Genetik mutasyonlar, diyet, yaş ve fiziksel aktiviteden etkilenen
kronik bir hastalık olan obezite sadece estetik bir sorun değil, vücudun tüm
sistemlerini olumsuz yönde etkileyen, bunun sonucunda pek çok hastalığa zemin
hazırlayan ciddi bir problem. Acıbadem Altunizade Hastanesi İç Hastalıkları
Uzmanı Dr. Keramettin Şar obezitenin en sık yol açtığı 11 sağlık sorununu anlattı,
önemli bilgiler verdi.
Tip 2 diyabet
Kilonuz fazlaysa, acıkıyorsanız, aç iken sinirli
oluyorsanız, özellikle de yemekten 1-2 saat sonra uyku hali oluyorsa, altta
yatan neden insülin direnci ya da Tip 2 diyabet olabilir. Yapılan araştırmalara
göre; vücut kitle indeksi 30 olan hastaların yüzde 31.5'inde bozulmuş glukoz
toleransı, kanda insülin yükselmesi (hiperinsulinizm) veya yüksek açlık kan
şekeri mevcut. Bu nedenle zaman kaybetmeden açlık kan şekerinize ve açlık
insülininize baktırmayı ihmal etmeyin. Hatta tokluk kan şekeri ve tokluk
insülininize de baktırmanızda fayda var.
Uyku apnesi
Sabahları yorgun uyanıyor, gündüz aşırı uyku hali ve
halsizlikten şikayet mi ediyorsunuz? Horlama sorununuz var mı? Uykudan boğulma
hissi veya çarpıntıyla uyanıyor musunuz? Eşiniz uyurken nefesinizin durduğunu
mu söylüyor? Dikkat eksikliği ve unutkanlık probleminiz de varsa,
polisomnografi, bir başka deyişle uyku testi yaptırmanız çok önemli. Çünkü
yapılan çalışmalara göre; obez hastalarının 10-20'sinde, uzun dönemde kalp
damar hastalıklarına, hatta kalp krizine yol açabilen uyku apnesi görülüyor.
Hipertansiyon
Obez hastalarda trigliserid, total kolesterol ve kötü
huylu kolesterol LDL düzeyleri yükselirken, iyi huylu kolesterol HDL düzeyi ise
düşüyor. Bunun sonucunda da kan basıncı yükseliyor. Yapılan çalışmalarda, vücut
kitle indeksi >25 olan kişilerde hipertansiyon gelişme riskinin 5,2 kat
arttığı gösterilmiş. Alınan her 10 kilo koroner arter hastalığı riskini yüzde
12 oranında arttırıyor. Koroner arter hastalığı riskinin vücut kitle indeksi 30
kg/m2 olan kadınlarda yüzde 38, erkeklerde de yüzde 42 oranında arttığı yine
aynı çalışmada belirtilmiş.
Kanser
Obezitenin yol açtığı bir başka önemli sağlık sorunu da,
çağımızın korkulu rüyası kanser! Vücut kitle indeksinde her 5 birimlik artış
kanser riskini yüzde 10 oranında arttırıyor. Vücut kitle indeksindeki artışa
bağlı olarak yemek borusu kanseri, mide kanseri ve kolon kanserinde artış
görülüyor. Kadınlarda endometrial kanser, safra kesesi kanseri ve böbrek
kanseri ile obezite arasında ciddi ilişki olduğu bildirilmiş. Aynı zamanda vücut
kitle indeksi ile malign melanom, rektal kanser, lösemi, non-Hodgkin lenfoma,
tiroit kanseri ve meme kanseri arasında sıkı ilişki olduğu aynı raporda
belirtilmiş.
İnfertilite
Korunma olmamasına rağmen 12 ay boyunca hamilelik
gerçekleşmiyorsa bu sorun “infertilite” habercisi olabiliyor. Dolayısıyla kilo
vermeniz gerekiyor. Çünkü vücut kitle indeksi 29 olan kadınlarda, kitle
indeksindeki her bir birimlik artış sonrasında hamilelik şansı yaklaşık yüzde 5
oranında azalıyor. Yapılan çalışmalarda, normal kilolu olan kadınlara göre,
vücut kitle indeksi ≥35 olan kadınlarda hamilelik ihtimali yüzde 26, vücut
kitle indeksi ≥40 olanlarda da yüzde 43 oranında daha düşük bulunmuş.
Safra kesesi taşı
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Keramettin Şar safra kesesi
taşı görülme sıklığının, obezite hastalarında genel popülasyona göre anlamlı
derecede daha yüksek görüldüğünü belirtiyor. Yapılan çalışmalara göre; obez
hastalarda safra kesesi taşı oluşma riski, ideal kiloda olan kişilerle
kıyaslandığında 4-6 kat artıyor. Bunun nedeni ise fazla kiloların kolesterol
sentezini artırması. Safra kesesi taşına bağlı olarak pankreatit, bir başka
deyişle pankreas iltihabı sıklığı da artıyor.
Karaciğerde
yağlanma
Yağlı karaciğer hastalığı dünyada kronik karaciğer
hastalığının en yaygın formu. Basit yağlanma ile başlıyor, tedavi edilmezse
siroz, karaciğer kanseri ve karaciğer yetmezliğine kadar ilerleyebiliyor.
Karaciğer yağlanması varsa hemen kilo vermeniz gerekiyor. Yapılan çalışmalarda,
obezite sorunu olan kişilerde yağlı karaciğer hastalığı gelişime riskinin 3,5
kat fazla olduğu saptanmış. Obezitede görülen insülin direnci, kan yağlarında
bozukluk (dislipidemi) ve iltihabın artması, zaman içinde yağlı karaciğer
hastalığının daha ağır seyretmesine neden oluyor.
Reflü
“Yemeklerden sonra acı sular boğazıma kadar geliyor, “Göğsümde
yanma ve ağrı var”, “Karnımda sık sık gaz ve şişkinlik oluyor, ara sıra da ağrı
gelişiyor” Sizin de bu tür yakınmalarınız varsa, nedeni yaşam kalitesini
oldukça etkileyen reflü olabilir! Yapılan çalışmalara göre; obez hastalarında
reflü görülme sıklığı yüzde 40-50 gibi oldukça yüksek oranlarda görülüyor.
Reflü kilo verdiğinizde azalıyor.
Toplardamarda
pıhtı
Obezite, kronik toplardamar
(venöz) yetmezliği ve toplardamarlarda pıhtılaşma ile tıkanıklık (venöz
trombembolizm) açısından ciddi bir risk. Fazla kilolar toplardamarlardan kanın
geri dönüşünü (venöz reflüyü) bozuyor. Kasık bölgesindeki lenf nodlara bası
nedeniyle lenf yollarındaki akış bozuluyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr.
Keramettin Şar bu tablonun da bacaklarda lenf birikimi ve iltihaplanmaya sebep
olduğuna işaret ederek sözlerine şöyle devam ediyor: “Bacaklarda deride
sertlik, kalınlık, kuruluk ve kızarıklık oluşumu fazla kilolara bağlı olarak lenfödem
geliştiğine işaret ediyor. Kilo artışı devam ettiği takdirde pıhtılaşma sistemi
etkileniyor, bunun sonucunda derin ven trombozu, bir başka deyişle
toplardamarda pıhtı oluşması gelişebiliyor”
Cilt hastalıkları
Obezitenin neden olduğu bir başka önemli problem de, cilt
hastalıkları. Cilt bariyeri ciltteki nemi korumak ve yabancı maddelerin cilde
girmesini engellemek gibi son derece önemli fonksiyonlar üstleniyor. Obezite
yağ bezleri ve yağ oluşumunu olumsuz yönde etkileyince, cildin bariyer
fonksiyonunu bozuyor. Ayrıca ter bezleri, cildin lenfatik ve kollajen yapısı da
bozuluyor. Yapılan çalışmalar vücut kitle indeksi >30 olan hastalarda deride
kalınlaşma, kabarma, tüylenme, çatlaklar, lenfödem, selülit, ter bezleri
iltihabı ve sedef gibi cilt hastalıklarının daha sık görüldüğünü ortaya
koyuyor. Bunların yanı sıra mikro ve makro dolaşımın bozulması nedeniyle
ciltteki yaralar da geç iyileşiyor.
Depresyon
Obezite sorunu olan kişilerde depresif ruh hali, uyku
bozuklukları, yorgunluk, değersizlik hissi, umutsuzluk ve intihar düşüncesi
daha yaygın görülüyor. Ulusal Sağlık ve Beslenme Değerlendirme Çalışması
verilerine göre; depresif erişkinlerin yüzde 43’ü obezite hastalarından
oluşuyor.
YORUMLAR