Multipl Skleroz (MS) hastalığı tanısı geç konulup uygun
şekilde tedavi edilmediğinde 20-40 yaş arası kişilerde, trafik kazalarından
sonra en sık özürlülük nedenini oluşturuyor.
Uluslararası MS Federasyonu ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından 2009
yılından itibaren MS hastalığına karşı farkındalığı artırmak amacıyla her yıl
Mayıs ayının son Çarşamba günü “Dünya MS Günü” olarak kutlanıyor. Bu yıl resmi
olarak 30 Mayıs’ta gerçekleşecek Dünya MS Gününde dünya genelinde MS
hastalığına yönelik farkındalık yaratacak etkinlikler gerçekleştirilecek.
Acıbadem Maslak Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman, MS’in
merkezi sinir sisteminin sinir hücrelerinden çıkan ve akson olarak
isimlendirilen uzantıları ile bunların çevresini saran miyelin kılıfının,
bağışıklık sistemi hücreleri tarafından hasarlanması sonucu oluştuğunu
belirtiyor. Hastalığın, merkezi sinir sisteminin kontrolü altındaki tüm vücut
bölgelerini etkilemesi ve hasarlanan beyin ve omurilik bölgelerinde iyileşmenin
zaman zaman sertleşmeyle sonuçlanması nedeniyle ‘multipl skleroz’ yani ‘çoklu
sertleşme’ olarak adlandırıldığını söyleyen Prof. Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman
“MS’e yol açan nedenler henüz tam olarak anlaşılabilmiş değildir. Belli genetik
özellikler, D vitamin eksikliği, viral enfeksiyonlar, canlı virüs aşıları,
sigara, stres ve çocukluk çağı obezitesi tetikleyici nedenler arasında
sayılabilir” diyor.
Belirtileri
kişiden kişiye değişiyor
MS, kişiden kişiye değişken belirti ve bulgularla
başlayabiliyor. Bu belirtiler hastalığın başlangıç dönemlerinde genellikle
kendiliğinden de düzelebildiği için hastaların hekime başvurması ve tanı alması
gecikebiliyor. MS’in en önemli belirtilerinin; görmede bozukluk, görme kaybı,
çift görme, dengesizlik, kol veya bacakta ya da her iki bacakta güçsüzlük,
uyuşukluk ve gövdede hissedilen duyu değişikliği olduğunu belirten Prof. Dr.
Ayşe Sağduyu Kocaman, bu belirtilerden biri varsa ve 24 saatten uzun süredir
devam ediyorsa nöroloji uzmanına başvurmak gerektiğini söylüyor. MS hastaların
yüzde 85’inde ataklar ve düzelmelerle seyrederken, genellikle 40 yaş civarı
başlangıçlı yüzde 15 olguda ise atak olmaksızın giderek yürüme ve denge
bozukluğu ile yani birincil ilerleyici formu ile karşımıza çıkıyor.
Günümüzde tedavisi
mümkün
Günümüzde MS’in tedavi edilebilir bir hastalık olduğunu
söylemenin mümkün olduğunu belirten Prof. Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman “Özellikle
son 20 yılda tanı ve tedavi alanında yaşanan gelişmeler hastalığa bakışımızı
değiştirdi. 30 yıl önce özürlük nedeni olarak gördüğümüz MS hastalığını
günümüzde giderek artan tedavi seçenekleriyle artık tedavi edilebilir bir
hastalık olarak görüyoruz. MS hastalığına farkındalığı artırmaya yönelik
etkinlikler ve sosyal medya sayesinde hastalık belirtilerini hisseden kişilerin
daha erken dönemde bir nöroloji uzmanına başvurması sayesinde artık hastalara
çok erken tanı koyabiliyoruz. MS tedavisinde amaç hastalık aktivitesinin mümkün
olan en erken dönemde kontrol altına alınması, atakların önlenmesi ve
özürlülüğün engellenmesidir” diyor.
MS’de ilk 5-10 yıl
çok önemli!
Hastalığın genellikle ilk 5-10 yılının, hastalar için
kimi zaman kendiliğinden düzelen silik bulgular nedeniyle gözden kaçabilmekte
olduğunu ya da doktora gitseler de tam düzelen bir ataktan sonra artık
düzeldiklerini düşünerek düzenli ilaç kullanımından kaçınabildiklerini belirten
Prof. Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman şu
uyarıda bulunuyor: “Oysa bu dönem bizim için çok önemlidir, çünkü tedaviye en
iyi yanıtın alındığı, beyin ve omurilikte tahribat oluşmadan hastalığı
durdurabileceğimiz dönemi kaçırmamamız gerekir! Artık seçeneğimiz çok ve her
hastaya hastalığının şiddetine göre tedavi verme şansımız var. Özellikle kadın
hasta oranlarımızın daha yüksek olması ve hastalığın doğurganlık döneminde
ortaya çıkması nedeniyle hastalarımıza doğurma ve emzirme şansı verecek şekilde
tedavi düzenlemesi yapabilmemiz de çok önemli!”
Bu önerilere
dikkat!
Prof. Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman, MS ataklarını kontrol
etmenin en önemli yolunun, atakları önleyici tedavileri düzgün ve düzenli
uygulamak olduğunu belirterek, şu önerilerde bulunuyor;
•Düzenli olarak doktor kontrolüne gidin.
•Sağlıklı beslenin.
•Düzenli egzersiz yapın.
•Uyku düzeninize dikkat edin.
•Aşırı yorulmamaya özen gösterin.
•Stresi yönetmeyi öğrenin.
•Sigara ve alkolden kaçının.
•Hekime danışmadan canlı virüs aşısı yaptırmayın.
MS’de alternatif
tedavinin yeri yok!
MS hastalığıyla mücadelede hastaların ve yakınlarının
kimi zaman alternatif arayışlara yönelebildiğini oysa ilaç dışında alternatif
olarak sunulan seçeneklerin tedavide yeri olmadığını belirten Nöroloji Uzmanı
Prof. Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman, kök hücre tedavisinin de hastalar tarafından
genellikle yanlış anlaşıldığını, kalıcı hale gelmiş özürlülüğü düzeltebilecek
bir seçenek olarak görüldüğünü, oysa kök hücre tedavisinin bozulmuş bağışıklık
sistemini tümden ortadan kaldırıp yeniden oluşturmak amacıyla mevcut tedavilere
yanıt vermeyen, hastalık aktivitesi çok yüksek küçük bir hasta grubunda son
çare olarak ugulanabileceğini belirtiyor.
YORUMLAR