uygulanıyor. Prof. Dr. Ferda Özdemir, son
yıllarda gabapentin türevlerinin yer aldığı ilaçlardan da etkin sonuçlar
alınabildiğini hatırlatıyor. Ayrıca birçok ilacın fibromiyalji tedavisinde
denendiği bazılarının başarılı olduğu biliniyor.
3- Fizik tedavi
uygulamaları
Hastalığın tedavisinde fizik tedavi uygulamalarının
önemli bir yeri bulunuyor. Sıcak paketler, derin ısıtıcılar ve ağrı kesici
özelliği olan elektriksel akımlar ile olumlu sonuçlar alınabiliyor. Prof. Dr.
Ferda Özdemir, bunun yanı sıra fizik tedavinin rutin uygulamaları arasına henüz
girmemiş manyetik alan ve kriyoterapi gibi yöntemlerin de fibromiyalji
sendromunda oldukça etkin sonuçlar verdiğini hatırlatıyor.
4- Doğru ve
düzenli egzersiz
Egzersiz, hem tedavinin, hem de korunmanın olmazsa olmaz unsurlarından
biri olarak gösteriliyor. Egzersiz yapılmadığı takdirde hastalar diğer
tedavilerden sınırlı yarar görüyor. Gevşeme ve germe egzersizleri, eklem
hareket açıklığı egzersizleri, pilates, yürüyüş, yüzme ve bisiklete binme tercih
edilebilecek alternatifler arasında yer alıyor. Egzersiz programlarının hastaya
göre ayarlanması da son derece önem taşıyor. Ayrıca, etkili sonuçlar
alınabilmesi için haftada üç kez uygulamak gerekiyor.
5- Suyun
iyileştirici gücü
Fibromiyalji sendromunda kaplıca tedavisi, gerek ortamın
değiştirilmesi gerekse suyun sıcaklık, mineral içeriği ve radyoaktivite gibi
özellikleri sayesinde olumlu yarar sağlıyor. Suyla yapılan girdap banyoları,
tazyikli duşlar bu katkıyı daha da kuvvetlendiriyor. Kaplıcalardan olumlu etki
alınması için 21 seans sürdürülmesi öneriliyor.
6- Güneşsiz olmaz!
Gerek sunduğu sıcaklık, gerekse ultraviyole etkisi ile güneşlenme
birçok hastada uzun süren rahatlama sağlıyor. Bu nedenle hastaların
ağrılarında, güneşlenme ve yüzme fırsatını buldukları yaz aylarında kış aylarına
göre önemli düzelmeler görülüyor. Sadece yaz aylarında değil, kış güneşi
fırsatlarını da değerlendirmek önem taşıyor.
YORUMLAR