Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Nöroloji
Uzmanı Prof. Dr. Sultan Tarlacı, bellek bozukluğu yaşadıkları için davranışsal
ve algısal sorunlar yaşayan Alzheimer ve demans hastalarının pandemi sürecinde
bakımlarının önemli olduğunu söyledi.
Yalnızlık
Alzheimer ve demansta risk
Covid-19 sürecinde ortaya çıkan eve kapanma halinin çok
alışık olunan bir durum olmadığını belirten Prof. Dr. Sultan Tarlacı, bu
durumun bazı hastalık grupları açısından risklerine dikkat çekerek “Alzheimer
ve demans olan 65 yaş üzeri hastalar açısından eve kapanma, evde yalnız kalma
durumu ciddi sıkıntılar yaratabiliyor. Hastaların genellikle hafızaları,
bellekleri bozuk olduğu için özellikle evin içerisinde yer değiştirme,
çocuklarının evlerinde olsa dahi farklı evlerde bulunma ya da kendi evlerinde
yalnız kalmaları bazı davranışsal ve algısal sorunlara neden olabiliyor.
Özellikle ileri demansı olan yaşlı hastalarda hayal görmeler, ortamı tanımama
ve bilememe gibi algı bozukluklarına yol açabiliyor” uyarısında bulundu.
İletişimsizlik
hastalığın sürecini hızlandırıyor
Prof. Dr. Sultan Tarlacı, erken evrede olan Alzheimer
hastalarının günlük ihtiyaçlarını kendileri karşılayabiliyorlarsa yalnız
kalabildiklerini belirterek iletişimsiz kalmanın bu hastalarda süreci hızlandırdığını
belirterek şunları söyledi: “Eğer ileri derecede ağır evrede olup günlük yaşam
aktiviteleri bağımlıysa, beslenme, giyme, banyo ve hijyen ihtiyaçlarını
yakınları karşılıyorsa o zaman yanlarında yardım için birisi gerekiyor.
Yardımcıları olabiliyor, bakımevlerinde kalıyorlar ya da ailelerinin,
çocuklarının yanında kalıyorlar. Tabi bu durum bulunduğu ortama göre sıkıntı
yaratabiliyor. Daha önceden bulunduğu aile bireylerinin, çocuklarının
yanındalarsa, bakımını onlar sağlıyorsa hastalığın gidişatı üzerinde çok
olumsuz etki yaratmayabiliyor. Özellikle demans ve Alzeimer hastaları yalnız ve
evde izole kaldıkları durumda diğer insanlarla etkileşimleri kaybolursa
hastalıklarının süreci hızlanabilir. Öte yandan hijyenlerini sağlama,
beslenmelerini uygun kaliteli ürünlerle sağlama gibi günlük yaşam aktiviteleri
de aksayabilir.”
Yaşam alanları sık
değiştirilmemeli
Alzheimer ve demans hastaları için bu özel dönemde bazı
noktalara dikkat edilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Eğer
bu süreçte ciddi bir sorun yoksa bakımevlerinde kalıyorlarsa orada kalmalarına
devam edilebilir. Bakımevlerinde kaliteli hizmetler verilebiliyor. Özellikle
çocukları bu dönemde ‘Acaba bakımevinden evimize alalım mı?’ diye
düşünebiliyorlar ve bu da bazı sıkıntılara neden oluyor. Çok ağır bellek
bozukluğu olan demans hastalarını bakımevinden eve almak ya da evden bakımevine
yerleştirmek algısal bozukluğa neden oluyor. Bulundukları ortamı değiştirmek
gece hayal görme, davranış, algı ve uyku bozukluğu gibi olumsuz durumlara yol
açabiliyor. Yalnız yaşayan Alzheimer tanısı almış hastaların yüzde 30’unda
beslenme bozuklukları ortaya çıkıyor. Yiyorlar ancak kalitesiz besleniyorlar.
Bu da hem koronavirüs açısından hem de diğer zatürre oluşturacak
enfeksiyonların ağır yaşanmasına ve daha şiddetlenmesine neden olabiliyor”
uyarısında bulundu.
Beslenme hastaya
bırakılmamalı
Pandemi sürecinde özellikle demans hastalarının
yakınlarından birçok şikayet aldıklarını belirten Prof. Dr. Sultan Tarlacı,
“’Gece uyumuyor, 5-6 kez kalkıyor, gece hayal görüyor, kalkıp dolaşıyor,
sabahlara kadar uyumuyor’ gibi rahatsızlığa bağlı şikayetler geliyor. Özellikle
beslenmede kalitenin sağlanması yani bu tür durumlarda ailenin kontolü altında
olması şart. Beslenme konusunu hastaya bırakmamak lazım” dedi.
İyi uyku, yaşam
kalitesini ve belleği iyileştiriyor
Alzheimer ve demans hastaları için uyku düzeninin önemine
işaret eden Prof. Dr. Sultan Tarkacı, şunları söyledi: “Uyku açısından
değerlendirdiğimizde, iyi uykunun Alzheimer hastalarının yaşam kaliteleri ve
belleklerini iyileştirdiğini söyleyebiliriz. Burda bir kısırdöngü oluyor
genellikle, gece kötü geçtiği zaman, uyku çok sık bölündüğü zaman ertesi gün de
alzeimer hastalarının bellekleri bozuk oluyor. Bellek bozulunca uyum sorunları,
davranış sorunları ortaya çıkıyor. Alzheimer hastalarının genelde uyku
sorunları biraz daha ağır oluyor ve bu duruma davranış bozuklukları da eşlik
ediyor. Genellikle onlar için uykuya girmeyi hızlandıran, hem uykuya olumlu
etki eden hem de ertesi gün davranış bozukluklarına iyi gelen ilaçlar
kullanılıyor. Bu açıdan kendi hekimleriyle iletişimlerinin devam ettirilmesi
gerekiyor.”
YORUMLAR