Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi
Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölüm Başkanı Prof. Dr. Defne Kaya, “donuk omuz”
hastalığının yaşam kalitesini düşürdüğüne dikkat çekti.
Donuk omuz, kadınları daha
çok etkiliyor
Donuk omuz hastalığının kadınları
erkeklerden daha çok etkilediğini belirten Prof. Dr. Defne Kaya, “40 ile 60 yaş
arasında daha çok görülen donuk omuzda, eklem kapsülü kalınlaşır ve sertleşir.
Omuz ekleminde kalın ve gergin bantlar oluşur. Eklemin hareketini kolaylaştıran
ve eklem içi yapıları besleyen sinovyal sıvı çok azalır” dedi.
Diyabetiklerde daha sık
gelişiyor
Hastalığın nedeninin tam olarak bilinmediğini belirten
Prof. Dr. Defne Kaya, günümüzde bazı risk etkenlerinin belirlendiğini söyledi.
Prof. Dr. Kaya, bu faktörleri şöyle sıraladı: “Diyabet: Diyabetiklerde
donuk omzun daha sık geliştiği bilinmektedir. Bunun nedeni de henüz
çözülememiştir. Diyabetin metabolik etkileniminden kaynaklanabileceği
düşünülmektedir. Donuk omuz gelişen diyabetiklerde omuz hareketi daha fazla
kısıtlanmakta, çözülme aşaması daha uzun sürede gerçekleşmekte, çözülme
aşamasında da omuz hareketleri uzun süre kısıtlı kalmaktadır.
Diğer hastalıklar: Tiroide
ait hastalıklar, kalp hastalıkları ve cerrahileri sonrası, Parkinson
hastalığında da donuk omuz sıkça gelişmektedir. Bu hastalıklarla donuk omzun
ilişkisi bilinmemektedir.
Alçı uygulamaları, cerrahi
sonrası hareketin kısıtlı/yasak olduğu durumlar: Hareketin
kısıtlı ya da yasak olduğu kırık, yaralanma veya cerrahi gibi durumlardan sonra
da donuk omuz gelişebilir.”
Donuk omuz, üç aşamada
gelişiyor
Donuk omuz hastalığının üç aşamada geliştiğini belirten
Prof. Dr. Defne Kaya, sözlerini şöyle sürdürdü: “Aşama 1 / Donmaya başlama, yangılı aşama: Ağrının
giderek arttığı ve dayanılmaz olduğu aşamadır. Ağrı dayanılmaz olduğunda, omuz
hareketi de yavaş yavaş kısıtlanmaya başlar. Bu aşama, hastanın ek
hastalıklarına bağlı olarak 6 haftadan 9 aya kadar devam edebilir.
Aşama 2 / Donma: Ağrı
yavaş yavaş azalmaya başlar ama hareket kısıtlılığı devam eder. Aslında ilk
aşamada hangi hareketler kısıtlandıysa bu aşamada da o hareketler kısıtlı
kalır. Omuz serttir. Günlük aktiviteler kısıtlanır ve zorlaşır. İkinci
aşamasının süresi de 4 ila 6 ay devam edebilir.
Aşama 3 / Çözülme: Omuz
hareketleri yavaş yavaş çözülmeye başlar. Normal ya da normale yakın bir omuz
hareketi ve omuz kas kuvvetini kazanmak 6 ay ila 2 yıl sürebilir.”
Bu belirtilere dikkat
Prof. Dr. Defne Kaya, donuk omuz nedeniyle hareketlerin
kısıtlı ve sert olduğunu belirterek “Erken evrede kol yukarı kaldırıldığında
hissedilen ağrı şiddetlidir. İleri evrelerde ise ağrı azalır, hareket
kısıtlılığı artar. Ağrı omuz ekleminde lokalizedir. Bazen ağrı kola da
vurabilir” dedi.
Önlenebilir bir hastalık
değil
“Donuk omuz, nedeni bilinmediği için önlenebilir bir
hastalık değildir” diyen Prof. Dr. Defne Kaya, “Erken evrede teşhis edildiğinde
donma fazına en az kısıtlılıkla girilmesi için uygun fizyoterapi yöntemleri
uygulanabilir. Hiç tedavi edilmese de, omuzdaki hareket kısıtlılığı 2 ya da 3
yıl içinde geçer. Ama takdir edersiniz ki, bu süre zarfında kaslar zayıflar,
bağlar sertleşir, eklem içindeki yapılar eski özelliğini kaybeder. O yüzden, nasılsa
açılacak diye bu süreci tedavisiz geçirmek, omuzda geri dönüşsüz kuvvet,
esneklik ve işlev kaybına yol açacaktır. Donuk omuz, tedaviden sonra yeniden
tekrarlayabilir. Sıklıkla baskın taraf omuzda görülse de, diğer omuz da
etkilenebilir” uyarısında bulundu.
Öncelikli tedavi: Cerrahi
dışı yöntemler
Donuk omuzda öncelikli tedavinin cerrahi dışı yöntemler
olduğunu belirten Prof. Dr. Defne Kaya, şunları söyledi: “Anti-inflamatuvar
ilaçlar ve eklem içi kortizon enjeksiyonları ağrı kontrolü için yararlı
olabilir. Fizyoterapi yaklaşımları da çok güzel sonuçlar alınmasını sağlar.
Eğer omuz, tüm bu yöntemlerle 6 ay içinde açılmazsa, anestezi altında
manipülasyon adı verilen bir yöntemle açılmaya çalışılır. Manipülasyon
sırasında tam kas gevşemesi sağlandıktan sonra doktorunuz çeşitli manevralar
ile kapsülü gevşetir omuz hareketlerini açar. Manipülasyon uygulamasından sonra
elde edilen açıklığın fizyoterapi ile korunması, kasların kuvvetlendirilmesi
gerekir. Manipülasyon ile omuz hareketleri kazanılamıyorsa farklı cerrahi
yöntemlerinden biri ile omuz hareketleri kazanılabilir.”
Tedavide fizyoterapinin önemi
büyük
Donuk omuz tedavisinde fizyoterapinin önemli olduğunu ifade eden Prof. Dr. Defne Kaya, şunları söyledi: “Hangi evre olursa olsun, omuz eklemi ve etrafındaki yumuşak dokunun, kasların eski hâline döndürülmesi için fizyoterapi donuk omuz tedavisinde önemlidir. Donuk omuzda sadece omuz eklemi etkilenmez, omuz hareketinde önemli bir yer tutan kürek kemiğinin hareketi de kısıtlanır. Yumuşak dokuya saygılı ve hastada ağrı oluşturmadan omzu eski haline, işlevine kavuşturacak fizyoterapi yöntemleri güncel tedavi yöntemlerini takip eden kliniklerde uygulanmaktadır. Omuz eklemi, bizim baş üstü hareketlerimizin ana noktasıdır. Saç tarama, raftan bir şey alma, el sallama gibi omuz hareketleri kısıtlanırsa yaşamımız kısıtlanır. Donuk omuz tedavisi ihmale gelmez, altında yatan tetikleyici hastalığın da mutlaka incelenmesi ve tedavisinin sürece eklemesi gerekir.”
YORUMLAR