KOAH’ın [Kronik (müzmin), Obstrüktif (tıkayıcı), Akciğer
Hastalığı] önemli bir küresel halk sağlığı sorunu olduğuna dikkat çeken KSÜ
Rektörü Prof. Dr. Niyazi Can, ülkemizde de önemli bir halk sağlığı sorunu olan
KOAH konusunda halkın bilinçlendirilmesi, risk faktörlerinin azaltılması ve
gerekli sağlık politikalarının oluşturulabilmesi için tüm kurum ve sivil toplum
kuruluşlarının güç birliği içerisinde projeler üreterek hayata geçirmelerinin
gerekliliğine vurgu yaptı.
KSÜ Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı
Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nurhan Atilla da, 20 Kasım Dünya KOAH Günü nedeniyle
KOAH hakkında merak edilenlere ilişkin bilgilendirmelerde bulundu.
KOAH Nedir?
KOAH; [Kronik (müzmin), Obstrüktif (tıkayıcı), Akciğer
Hastalığı] nefes yollarında mikrobik olmayan bir iltihaplanmaya bağlı oluşan,
hava yollarının çapında daralma ile seyreden bir hastalıktır.
Hangi sıklıkta
görülür?
KOAH görülme sıklığı 40 yaş üstü erişkinlerde dünyada
ortalama %11,7, Türkiye’de ise bölgesel değişiklik göstermekle beraber %19,1’e
çıkan oranlarda bildirilmiştir. Yani her 5 kişiden birinin KOAH olduğu tahmin
edilmektedir. Ülkemizde 4 milyon civarı KOAH hastası olduğu tahmin
edilmektedir. Ancak tanı alan hasta sayısı 400 bin civarındadır.
KOAH için risk
faktörleri nelerdir?
KOAH gelişimi için tüm dünyada en yaygın görülen risk
faktörü sigara başta olmak üzere tütün ürünleridir (nargile, puro, pipo, ısıtılmış
tütün ürünleri). Ayrıca evlerde odun ve tezek yakılmasıyla ortaya çıkan
dumanlar, mesleki olarak kimyasal gaz ve tozlara maruz kalmak, dış ortam hava
kirliliği, genetik faktörler de KOAH oluşumunda etkilidirler.
KOAH’lı bir hastanın
şikâyetleri nelerdir?
KOAH’da en sık görülen yakınmalar nefes darlığı, öksürük
ve balgam çıkarmadır. Hastalar genellikle bu şikâyetlerini sigaraya
bağladıklarından hekime başvurmakta gecikirler.
KOAH tanısı nasıl
konur?
KOAH tanısı, “nefes ölçüm testi” ile kolayca konur. Bu
test basit ve ağrısızdır. Göğüs hastalıkları uzmanı olan hastanelerde
yapılmaktadır.
Nefes ölçüm testi
için kimler hastaneye başvurmalı?
Özellikle 40 yaş üstü, sigara içmiş ya da içmekte olan
ve/veya meslek icabı ya da çevresel ortam gereği tozlu ortamlarda bulunan
kişilerde müzmin seyirli öksürük, balgam ve nefes darlığı yakınmalarından en az
birinin bulunması halinde kişinin bir göğüs hastalıkları hekimi tarafından
görülüp ”nefes ölçüm testini” yaptırması gerekir.
KOAH’ın tedavisi
mümkün müdür? Tedavide neler yapılır?
En etkili tedavi tüm zararlı toz, duman gibi
maruziyetlerin önlenmesidir. Özellikle sigara içenlerin acilen sigarayı
bırakması sağlanmalıdır. Sigara bırakma yöntemi olarak bu hastalarda asla
elektronik sigara kullanılmamalıdır. KOAH tedavisinde “inhaler” adı verilen
solunum yolu ile uygulanan ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar nefes yolundaki
hücrelere bağlanarak etki ederler. Sigara ise ilacın bağlanarak fayda
göstereceği hücrelere zarar verir. Dolayısıyla sigara içmeye devam eden
hastalarda bu ilaçların tedavi edici etkinliği azalır. Haftada ortalama iki
saat orta tempolu yürüyüş yapan hastalarda hem KOAH nedeniyle hastaneye
başvurularda hem de bu hastalık nedeniyle ortaya çıkan ölüm oranlarında %40
azalma saptanmıştır. Bu sebeple hafif ve orta düzey KOAH hastalarında yürüyüş
önerilmektedir. Solunum yetmezliği gelişen hastalarda evde oksijen tedavisi
uygulanır. Bunun dışında grip ve zatürre aşılarının yapılması da
önerilmektedir.
KOAH ve COVID-19
KOAH hastalarında COVID-19’un daha sık görüldüğüne dair
veri yoktur. Ancak COVID-19’un KOAH tanısı olan hastalarda, ek hastalığı
olmayanlara göre 5 kat daha ağır seyrettiğine dair yayınlar mevcuttur. KOAH
hastaları da toplumun tüm bireyleri gibi COVID-19’a karşı standart kişisel
koruyucu önlemleri almalıdır. KOAH atakta görülen yakınmalar, COVID-19
enfeksiyonunda da görülebilir. Şüphe durumunda hekime erken müracaat edilmesi
önemlidir.
YORUMLAR