Diş hassasiyeti (dentin hassasiyet); hastalar tarafından
genellikle “soğuk hassasiyeti” veya “diş fırçalama hastalığı” olarak tarif
edilir. Dentin hassasiyeti yaşayan kişiler, sıcak ve soğuk içecekler tüketmek
ve dişlerini fırçalamak gibi günlük aktivitelerden kaçınır. Bu basit
aktiviteler, hassasiyet yaşayan kişilerin sürekli olarak, aşırı ağrı korkusuyla
yaşamasına yol açar. Hassasiyet; dişin gözenekli dokusu olan dentin dokusu,
açığa çıkınca meydana gelir. Dentinde tübül adı verilen ve sinire giden,
mikroskopik kanallar bulunur. Çekilen diş eti dokusu veya mine dokusu kaybı
nedeniyle dentin tübülleri açığa çıkınca, sinirler belirli uyarıcılardan daha
kolay etkilenerek diş hassasiyetine neden olur.
Sıcak-soğuk veya
ekşi yerken dişleriniz sızlıyorsa dikkat!
Sıcak, soğuk, tatlı, ekşi veya çok fazla asitli yiyecek
ve içecekler, soğuk hava şartları gibi uyaranlar; dişlerinizin ağrımasına ya da
sızlamasına neden oluyorsa dişlerinizde hassasiyet vardır. Diş hassasiyeti,
genel olarak kısa süreli ve geçici bir ağrı ile karakterizedir. Ancak diş
hassasiyetine yol açan ana etkenler tedavi edilip kaldırılmadığı sürece, diş
hassasiyeti semptomları ilerleme gösterebilir. Dentin hassasiyeti olan
kişilerin yaşam kaliteleri, hassasiyet semptomlarından olumsuz etkilenir. Bu kişiler
en favori yiyecek ve içeceklerinden keyif alamaz, özellikle soğuk içeceklerin
ılınmasını beklemek zorunda kalırlar.
Dentin hassasiyeti; daha çok 20-45 yaş aralığındaki
kişilerde meydana gelse de, toplumda ergenlik çağlarından 70'li yaşlara kadar
dağılım göstermektedir. Hassasiyet yaşlanma ile birlikte azalırken, diş eti
rahatsızlığı olan bireylerde görülme sıklığı artmaktadır.
Diş hassasiyetine
neden olan faktörler nelerdir?
* Düzenli olarak
asitli yiyecek ya da içeceklerin tüketilmesi
Limon gibi asit içeren meyvelerin ağız içerisinde
tutulması, kola ve benzeri asit içeren içeceklerin düzenli olarak tüketilmesi
dişin minesini aşındırır ve dentin tübüllerinin açığa çıkmasına neden olduğu
için dişlerde hassasiyet oluşmasına neden olur. Ayrıca; yüzme havuzlarındaki
klor, reflü hastalığının varlığı, kronik yaygın kusma, alkolizm, peptik ülser,
ilaçlara bağlı gelişen ağız kuruluğu, diyabet (şeker hastalığı), tükürüğün
tamponlama kapasitesi, pH'ı ve akış hızı; diş yüzeylerinde özellikle de diş
etine komşu alanlarda farklı aşınma tiplerinin ortaya çıkmasına neden olmakta
ve bu durumlar hassasiyetin artmasına neden olmaktadır.
* Diş eti
hastalığı sonucu
Diş eti hastalığı sonucunda, diş etlerinde çekilme
görülebilmekte ve kök yüzeylerinin açığa çıkmasına neden olmaktadır. Kök
yüzeylerinin açığa çıkması sonucu dentin tübülleri açığa çıkmakta ve diş
hassasiyeti artmaktadır.
* Aşırı sert bir
şekilde diş fırçalamak ve sert kılları olan bir diş fırçası kullanmak
Bazı kişiler dişlerini daha sert bir şekilde
fırçalayarak, daha iyi temizlediklerini ya da dişlerinin daha beyaz olacağını
zannederler. Yanlış diş fırçası kullanımının yanı sıra, çok sert diş fırçalamak
diş etlerine de zarar verir. Fakat sert bir şekilde diş fırçalamak, diş ve diş
etlerine zarar vermektedir. Diş ve diş eti yapıları kişiler arasında farklılık
gösterir. Bu nedenle diş fırçası üreticileri farklı diş yapıları için farklı
diş fırçaları üretmektedir. Örneğin; diş hassasiyeti yaşayan bir bireyin sert
fırça kullanması yanlış olacaktır. En doğrusu diş hekiminize danışarak fırça
kullanmanızdır.
* Bruksizm
Bruksizm hastanın özellikle geceleri veya gün içinde
stres kaynaklı farkında olmadan dişlerini sıkması veya gıcırdatması durumudur.
Dişlerini sıkan ya da gıcırdatan bireylerde, mine dokusunda aşınmalar meydana
geleceği için diş hassasiyetinin görülmesi çok yaygın bir durumdur. Bruksizm
sonucu, dişlerde aşınmalar veya kırılmalar görülebileceği gibi baş ve boyun
ağrıları görülebilmektedir. Bruksizm için gece plağı uygulaması başta olmak
üzere botoks uygulaması gibi tedavi seçenekleri mevcuttur.
* Diş taşı temizliği
sonucu görülen geçici diş hassasiyeti
Diş taşı temizliği sonucu dişlerde kök yüzeyleri açığa
çıkacağı için hassasiyet, belirli bir süre artabilir. Fakat bu durum geçicidir
ve diş taşı temizliği yapılmasına engel değildir. Çünkü diş taşı temizliği
yapılmayan hastalarda, diş taşları diş eti hastalığının artmasına yol açacağı
için diş hassasiyetinin artmasına yol açmakla kalmayıp diş kaybına bile neden
olabilir. Bu nedenle 6 ayda bir ihtiyaç halinde diş taş temizliği yapılması
birçok hasta için çok önemlidir. Diş eti hastalığı olan bireylerde de genelde
diş hassasiyeti görülür. Bunun nedeni diş köklerinin diş eti çekilmesi
sebebiyle korumasız kalmasıdır.
* Dişlerde bulunan
çürükler
Birçok hasta ağız içerisinde bulunan çürüklerden
habersizdir. Ağız içerisinde bulunan ve kişinin haberinin olmadığı çürüklerde,
dişin en iç kısmında bulunan ve damar sinirlerin bulunduğu yapı olan pulpaya
doğru ilerledikçe diş hassasiyetine neden olabilir. Bu çürükler tedavi
edilmediği takdirde, ağrı artacaktır.
* Beyazlatma
uygulaması sonrası
Geçici diş hassasiyeti, profesyonel diş beyazlatma
işleminden sonra meydana gelebilir ancak prosedür sona erdikten kısa süre sonra
bu hassasiyet durumu geçecektir.
Peki diş
hassasiyeti nasıl önlenebilir?
* Dişler, diş ve diş eti yapısına uygun bir fırçayla sert
bir şekilde fırçalamadan günde en az 2 defa düzenli bir şekilde fırçalanmalı ve
ağız içi temizliğin plak birikimini tamamen elimine ettiğinden emin
olunmalıdır. Ayrıca diş fırçalanmasından hemen önce ve sonra asitli yiyecek ve
içeceklerin tüketilmemelidir ve aşındırıcı diş macunu kullanılmamalıdır.
* Tüketilen gıdalara dikkat edilmeli, asitli gıdalardan
kaçınılmalıdır. Limon emilmesi gibi alışkanlıklardan uzak durulmalıdır. Asitli
içecekler pipet kullanarak içilmelidir.
* Diş gıcırdatma gibi bir problem varsa diş hekimine
başvurulmalı ve tedavi olunmalıdır. Bu durumda diş hekimi her hastaya uygun
koruyucu bir gece plağı yapar ve bunun yatarken kullanılmasını ister. Böylece
uykuda yapılan sıkma veya gıcırdatma ile dişlere zarar verilmemiş olur.
* Diş hassasiyetine çözüm için üretilen diş macunları
tercih edilebilir.
* Alınan önlemlere rağmen diş hassasiyeti geçmiyorsa diş
hekimine başvurulmalıdır. Diş hekiminin uygulayacağı hassasiyet giderici
ajanlar ve aşınmalara veya çürüklere karşı uygulayacağı restoratif işlemler
rahatlamanızı sağlayacaktır.
YORUMLAR