Posta'dan Bilal Emin Turan'ın haberine göre Türkiye'de irili ufaklı 2 milyonun üzerinde işyeri var. 28.5 milyon kişi istihdam ediliyor. Ancak bunların yaklaşık yüzde 35'i kayıtdışı. İşçin kayıtdışı olması, sigortaya bildiriminin yapılmaması anlamına geliyor. Bildirim yasal olarak zorunluluk. Kaybedelen her gün, sigortalının geleceğinden gidiyor.
İŞÇİNİN HAKKI GİDİYOR
Primler ödenmediğinden işçinin sosyal güvencesi olmuyor ve emeklilik için gerekli prim doldurulamıyor. İşçi kendi talebiyle veya mecburiyetten ses çıkarmasa da bunun cezai bir yaptırımı var. Sorumlu işveren. Patronun kayıtdışı işçi çalıştırması yüklü miktarda para cezaını gündeme getirebiliyor. O yüzden işçinin tescil ve bildirimi mutlaka yapılmalı.
İTİRAZ HAKKI VAR
Sigortasız işçi çalıştırmanın mazereti olmayacağından sadece 1 işçi için ayda 9 bin liraya varan tutarda ceza kesilmesi mümkün. 1 yıllık ceza 38 asgari ücreti yani 67 bin lirayı buluyor. İdari para cezasına tebliğ tarihinden itibaren en geç 15 gün içerisinde yazılı bir dilekçe ile itiraz hakkı var. Ayrıca, cezanın 15 gün içinde ödenmesi halinde yüzde 25 indirim sağlanıyor.
İŞTE CEZA HESABI
* Sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmemesinden dolayı 3555 TL (brüt asgari ücretin 2 katı).
* Aylık prim ve hizmet belgesinin verilmemesinden dolayı 3555 TL (her ay için).
* Bordronun geçersiz olması dolayısıyla 888.75 TL (her ay için).
* Muhasebe defterinin geçersiz olması nedeniyle 888.75 TL (her ay için).
* 1 sigortalı için 1 yıllık ceza 38 asgari ücret (38x1777.5=67.545 liraya) çıkabiliyor.
ÇALIŞAN NE YAPMALI?
SGK ilk seçenek
Ülkemizde sigortasız işçi çalıştırma çok yaygın. Yani 10 çalışandan 3'ü sigortasız. SGK, denetim yapıyor ama bu yeterli olmuyor. Bu durumda işçi kendi hakkını aramalı. SGK'ya şikayet ilk seçenek.
Alo 170'i arayarak ya da Çalışma Bakanlığı'na dilekçe yazarak bu şikayet dile getirilebilir. Daha sonra müfettişler denetimle hizmet tespiti yapabilir.
Geriye dönük 1 yıl
SGK'ya özellikle çalışırken başvurmak önemli. Müfettiş sizi işyerinde görürse geriye dönük 1 yıla kadar hizmet tespiti yapabilir. 1 yılın üzerindeki tespit için ise çalışanın elinde sigortasız çalıştığı dönemlere dair maaş bordrosu, resmi belge, maaş dökümü, noter belgesi, bankaya verilen maaş yazısı gibi belgelerin olması gerekiyor.
5 yıl içinde dava açılmalı
SGK'ya şikayet etmenize rağmen sonuç alamazsanız ikinci yol İş Mahkemesi'ne 'hizmet tespit davası' açmak. Bunun için çalışanın işten ayrıldığı yılın sonundan itibaren 5 yıllık süre içerisinde dava açması gerekiyor.
5 yıllık süre, birden çok işyerinde çalışmışsanız her bir işyeri için işten ayrıldığınız tarih itibariyle ayrı ayrı hesaplanıyor. Hizmet tespitiyle eksik günlerin tespiti emeklilik için de gün kazanmanızı sağlar. SGK'ya şikayet veya dava açmak bu anlamda lehinize.
İŞÇİNİN HAKKI GİDİYOR
Primler ödenmediğinden işçinin sosyal güvencesi olmuyor ve emeklilik için gerekli prim doldurulamıyor. İşçi kendi talebiyle veya mecburiyetten ses çıkarmasa da bunun cezai bir yaptırımı var. Sorumlu işveren. Patronun kayıtdışı işçi çalıştırması yüklü miktarda para cezaını gündeme getirebiliyor. O yüzden işçinin tescil ve bildirimi mutlaka yapılmalı.
İTİRAZ HAKKI VAR
Sigortasız işçi çalıştırmanın mazereti olmayacağından sadece 1 işçi için ayda 9 bin liraya varan tutarda ceza kesilmesi mümkün. 1 yıllık ceza 38 asgari ücreti yani 67 bin lirayı buluyor. İdari para cezasına tebliğ tarihinden itibaren en geç 15 gün içerisinde yazılı bir dilekçe ile itiraz hakkı var. Ayrıca, cezanın 15 gün içinde ödenmesi halinde yüzde 25 indirim sağlanıyor.
İŞTE CEZA HESABI
* Sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmemesinden dolayı 3555 TL (brüt asgari ücretin 2 katı).
* Aylık prim ve hizmet belgesinin verilmemesinden dolayı 3555 TL (her ay için).
* Bordronun geçersiz olması dolayısıyla 888.75 TL (her ay için).
* Muhasebe defterinin geçersiz olması nedeniyle 888.75 TL (her ay için).
* 1 sigortalı için 1 yıllık ceza 38 asgari ücret (38x1777.5=67.545 liraya) çıkabiliyor.
ÇALIŞAN NE YAPMALI?
SGK ilk seçenek
Ülkemizde sigortasız işçi çalıştırma çok yaygın. Yani 10 çalışandan 3'ü sigortasız. SGK, denetim yapıyor ama bu yeterli olmuyor. Bu durumda işçi kendi hakkını aramalı. SGK'ya şikayet ilk seçenek.
Alo 170'i arayarak ya da Çalışma Bakanlığı'na dilekçe yazarak bu şikayet dile getirilebilir. Daha sonra müfettişler denetimle hizmet tespiti yapabilir.
Geriye dönük 1 yıl
SGK'ya özellikle çalışırken başvurmak önemli. Müfettiş sizi işyerinde görürse geriye dönük 1 yıla kadar hizmet tespiti yapabilir. 1 yılın üzerindeki tespit için ise çalışanın elinde sigortasız çalıştığı dönemlere dair maaş bordrosu, resmi belge, maaş dökümü, noter belgesi, bankaya verilen maaş yazısı gibi belgelerin olması gerekiyor.
5 yıl içinde dava açılmalı
SGK'ya şikayet etmenize rağmen sonuç alamazsanız ikinci yol İş Mahkemesi'ne 'hizmet tespit davası' açmak. Bunun için çalışanın işten ayrıldığı yılın sonundan itibaren 5 yıllık süre içerisinde dava açması gerekiyor.
5 yıllık süre, birden çok işyerinde çalışmışsanız her bir işyeri için işten ayrıldığınız tarih itibariyle ayrı ayrı hesaplanıyor. Hizmet tespitiyle eksik günlerin tespiti emeklilik için de gün kazanmanızı sağlar. SGK'ya şikayet veya dava açmak bu anlamda lehinize.
YORUMLAR