Kardiyopulmoner rehabilitasyonun
egzersiz eğitiminden, nefes darlığı ile başa çıkma yollarına; stresle başa
çıkma yöntemlerinden, sigarayı bıraktırmaya yönelik girişimler ve davranış
değişikliklerine kadar birçok alanda uygulandığını belirten uzmanlar,
kardiyopulmoner rehabilitasyon yönteminin hayat kalitesi üzerindeki önemine
dikkat çekiyor.
Kalp-damar sağlığı konusunda farkındalık yaratmak
amacıyla, her yıl 8-14 Nisan, “Kalp Sağlığı Haftası" olarak kutlanıyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi’nden Uzman
Fizyoterapist Öğretim Görevlisi Filiz Eyüboğlu, hastaların yaşam kalitesini
artıran “kardiyopulmoner rehabilitasyon” hakkında önemli bilgiler verdi.
“Kardiyak” ve
“pulmoner” rehabilitasyon nedir?
Öğretim Görevlisi Filiz Eyüboğlu, “kardiyak” ve
“pulmoner” rehabilitasyon hakkında şu bilgileri verdi:
“Kardiyak rehabilitasyon: Kalp, damar ve göğüs hastalığı
olan kişilerin mümkün olan en yüksek düzeyde fiziksel, psikolojik ve
fonksiyonel kapasiteye ulaştırılması amacı ile sağlığı geliştirici kalıcı
davranışları sağlamayı hedefleyen tedavi yaklaşım uygulamalarıdır.
Pulmoner (solunum) rehabilitasyon: Pulmoner
rehabilitasyon ise kronik (devamlı) solunum hastalığı olan (Kronik obstruktif
akciğer hastalığı-KOAH gibi) kişilerin fiziksel ve psikolojik durumlarını
geliştirmeyi, günlük hayattaki aktivite seviyesinin artırılmasını hedefleyen,
detaylı bir hasta değerlendirmesinden sonra hastaya özel olarak hazırlanan
egzersiz eğitimini içeren bir müdahaledir.”
Kardiyopulmoner
rehabilitasyon, hangi durumlarda uygulanıyor?
“Kliniğimize başvuran her hastanın bireysel egzersiz
kapasitesi ile hastalığın günlük yaşam aktiviteleri ve sağlığa bağlı yaşam
kalitesine etkisi belirlenerek, kişiye özel rehabilitasyon programı
çizilmektedir. Oluşturulan program doğrultusunda kişiler rehabilitasyon/tedavi
programına alınmaktadır” diyen Eyüboğlu, kardiyopulmoner rehabilitasyon
uygulamalarının yapıldığı alanları şöyle sıraladı:
-“Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), bronşial
astım, kistik fibrozis, intertisyal akciğer hastalıkları, bronşektazi, göğüs
duvarı hastalıkları ve uykuda solunum bozuklukları gibi solunum hastalığı olan
kişiler (Standart tedavilerine ek olarak muhakkak solunum terapisi almaları
gerekmektedir),
-Diabetes mellitus (şeker hastalığı),
-Hipertansiyon (yüksek tansiyon) problemi olan kişiler,
-Kardiyovasküler (kalp-damar) ve kardiyopulmoner
(kalpakciğer) hastalığı veya riski olan kişiler,
-Obezite sorunu yaşayanlar,
-Hiperlipidemi (kandaki yağ miktarının artmış olması)
problemi olanlar kişiler,
-Kas hastalıkları,
-Kanser tedavisi gören kişiler,
-Geriatrik (75 yaş ve üstü) bireyler,
-Stabil angina pektoris (göğüs ağrısı), miyokard
infarktüsü (kalp krizi), revaskülarizasyon uygulamaları geçirmiş kişilerde
kardiyopulmoner rehabilitasyon uygulamaları yapılmaktadır.”
Kardiyopulmoner
rehabilitasyon ile stresin üstesinden gelin!
Öğretim Görevlisi Filiz Eyüboğlu, kardiyopulmoner
rehabilitasyon uygulamaları hakkında şu bilgileri verdi:
“Kardiyopulmoner rehabilitasyon,
-Kardiyorespiratuar (kalp-solunum) sistem ve risk
faktörleri konusunda bilgilendirmeyi,
-Sigarayı bıraktırmaya yönelik girişimleri ve davranış
değişikliklerini,
-Egzersizin yararları konusunda bilgilendirmeyi,
-Solunum egzersizlerinin öğretilmesini,
-Bronşial drenaj (akciğerde biriken balgamın atılması)
tekniklerini,
-Solunum kas eğitimini,
-Kol ve bacak kaslarına yönelik egzersiz eğitimini,
-Endurans, kuvvet ve esnekliğin artırılmasını sağlayan
egzersizleri,
-Stres azaltma ve stresle başa çıkma yöntemleri ile
gevşeme tekniklerini,
-Nefes darlığı ile başa çıkma yollarını,
-Günlük yaşam aktiviteleri sırasında enerji koruma
tekniklerini,
-Hasta ve aile eğitimini kapsıyor.”
Herkese
uygulanabilir mi?
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi’nden Uzman
Fizyoterapist Öğretim Görevlisi Filiz Eyüboğlu, kardiyopulmoner
rehabilitasyonun; şiddetli bilişsel fonksiyon kaybı olan veya psikiyatrik
hastalarda, kalp yetersizliği kontrol altına alınamayan kişilerde, egzersiz
yapılmasını etkileyecek düzeyde ciddi nörolojik problem olması durumunda,
kardiyopulmoner rehabilitasyon uygulanmadığını kaydederek, sözlerini şöyle
tamamladı:
Hastaların erken
dönemde başvurması gerekiyor
"Kardiyopulmoner rehabilitasyon alanına giren kronik
obstruktif akciğer hastalığı (KOAH), astım, diabet, hipertansiyon, obezite gibi
hastalıklar uzun süreli tedavi gerektiren kronik hastalıklardır. O yüzden yaşam
değişikliklerinin ve egzersiz alışkanlığının en erken dönemde kazanılması,
günlük yaşamdaki aktivitelerin sürdürülebilmesi ve sağlıkla ilgili yaşam
kalitesinin artırılabilmesi için hastaların erken dönemde kardiyopulmoner
rehabilitasyona başlaması gerekmektedir.
Detaylı hasta
değerlendirmesi, risklerden koruyor
Kardiyopulmoner rehabilitasyon detaylı bir hasta
değerlendirmesi sonrası hastaya uygun bir program ile uygulanırsa herhangi bir
risk oluşturmaz. Kardiyopulmoner rehabilitasyon öncesi hastalara öncelikle
yağ-kas oranını, egzersiz kapasitesi, fonksiyonel durum, hastalığı hastanın
nasıl algıladığı, hastalığın günlük yaşantıda hastayı nasıl etkilediğine
yönelik değerlendirmeler yapılmaktadır. Eşlik eden diğer hastalık durumları da
göz önüne alınarak değerlendirmeleri takiben fizyoterapi rehabilitasyon
uygulamaları hastalığa ve hastaya özgü planlanmakta, günlük fonksiyonları ve
sağlığa bağlı yaşam kalitenizin optimal düzeye getirilmesi amaçlanmaktadır.”
YORUMLAR