16 Nisan tüm dünyada Dünya Ses Günü olarak kutlanıyor.
Ses sağlığının önemine dikkat çekilen bu günde farkındalık oluşturulması
amaçlanıyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi KBB
Uzmanı Prof. Dr. Murat Topak, sesin insan iletişiminde en önemli araç olduğunu
söyledi.
Sesteki
değişiklikler mutlaka izlenmeli
Birçokinsanın mesleğini ancak sesini kullanarak
sürdürebildiğini ancak öğretmen, sanatçı, spiker, şarkıcı ve din görevlisi gibi
kişilerde ses hastalığının daha daönemli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Murat
Topak, şöyle konuştu:
“İnsanlardaki ses telleri oldukça özelleşmiş olup
tabakalı bir anatomik yapıya sahiptir. Yüzeydeki örtücü epitel ile alttaki
gövdeyi oluşturan kas tabakası arasında yer alan 3 tabakalı gevşek bağ dokusu
katmanı nedeniyle, ses teli üzerindeki örtü alttaki gövdeden bağımsız olarak bir
dalgalanma hareketi meydana getirebilmektedir. Bu örtü-gövde mekanizmasının
bozulması nedeniyle ses kısıklığıortaya çıkar. Ses tellerinin bu tabakalı
yapısında bozulma sonucu ortaya çıkan ses kısıklığı sesi uygunsuz ve kötü
kullanmanın bir belirtisi olduğu gibi, kötü huylu gırtlak hastalıklarının da
başlangıç bulgusu olabilir. Bu nedenle seste değişiklik meydana gelen her hasta
dikkatle muayene edilerek buna yol açan etkenler belirlenmeli ve gerekli
tedaviler uygulanmalıdır.”
15 günden uzun
süren ses kısıklığına dikkat
Üst solunum yollarını etkileyen enfeksiyonların bir
bölümünde hastalıktan ses tellerinin de etkilenmesi sonucu ses kısıklığının
ortaya çıkabileceğini ifade eden Prof. Dr. Murat Topak, “Bu durum hastalığın
doğal seyriyle veya tedavi ile bir süre sonra düzelir. Ancak 15 günden fazla
süren ses kısıklığında mutlaka bir KBB uzmanının değerlendirmesine ihtiyaç
vardır” uyarısında bulundu.
Nefes almakta
güçlük çekiliyorsa doktora başvurulmalı
Ses kısıklığı ile birlikte nefes almada güçlük ortaya
çıkmışsa mutlaka uzmana başvurulması gerektiğini belirten Prof. Dr. Murat
Topak, “Bu durum, ses tellerini etkileyen hastalığın solunum yollarının en dar
bölgelerinden biri olan ses telleri arasından solunum havasının geçmesine engel
olmaya başladığının belirtisidir, acil olarak bir sağlık kuruluşuna
başvurulması gerekir” diye konuştu.
Kahve ve çay ses
tellerini kurutuyor
Prof. Dr. Murat Topak, sağlıklı bir ses için sigaradan
uzak durulması gerektiğini belirterek tavsiyelerini şöyle sıraladı:
“Sigara sesin en büyük düşmanıdır. Gırtlak ve akciğer
kanserinin en önemli nedenidir. Sigaranın kesinliklebırakılması, bulunulan
ortamda sigara dumanına maruz kalınmaması gerekir. Kafein (kahve, çay,
çikolata) ve alkol, ses tellerini kurutarak ses teli hasarını artırır. Kafein
ve alkol kararında tüketilmelidir. Bunların olumsuz etkisini dengelemek için
sıvı alımının arttırılması iyi olur.
En az 8 bardak su
içilmeli
Ses tellerinin üzerini örten tabakanın nemlendirilmesi
şarttır. Bunun için günde en az6-8 bardak su içilmelidir. Ortamdaki havanın nem
oranı da önemlidir.
Hekime danışmadan
ilaç kullanmayın
İlaçlar hekime danışarak kullanılmalıdır. Örneğin soğuk
algınlığı içingelişi güzel kullanılan ilaçların içinde bulunan
antihistaminikler mukussalgısını azaltarak solunum yollarının iç yüzünü
kaplayan tabakanın kurumasına neden olur. Eğer kurutucu özelliği olan ilaçlar
kullanmanız gerekiyorsa, bunu dengelemek için ilaç kullanımı süresince sıvı
alımınızı artırın. Ayrıca ev ve çalışma ortamında nem miktarının yeterli
düzeyde olmasını sağlayın.
Reflü sesi
etkiliyor
Laringofarengealreflü,ses telleri mukozasının yapısını
değiştirmesi yanında boğazda sürekli olarak oluşturduğu dolgunluk ve takılma
hissi ile sesi etkiler. Laringofaringeal reflüyü önlemek için:
-Asitli ve baharatlı gıdalardan sakının.Özelliklegazlı,
asitli ve boyalı içeceklerden sakının.
-Çikolata, yağlı süt ve süt ürünleri; mide asidini
artırmanın yanı sıra mukusu da koyulaştırarak ses tellerinin ıslaklığını
azaltırlar.
-Yatmadan önce midenizin 2-3 saat süre ile boş olmasına
dikkat edin; zira yatar pozisyondamide asit içeriğinin geriye kaçışı daha
kolaylaşır, ayrıca uykuda mide boşalması da gecikmektedir.
-Yastıkla yatın ya da yatak altına yükselti koyarak
başınızın yatay düzlemle 30 derece açı yapar konumda olmasını sağlayın.
-Bazı ilaçlar mide asidinin artmasına, mide ile yemek
borusu arasındaki koruyucu bariyerlerin ortadan kalkmasına ya da mide
boşalmasının gecikmesine yol açaraklaringofaringealreflüyü artırırlar;
hekiminize danışmadan doğal olarak elde edilenler de dahil hiçbir ilacı
kullanmayın.
Stres kas gerginliği yarattığı için sesin zorlu
kullanımına ve böylelikle ses tellerinde hasara neden olabilir. Stresli durumda
sesinizi profesyonel amaçlı olarak kullanmaktan sakının.”
Yüksek sesle
konuşmayın
Prof. Dr. Murat Topak, ses sağlığına ilişkin önerilerini
de şöyle sıraladı:
“1- Yüksek sesle konuşmaktan, bağırma ve çığlık atmaktan
sakının.
2- Sıkboğaztemizleme ve öksürükten sakının; bu hareketler
genellikle kötü ses alışkanlığı ve/veya ses tellerinde kuruma belirtisidir ve
gırtlak dokularınıza zarar verir. Boğazınızı temizlemek ihtiyacı
hissettiğinizde yutkunun veya biraz su için.
3- Yeterli hava almadan konuşmamaya çalışın; bunun için
konuşma temponuzun hızlı olmamasına dikkat edin ve daha sık nefes alın. Burun yoluyla
derin ve karından nefes alın.
4- Sesinizin bozuk veya yorgun olduğu durumlarda aşırı
konuşma ve şarkı söylemekten kaçının. Konuşmayı azaltmak veya bir süre
konuşmamak genellikle yorgun bir sesin yenilenmesini sağlayacaktır. “
YORUMLAR