Kemik erimesi bir diğer adıyla osteoporoz, kemik dokusunun
mikromimarisindeki bozulma ve kemik kitlesinde azalma nedeniyle kemik
kırılganlığında artma ile sonuçlanan bir hastalıktır. Medical Park Gaziosmanpaşa Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma
Hastalıkları Uzmanı Dr. Mustafa Ünal, hastalığı “Daha basit bir ifadeyle
kemiklerimizin mineral yoğunluğu azaldığı için, sertliklerinin ve
dayanıklılığının azalıp kalitesinin bozulması sonucu daha zayıf ve kırılabilir
bir hale gelmesidir” şeklinde tarif ederken, sebepleri, risk grupları ve tedavi
yöntemleri hakkında şu bilgileri verdi;
NÜFUS YAŞLANIYOR HASTALIK ARTIYOROsteoporozda kemiğin darbelere olan karşı direnci azalır. Yani basit düşme
ve çarpmalarla bile kırıklar meydana gelebilir. Önemli bir halk sağlığı problemidir.
Tüm dünyada ve ülkemizde 60-70 yaşından sonra kadınların üçte biri ile üçte
ikisinde osteoporoz hastalığı vardır. Dünya nüfusu giderek yaşlanmaktadır. Buna
bağlı olarak da osteoproz ve kırık görülme oranı giderek artmadır. KIRIKTAN ÖNCE TEŞHİS EDİLEBİLİROsteoporoz, bir kırık oluşuncaya kadar sessiz bir hastalıktır. Hiçbir
belirti veya bulgu vermez. Kırıklar, minimal travmalarla veya bazen travmasız
oluşur, özellikle yaşlılarda sıktır. Osteoporoz, kırıklar oluşmadan da tanısı
konabilen, gerekli önlemlerle ve tedavilerle, kırıkların yaratacağı sağlık
sorunlarının önlenebildiği bir hastalıktır. KAFEİN KALSİYUMUN EMİLİMİ AZALTIYORTüm kadın ve erkekler osteoporoz riskli açısından
değerlendirilmelidir. Risk faktörleri ne
kadar fazlaysa kırık riski de o denli yüksek olacaktır. 50 yaş üzerinde olmak,
kadın olmak, erken yaşta menopoza girmek, erkekte erkeklik hormonu olan
testosteronun eksikliği, kalsiyum ve vitamin D’den eksik beslenmek, hareketsiz
yaşam sürmek, sigara, alkol veya kafein tüketmek, daha önceden bazı
hastalıkları geçirmiş olmak (astım, tip 1 diyabet, romatoid artirt, zehirli
guatr, vb.) diğer risk faktörleri arasında sayılabilir. Kafein kalsiyum
emilimini azaltır ve idrarla kalsiyum atılımını artırır. Kafein tüketiminin
artışı kırık riskini artırır. BESLENME VE EGZERSİZ ÖNLEYİCİ ETKİYE SAHİPÖncelikle yeterli kalsiyum ve vitamin D alınmalı, egzersiz yapılmalı,
sigara ve alkolden uzak durulmalıdır. Bu önleyici genel tedavinin yanı sıra
osteoporoz tespit edilen hastalarda uzun süreli kullandığımız ilaçlar vardır.
Bu ilaçlar haftada bir gün kullanıldığı gibi ayda bir veya yılda bir kere
kullanılan ilaçlar şeklindedir. Bu tedavilere yine kalsiyum ve vitamin D
eklenir. Ayrıca yaşlı kişilerde düşmenin engellenmesi olası kırık gelişimini
azaltır. DANS ET, MERDİVEN ÇIKEgzersiz kırık ve düşme riskini azaltır. Kalp damar sağlığına katkısı
yanında çeviklik, kuvvet, duruş, ve denge becerilerini geliştirir. Kemik
yoğunluğunu olumlu yönde artırır. Yürüme, jogging, merdiven çıkma, dans etme,
pilates, tenis, vb. önerilmektedir. Bu egzersizlerin herhangi birinin haftada
3-4 gün olmak üzere 30-60 dakikalık sürelerde yapılması önerilmektedir. Yüzme
kemik kütlesini artırmaz ancak kas gücünü artırması nedeniyle faydalı
olabilmektedir. Ancak, bu hastalar kalp damar hastalıkları yönünden
değerlendirildikten sonra kendilerine en uygun olabilecek egzersiz yapma
yönünden teşvik edilmelidirler. DİREKT GÜNEŞ IŞIĞINA İHTİYAÇ VARGüneşlenmek osteoporoz tedavisinde ve osteoporozdan korunmada önemlidir.
Vitamin D yüzde 10-20 gıdalarla alınırken önemli bir kısmı yani yüzde 80-90
güneşten gelen ultraviyole ışınlarının etkisi ile ciltte sentezlenir. Bu sentez
için cilde direkt güneş ışığı gelmelidir. El yüz bacak gibi açık gölgelerin
20-30 dakika güneşe maruz kalması yeterli vitamin D sentezlenmesine yardımcı
olur. Burada önemli bir nokta faktör 15 ve üzeri güneş koruyucu kremleri güneş
ışığının deriye ulaşmasını engeller. Cam ve tül arkasından güneşlenmek de aynı
şekilde vitamin D sentezini engeller. YEDİKLERİNİZ KEMİKLERİNİZİ ETKİLERDengeli beslenme genel sağlığımız üzerine olduğu kadar kemik sağlığı
üzerine de son derece önemlidir. ·
Süt ve süt ürünleri, et, yumurta, kuru baklagiller, taze
sebze ve meyve, ekmek ve tahıl grubu olmak üzere dört besin grubundan kişinin
ihtiyacına göre uygun miktarlarda tüketilmesi gerekir. Kemiklerimizin yüzde 90’ınını
kalsiyum ve fosfor oluşturur. Ayrıca bu iki mineral dışında protein, magnezium,
çinko, demir, florid ve başta vitamin D olmak üzere bazı vitaminler de normal kemik sağlığı
açısından son derece önemli besin öğeleridir.·
Kalsiyumdan zengin beslenmek gerekir. Kalsiyumdan zengin
gıdalar arasında süt ürünleri (süt, peynir, yoğurt), brokoli, yeşil yapraklı
sebzeler, kurutulmuş meyveler, fındık, çekirdek ve bakliyat gibi besin
maddeleri bulunmaktadır. Erişkin bir insanda günde 1000-1200 mg. kalsiyum
alınması tavsiye dilmektedir.·
Tuzu azaltmak gerekir.·
Güneş ışığından daha fazla faydalanmaya çalışmak, günde
700-800 IU vitamin D almak gerekir.·
Et ve et ürünleri gibi proteinden zengin gıdaları
gereğinden fazla yememek gerekir.·
Kafein içeren kahve, kola, çikolata gibi gıdalar fazla
tüketilmemelidir.·
Sigara ve alkolden uzak durmak gerekir.
YORUMLAR