Hatay'da, gerek beslenme gerekse kanatlı sanayi ham
maddesi olarak önemli bir yere sahip bulunan soyada, dekar başına ortalama 450
kilogram olan verimi 600 kilograma ulaştıran 4 yeni çeşit yerli tohum geliştirildi.
Tarla bitkilerinde şimdiye kadar 60'ın üzerinde tohum
çeşidi geliştiren PROGEN Tohum, soyada da "Lider",
"Asya", Sonya" ve "Bravo" isimli 4
yerli çeşidi piyasaya sundu.
Hatay'da kurulan Ar-Ge Merkezi ile Aydın, Şanlıurfa
ve Konya'daki araştırma istasyonlarında sürdürülen ıslah çalışmaları sonucunda
geliştirilen 4 çeşit yerli soya tohumu, dekarda 600 kilograma ulaşan
verimiyle hem çiftçi bütçesine hem de ülke ekonomisine katkı
sağlayacak.
PROGEN Tohum AŞ Genel Koordinatörü Prof. Dr. Cafer Mart,
AA muhabirine yaptığı açıklamada, soyanın Türkiye gündemine 1980'li
yıllarda "ikinci ürün" projesiyle girdiğini ancak bugüne kadar
yaygınlaşması için yeterli mesafenin katedilemediğini söyledi.
Türkiye'nin yıllık soya tüketiminin 2,5-3 milyon ton
düzeyinde bulunduğunu belirten Mart, "TÜİK'in son verilerine göre 32 bin
hektarlık bir ekim alanımız var. Buradan elde edilen soya üretim miktarı da 140
bin ton. Yani Türkiye'nin soyada kendine yeterlilik oranı yüzde 4,8. Yüzde
95'ini dışarıdan ithal ediyoruz." dedi.
Mart, bu durumun önüne geçebilmek için çeşitli ıslah
çalışmaları yaptıklarını ve başarılı olduklarını aktardı.
Türkiye'nin soya
tohumu ihtiyacının yüzde 60'ını karşılıyorlar
PROGEN olarak geliştirdikleri çeşitlerle soya tohumu
pazarında yüzde 60'lık paya sahip olduklarını ve soyanın yaygınlaşması için
Güneydoğu Anadolu Bölgesi başta olmak üzere değişik bölgelerde çalışmalar
yaptıklarını anlatan Mart, şöyle devam etti: "Türkiye'de satılan soya
tohumunun yüzde 60'ı PROGEN çeşitlerinden oluşuyor. Böyle olunca da sorumluluk
hissediyoruz ve soya tarımını yaygınlaştırmamız gerektiğini düşünüyoruz. Çünkü
yıllık 3,5 milyar dolar civarında bir soya dış alımı yapıyoruz ve döviz
ödüyoruz. Belki de petrolden sonra en fazla harcama yapılan kalemlerden birisi.
Soya tarımının bugüne kadar yaygınlaşmamasının sebeplerinden biri doğru çeşit
seçimi yapılmamış olması. Biz bütün bölgelerde çeşit adaptasyon denemeleri,
geliştirme çalışmaları yaparak bölge için en uygun türü belirliyoruz. Şu an
bizim 4 çeşidimiz var. Lider, Asya, Sonya ve Bravo. Bunlar bölgelere göre
değişik gelişim grubunda olan çeşitler. Çiftçimizi, ikinci ürün ekecekse veya
gecikmişse Bravo'yu, birinci ürün ekecekse daha uzun ömürlü olan Lider'i,
ara ürün ekecekse Asya veya Sonya'yı ekmesi konusunda yönlendiriyoruz. Bu
şekilde çiftçi uygun çeşit seçerek işe doğru başlıyor. Verimi de oldukça
yüksek, bugün birinci üründe soya ekiminde dekara 600 kilogramları geçtik.
Bunlar çok güzel verimler."
İhracat için
çalışma yapılıyor
Lisanslama yaparak yurt dışına soya tohumu
gönderdiklerini belirten Mart, zaman içinde ihracatın gelişeceğine
inandıklarını ifade etti.
Mart, soyanın yaygınlaştırılmasında verimli çeşitlerin
seçiminin yanı sıra çiftçinin desteklenmesinin de önemli olduğunu kaydetti. (AA)
YORUMLAR