Obezite neden olur?
Temelde obezitenin iki türü vardır: Yaşam tarzından kaynaklanan basit
obezite. Endokrin ve genetik bozukluklardan kaynaklanan obezite. Vücuttaki
endokrin veya genetik bir hastalık nedeniyle obezite oluşması nadir görülen bir
durumdur. Çocukların yüzde 95’inde obezite alınan
kalori ile harcanan kalori arasındaki enerji dengesizliği nedeniyle oluşur. Vücudumuz yürüme, koşma, konuşma, yediğimiz yiyecekleri sindirme, nefes
alma ve vücut ısısını koruma gibi günlük etkinlikleri yapabilmek için enerji
harcar. Ayrıca çocukların büyümek için enerjiye ihtiyaçları vardır. Günlük
aktiviteler için harcanan ve büyümek için kullanılan bu enerji besinlerden elde
edilir. Eğer besinlerle alınan enerji
(kalori) fazla, buna karşın günlük işleri yapmak için vücudun harcadığı enerji
az ise, o zaman artan enerji vücutta yağ kitlesi olarak depolanır.
Böylece artan yağ kitlesine bağlı olarak kilo artar ve obezite oluşur. Vücuda
fazladan alınan her 7000 kalori yaklaşık 1 kilo yağ olarak depolanır. Kaloriyi
almak kolay, yakmak ise zordur. Ne yazık ki, hatalı ebeveyn tutumları ve yanlış
beslenme alışkanlıklarının yanı sıra günümüzdeki yaşam koşulları da çocukların
şişmanlamasına elverişlidir. Obezitenin yol açtığı sağlık
sorunları nelerdir?Obezite çocukluk çağından başlayarak çeşitli
sağlık sorunları ve hastalıklara neden olur. Şişmanlık, 40 yaş civarı sigara
içmeyen erişkinlerde tahmini yaşam süresini 7-8 yıl, içenlerde ise 13-14 yıl
kısaltır. Çocukluktan itibaren başlayan şişmanlığın ise yaşam süresini 15-20
yıl kısaltacağı tahmin ediliyor. · - İnsülin direnci sendromu
(metabolik sendrom)· - Tip 2 diyabet
(şeker hastalığı)· - Hipertansiyon
(yüksek kan basıncı)· - Dislipidemi (kan
yağlarında yükseklik)· - Ateroskleroz ve
koroner kalp hastalıkları (damarlarda tıkanıklık)· - Böbrek
hastalıkları· - Erken ergenlik· - Kızlarda adet
düzensizlikleri ve kıllanma sorunları· - Safra kesesi
taşları ve iltihabı· - Karaciğerde
yağlanma ve hepatit· - Uykuda solunum
düzensziliği, kısa nefes durmaları, horlama· - Solunum yolu enfeksiyonları
ve astım· - İskelet sorunları,
kalça ekleminde kayma, bacaklarda eğrilme· - Cilt sorunları, iltihaplar,
kıvrım bölgelerinde deri renginin koyulaşması· - Kanser riskinde
artma· - Ruhsal sorunlar,
depresyon Çocuklarda obezitenin tedavisi nasıl yapılıyor?· Altında yatan hastalık varsa araştırılmalı: Öncelikle uzman bir hekim tarafından çocuk değerlendirilerek obeziteye yol
açan bir hastalığın olup olmadığı ve obezitenin yarattığı sağlık sorunları
araştırılmalıdır. Eğer hormonal-metabolik bir sorun saptanmış ise bunun tedavisi
öncelik taşır. Basit şişmanlığı olan çocuklarda ise beslenme ve yaşam tarzının
yeniden düzenlenmesi, (dengeli beslenme, düzenli spor yapma ve günlük yaşamda
hareketliliğin arttırılması) gerekir. · Beslenme planı gözden geçirilmeli: Çocukların büyümeleri devam ettiği için
erişkinlerdeki diyet modelleri, kalori alımının aşırı kısıtlanması çocuklukta
uygun değildir. Kalori alımının sınırlanması çocuğun büyümesini
bozar. Beslenme planının mutlaka uzman hekim gözetiminde çocuğun yaş ve
cinsiyetine uygun tarzda olması ve çocuğun büyüme ve gelişmesinin düzenli
olarak izlenmesi önem taşır. · Aktivite artırılmalı: Tedavideki bir diğer önemli husus aktivitenin arttırılmasıdır. Şişman
çoçuklarda günlük olağan aktiviteye ek olarak en az yarım saatlik orta derecede
aktivite (aletli veya oyun tarzında olabilir), hafta sonları düzenli spor aktiviteleri
ve yürüyüş yapması önerilir. · Yaşam boyu sürecek davranış değişikliği
sağlanmalı: Çocuğun beslenme
planına uyum göstermesi ve daha hareketli bir yaşam tarzı sürdürmesi, besinin
bir ödül ve hedef olarak görülmesinden vazgeçilmesi için gerekli psikolojik
destek verilmelidir.
· Aileler işbirliği yapıp çocuğa destek olmalı: Tüm ailenin işbirliği çok önemlidir. Çocuklarda şişmanlık tedavisinin
amacı yalnızca belli bir sürede ağırlık azalmasını sağlamak değildir; ağırlık
artışının durdurulması hafif, orta derecede kilolu birçok çocukta yeterlidir.
Temel amaç ise, yaşam boyu sürecek sağlıklı beslenme ve yaşam tarzı
değişikliklerini sağlayarak yetişkin şişmanlığının oluşmasını önlemektir.
YORUMLAR