Memorial Bahçelievler
Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr.
Handan Yaşar, okul çağındaki çocukların beslenmelerinde dikkat edilmesi
gerekenler hakkında bilgi verdi.
Besin
seçiminde sosyal medyadan bile etkileniyorlar
Çocuklar,
besin seçimleri konusunda okul arkadaşları, öğretmenleri ve hatta sosyal
medyadan etkilenebilirler. Okul çağı çocuğunun yanlış ya da doğru beslenmesi
ailenin ve okul yönetimindeki kişilerin eğitimini gerektiren önemli bir
konudur. Çocuğun, hangi tür besine, ne miktarda ihtiyacı olduğunu
bilmemesi, düzensiz besin alımı, yanlış besin seçimi, besinlerin hazırlanması,
pişirilmesi ve saklanmasında hatalı uygulamalar, okullarda verilen besinlerin
uygun olmayışı yanlış beslenmeye ve dolayısıyla ciddi sağlık sorunlarına neden
olmaktadır.
Beslenme
ile alınan enerji, gün içinde sarf edilen enerjiye eşit olmalıdır
Çocuklarda
dengeli ve yeterli beslenmeyi belirleyen temel ilkeler, enerji ve protein
gereksinimidir. Enerji gereksinimi; yaş, cinsiyet, vücut ağırlığı, fiziksel
aktivite, ergenlik, bazal metabolizma ve büyüme hızı gibi değişkenlere
bağlıdır. Pratik olarak çocuktaki enerji alımı, tüketimine eşit
olmalıdır. Şişmanlama eğilimi varsa enerji alımı azaltılıp, fiziksel aktiviteyi
artırmaya yönlendirilmeli, televizyon ve bilgisayar karşısında geçirilen
zaman sınırlandırılmalıdır.
Vitamin
tabletleri ve şuruplarını tercih etmeyin
Alınan enerji,
protein, vitamin ve mineral desteği doğal yollardan sağlanmalıdır. Vitamin
tabletleri ve şurupları tercih edilmemelidir. Sebze-meyve ve tam tahıl
ürünlerinin tüketimi desteklenmeli, lif tüketimi artırılmalıdır. Rafine
tahıl ürünleri, trans yağlar ve şeker katkılı gıda ve tuz tüketimi azaltılmalıdır.
Yağı azaltılmış süt ve ürünlerinin yanı sıra, kuru baklagiller, et, tavuk
ve balıketi, tahıl ürünleri gibi yağ içerikli gıdalar diyette
bulundurulmalıdır.
Yemek
esnasında yalnız bırakılan çocuk yanlış besleniyor
Genel
olarak okulda ve okul dışında tek başına bırakılan bir çocukta yanlış beslenme
alışkanlıkları sıkça görülmektedir.
Yanlış beslenmenin alışkanlık haline
gelmesine yol açan faktörler şöyle sıralanmaktadır:
• Fast food ve
abur cuburla beslenme alışkanlığı hızlı yaşam temposu nedeniyle doğmuş ve
sonra da bir yaşam tarzı haline gelmiştir. Bu tür beslenme yüksek enerjili ve
besleyici değeri olmayan bir beslenme biçimidir. Bu şekilde beslenenlerde,
hipertansiyon, obezite, gastroözefagial reflühastalığı, inflamatuar bağırsak
hastalığı ve vitamin-mineral eksikliği problemleri görülür.
• Okul
çocukları zaman bulamamaları ve sabah aç hissetmemeleri gibi
gerekçelerle sıklıkla kahvaltı etmeden okula giderler. Ayrıca kız
çocukları arkadaşlarından etkilenerek şişmanlama korkusu ile öğün atlamaktadır.
Düzenli kahvaltı eden çocukların bilişsel işlevleri daha iyi, hafızaları daha
güçlü olur.
• Meyve
suları, meyve aromalı içecekler ve diğer alkolsüz içecekler evde ve
ev dışı ortamlarda çocukların sıkça tükettiği seçenekler haline gelmiştir. Bu
tip içecekler yüzde 100 meyve suyu olmadıkça meyve içermemekte ve kalori
vermelerine rağmen çok az besin değeri içermektedir.
• Çocukluk ve ergenlik döneminde başlayan fazla kilo alımının,
ileri yaşlarda da devam ettiği ve hipertansiyon, ateroskleroz, tip II
diyabet ve uyku apnesi gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olduğu
bilinmektedir. Aile öyküsü de obezitenin gelişmesi için bir risk
faktörüdür. Anne-babadan
biri obez ise çocuk yüzde 30, her ikisi
de obez ise yüzde 70 obez olma riskine sahiptir. Uygunsuz
beslenme alışkanlıkları ve hareketsiz yaşam
da obezitenin gelişmesinde rol oynar. Televizyon ve bilgisayar
başında geçirilen zamanın artması ve bunların karşısında yüksek enerjili düşük
besleyici değeri olan besinlerin tüketilmesi, servis ile okula gitme, yürüme ve
spor alışkanlıklarının
olmaması obeziteye davetiye çıkarır.
Çocuklarınızın beslenme porsiyonlarını
hazırlamadan önce bu önerilere göz atın
• Şekerler
ve yağlar çok az kullanılmalı.
• Et,
balık, tavuk, kuru baklagiller, yumurta ve yağlı tohumlar 2-3 porsiyon.
• Süt,
yoğurt, peynir grubu 2-3 porsiyon.
• Meyve
sebze grubu 4-6 porsiyon.
• Ekmek,
tahıl, pirinç, makarna grubu 6-9 porsiyon.
Çocuk beslenmesinde önerilen porsiyon
miktarlarının yetişkinler için olan porsiyon miktarlarına göre daha az olduğu
unutulmamalıdır.
Besin gruplarının bir porsiyona
karşılık gelen miktarları şöyle sıralanabilir;
• Süt
grubu: Süt, yoğurt, kefir 200 ml, beyaz peynir 60gr
• Et
grubu: Kırmızı ve beyaz et 100 gr, balık 150 gr, yumurta 2 adet
• Ekmek
ve tahıl grubu: Tüm ekmek türleri 50 gr, makarna, erişte, pirinç, bulgur
50 gr, simit 50 gr
• Sebzeler: Yeşil
yapraklı sebzeler 200 gr, diğer sebzeler 150 gr
• Meyveler: Karpuz,
kavun gibi büyük meyveler 150 gr, elma, armut, şeftali, portakal, 150
gr, erik, kayısı, incir, kivi, kuru meyve 30 gr, taze meyve
suyu 100 ml
• Kuru
baklagiller 60 gr.
YORUMLAR