Fiyatları 40 ila bin lira arasında değişen sobaları
şimdilerde nostalji yaşamak için köy evi kiralayanlar satın alıyor. Günümüzde
artık kışın patates ve kestane közlemeyi özleyen, anılarını ısıtacakların uğrak
adresi Kahramanmaraş demirciler çarşısı ve kapalı çarşı.
Soğuk havaların kendini hissettirmeye başladığı şu
günlerde odun ve kömürün yanında soba satışlarına da başlandı. Fiyatları 40
liradan başlayıp bin liraya kadar çıkan sobalara kışın patates ve kestane
közlemeyi özleyen, keyfine düşkün vatandaş da ilgi gösteriyor. Ülke çapında
doğalgazdan yararlanan nüfusun 32 milyonu aşmasıyla birlikte soba satışları
düşse de Türkiye'nin soğuk illerinde hala ayakta kalan üreticiler var.
NOSTALJİ OLSUN
DİYE SOBA ALANLAR VAR
Kahramanmaraş’ta sayıları bir elin parmaklarını geçemeyen
sobacı esnafından çoğunun siftah yapamadan dükkanını kapattığının altını çizen
Onur kış aylarının yaklaşmasına rağmen soba satışlarında artış olmadığını
belirtti.
Doğalgazın gelmesi ile işlerinin yüzde 40 oranında
düştüğünü belirten Onur, şöyle devam etti: “Artık sobalar kullanım için
alınmıyor. Nostalji olsun diye soba alanlar var. Önceden odada yakılan sobanın
etrafına aile fertleri toplanır, birlikte sohbet ederdi. Artık, doğalgaz her
odayı aynı oranda ısıttığı için aile fertlerinin her biri ayrı odalara gidiyor.
İnsanlar yalnızlaşıyor. Soba olduğu zaman insanlar bir odada beraber oturmak
zorunda kalırdı. Bu da güzel bir olaydı. Bununla birlikte, soba üzerinde
günümüzde kahve pişirilmiyor, kestane kavurulmuyor. Eskiden kış aylarının
vazgeçilmezi olan soba üzerinde kestane pişirilmesi artık nine ve dedelerimizin
anılarında kaldı.”
Birçok kentte doğalgazın yaygınlaşması, kalorifer
sistemli yapıların çoğalması, elektrik sobaları ve güneş enerji sistemlerinin
kullanımının artmasıyla birlikte el yapımı soba satışlarında önemli ölçüde
azalma olduğunu dile getiren Onur, “Yapılan Doğalgaz zammı da sobaya talebi
artırmadı. Sektör bitme noktasına geldi, artık insanlar nostalji olsun diye
soba alıyor. 200 lira maliyetle ürettiğimiz bir sobayı 5-10 lira karla satmak
zorunda kalıyoruz. Ancak tamire getirilen sobalardan para kazanıyoruz” dedi.
İHTİYAÇ KALMADI
Nostalji yapmak isteyenlere hitap etmeye başlayan soba
sektörü, ihtiyaçtan ziyade anıları tazelediği için de yaşıyor. Türkiye
genelinde 2004 yılında 2 bin 336 olan soba imalatçısı iş yeri sayısı şimdilerde
binin altına kadar geriledi. Ancak, günümüze uyarlanmış modeller ile hayatımıza
yeniden giren sobaları, farklı dekorasyonlar elde etmek amaçlı satın alanlar
hala mevcut. Hatta bir zamanların zenginlik göstergesi Fransız, Belçika ve
Alman yapımı eski çini sobalar, restore ettirilerek evlerde kullanılıyor. Soba
üretimi; Kahramanmaraş, Kayseri, Kilis ve Türkiye'nin bazı illerindeki
fabrikalarda yılın 8-9 ayı seri şekilde sürüyor. Sezon yaklaşınca kamyonlara
yüklenen el emeği, göz nuru sobalar soğuk bölgeleri ısıtmak için yola
çıkarılıyor.
FİYATI 40 TL'DEN
BAŞLIYOR
Şehirlerin belli alanlarında çarşılaşmış satıcılar da,
siparişini verdikleri odun, kömür ve tezek yakılabilen 12 çeşit sobayı, 40 ila
bin lira arasında değişen fiyatlarla satışa sunuyor. Soba imalatı yapan küçük
esnaflardan bazıları ise, mesleklerine olan ilginin azalmasından dolayı farklı
alanlara yöneliyor. Semaver, mangal ve lokantalarda kullanılan havalandırma
borusu üretimi gibi işler yapıyorlar.
KÖYLÜNÜN
VAZGEÇİLMEZİ TEZEK SOBALARI
Doğalgazın bağlanmadığı bölgelerde yaşayan vatandaşlar,
kömürlü ve sac soba satın almaya devam ederken, ekonomik durumu iyi olmayanlar
ise ikinci el tercih ediyorlar. Önceki yıllara göre ikinci el soba satışlarında
canlılık yaşanıyor. Yoksul vatandaşların yoğun olarak yaşadığı mahallelerde
ısınmak için tonu 250 TL'den satılan tezekten vazgeçilmiyor. Köylerde halen
revaçta olan tezek sobalarının fiyatı 30 ila 90 lira arasında değişiyor.
Boruları 3- 5 liraya, soba altı tablaları ise 10 liraya satılıyor. Sac sobalar,
tenekeden yapıldığı için sezonluk kullanılıyor. (ZEKİ DEMİR)
YORUMLAR