Güneş çarpması nedir?
Güneş çarpması, aşırı sıcak nedeniyle beden ısısını
ayarlayan mekanizmanın (Termoregülasyon sisteminin) bozulması sonucu ortaya
çıkan bir hastalık tablosudur. Vücudun kendi ısısını düzenlemek için olan
terlemeyi yeterince gerçekleştirememesi durumudur. Ayrıca sıcaklarda aşırı
terleme sonucu fazla miktarda sıvı ve elektrolit kayıpları sonucunda da vücut
sıcaklığı yükselmeye başlayabilir. Bu durumdan en çok çocuklar, yaşlılar kronik
hastalıkları olanlar, aşırı alkol alanlar etkilenir.
Güneş
çarpmasının en önemli belirtileri nelerdir?
Yüksek ateş, baş ağrısı, nabız hızında artma, solunum
sayısında artma, tansiyon düşüklüğü, aşırı yorgunluk, bitkinlik hali. Güneşe maruz
kalma uzadıkça ve müdahale edilmedikçe, ağrılı kramplar, kalpte ritim
bozukluğu, bulantı- kusma-ishal, huzursuzluk, havale, bilinç bulanıklığı, koma ve
ölüm gelişebilir.
Güneş
çarpmasına karşı ne tür önlemler alınabilir?
Fazla güneşte kalınmamalıdır.
Susamayı beklemeden bol su ve maden suyu içilmelidir. (Tansiyonu
olanlar maden suyunu dikkatli tüketmelidir)
Yiyeceklere dikkat edilmeli, ağır ve yağlı yiyeceklerden
kaçınılmalı, sık aralıklarla ve sebze ve meyveden zengin beslenilmelidir. Proteinden
zengin gıdalar azaltılmalı, alkol ve kafeinden kaçınılmalıdır. Özellikle sıcak
günlerde alkol ve kafein almak vücudun ısısını ayarlayan mekanizmayı olumsuz
etkiler.
Giyeceklere dikkat edilmeli, mevsime uygun, vücudun
sıcaklığını çok yükseltmeyecek (Pamuklu ve keten gibi) terletmeyecek kumaşlar
tercih edilmeli, açık renkli kıyafetler giyilmelidir. Güneşten korunmak için
geniş kenarlı şapkalar takılmalıdır.
Ultraviyole ışınlarının en yoğun olduğu 11.00-15.00
saatleri arasında, güneş altında spor faaliyetleri yapmaktan kaçınılmalıdır.
Sık sık duş alınmalıdır.
Nasıl yardım etmek gerekir?
Hemen serin ve hava akımı olan bir yere alınmalı,
giysileri çıkarılmalı, düz yatırılmalı, bacakları yukarı kaldırılmalı ve
ciltten buharlaşma sağlayacak şekilde soğutulmalıdır.
Ilık -çok soğuk olmayan su banyosu yaptırılabilir veya koltuk
altı, boyun ve kalçalarına soğuk kompres uygulanabilir.
Bilinci açıksa bol su ve tuzlu ayran verilmeli. Şuur
bulanıklığı, havale geçirme gibi belirtiler varsa vakit geçirmeden hastaneye
götürmelidir.
Kas krampları serin bir yerde dinlenme ve bol sıvı almaya
rağmen 1 saatten uzun sürerse yine doktora başvurulmalıdır. Hastanın
soğutulması ve yeterli sıvının verilmesi önemlidir.
Ateş düşürücülerin faydası yok, hatta verilmesi sakıncalı
olabilir
Güneş çarpması sonucunda neler oluşabilir?
Güneş çarpması özellikle yaşlıları, kronik hastalığı olanları ve çocukları daha çok etkiler. Yüksek tansiyonu olanlarda, diyabeti olan ve özellikle insülin kullanan diyabetli hastalarda, kalp hastalarında, böbrek hastalarında sıvı kaybı nedeniyle daha erken ve ölümcül sonuçlar ortaya çıkar. Hafif güneş çarpmasında, tansiyon düşüklüğü, ateş, bitkinlik olur. İlerledikçe bilinç bulanıklığı, baş ağrısı, koma ve ölümle sonuçlanabilir. Sıvı kaybı ve ateş artışı devam ederse, bilinç kaybı ve nörolojik bozukluklar ortaya çıkar, koma ve ölümle sonuçlanabilir. Bol sıvı tüketimi çok önemlidir. Çünkü sıcakta ve nem arttığında terleme ile sıvı kaybederiz ve kaybedilen sıvı ve sodyumu yerine koymak gerekir. Su ile birlikte tuzlu ayran ve maden suyu önerilir. Ancak tansiyon sorunu olanlar buları dikkatli tüketmelidir.
YORUMLAR