Kanser tedavisi
yorgunluğu uzun sürebilir
Yorgunluk kanserin yarattığı kansızlık, endokrin değişiklikler
(salgı bezi çalışma değişikliği) ve solunum sıkıntısının bir sonucu olarak
görülebilir ve kanser tedavisi alan ileri evre kanser hastalarında da
görülebilir. Kanser tedavisi ile ilişkili yorgunluk, kanser tedavisi alan
hastalarda yüzde 14-96 ve tedavi sonrası dönemdeki hastalarda da yüzde 19-82
oranında görülür. Yorgunluk tıpkı ağrı gibi kişisel algı ile ilişkilidir. Hastalar
yorgunluğu, halsiz, zayıf, tembel, ağır, enerjisiz, tükenmiş, bezgin olarak tarif
edebilir. Kanser tedavisine bağlı yorgunluk sağlıklı insanların günlük hayatta
hissettikleri yorgunluktan farklıdır. Sağlıklı yorgunluk uyku ve dinlenme ile
rahatlayan ani yorgunluktur. Kanser tedavisine bağlı yorgunluk kronik yorgunluk
olarak sınıflanır çünkü uzun zaman sürer, uyku ve dinlenme ile tam olarak düzelmez
ve vücut fonksiyonlarını olumsuz etkiler. Yorgunluğun tüm fonksiyonlara olumsuz
etkisi vardır; ruh durumu, fiziksel fonksiyon, iş performansı, toplum
ilişkileri, aile bakımı, bilişsel performans, okul çalışması gibi. Kanser
tedavisi ile ilişkili yorgunluğun şekli tedavi takvimi ve tipine göre değişir. Örneğin
sıklık (2 veya üç haftada bir düzenli olarak) kemoterapi alanlarda tedaviyi
takip eden günlerde zirve yorgunluk ve daha sonraki tedaviye kadar daha az
yorgunluk hissedilir. Halbuki radyoterapide tedavi ilerledikçe yorgunluk da artar.
Kanser tedavisine
bağlı yorgunluk için öneriler
1.Dinlenin ama çok
fazla değil: Günü planlayın ve kısa molalar (30 dakika veya daha az) yapın.
Her gece 7-8 saat uyuyun. Uyumada sıkıntı varsa doktor ile konuşun.
2.Yapabildiğiniz
kadar hareketli olun: Düzenli olarak orta seviyede, özellikle yürüyüş,
egzersiz yapın. Özellikle yürüyüşün yorgunluğu yenmenin iyi bir yolu olduğu
bulunmuş.
3. Günlük
işlerinizi planlayın: Her gün nasıl hissettiğinizi yazdığınız bir günlük
tutun. Doktor veya hemşireniz size yorgunluğunuzu 0-10 arası derecelendirmenizi,
şeklini ve bu yorgunluğu neyin daha iyi veya kötü yaptığını sorar. Bu sorularla
ilgili kayıt tutmanız cevaplandırmanızı kolaylaştırır.
4. Enerjinizi
saklayın: Önceliklerinizi belirleyin ve ona göre plan yapın. Aktivitelerinizi
güne yayın ve arada mola yapın. Yüksek ısıda ve uzun süre ayakta kalarak aktivite
yapmayın. Sıcak duş ve banyolar uzun olduğunda enerjinizi alır. Sık
kullandığınız şeyleri kolay ulaşılır yerlere koyun.
5.Yardım alın:Sizi yoran işler için aile ve arkadaşlarınızdan yardım alın. Ev işi, yemek
hazırlamak, ayak işlerine koşmak gibi… Yapabileceğinizden fazlası için
kendinizi zorlamayın.
6.Destek alın:Bir destek grubuna katılın. Duygularınızı başkalarıyla paylaşmak yorgunluğun ağırlığını
azaltabilir. Destek grubuna ulaşmak için doktor veya hemşire veya konuyla
ilgili kurum ve kişilere başvurabilirsiniz.
7.İyi beslenin:Çok su ve meyve suyu için. Yapabildiğiniz kadar iyi yemek yiyin. Her gün en az
2.5 kase meyve ve sebze tüketmeye çalışın. Vücut sağlınız için yeterli protein ve
kalori alın.
8.Doktorunuzu
arayın. Eğer yataktan çıkamayacak kadar halsiz olduğunuzu hissederseniz,
kendinizi şaşkın hissederseniz, dengenizi kaybeder veya düşerseniz, başınız
dönerse, uyanma probleminiz varsa veya yorgunluğunuz kötüye giderse doktorunuzu
arayın.
Kendinizi kendiniz gibi hissetmeniz zaman alacaktır, ama
eğer aktif kalmayı başarırsanız daha çabuk enerjinizi geri kazanabileceğinizi
umabilirsiniz.
YORUMLAR