Tiroit hormonları iskelet ve santral sinir sistemi başta
olmak üzere, organ gelişiminde, vücut ısısının düzenlenmesinde, yağ ve
karbonhidrat metabolizmasında önemli roller üstleniyor. Tiroit bezinde veya
tiroit hormon sentez basamaklarında oluşan bir sorun nedeniyle tiroit
hormonları az üretilirse, bu tabloya hipotiroidi deniyor. Doğumsal olabildiği
gibi sonradan da gelişebiliyor. Doğumsal hipotiroidinin en önemli özelliği ise
tedavide gecikildiği takdirde zeka ve büyüme geriliği gibi ciddi tablolar
oluşturabilmesi. Acıbadem Maslak Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Çocuk
Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr. Serap Semiz hastalığa erken tanı konulmasının
çocuğun sağlıklı bir yaşam sürmesi için çok önemli olduğuna dikkat çekerek, “Bu
nedenle çocuğun büyüme hızının azalması, uyku hali, kilo alma, soğuğa
tahammülsüzlük, kuru cilt ve kabızlık gibi erken dönem belirtileri oluştuğunda
zaman kaybedilmeden bir hekime başvurulması çok önemli” diyor.
İlk 3 yaşa dikkat!
Beyin gelişimini sağlayan en önemli hormon, tiroit
hormonu. Dolayısıyla doğumsal hipotiroidi tedavisinde gecikme beyin gelişiminin
en hızlı olduğu ilk 3 yaşta ciddi nörolojik etkilenmeye yol açıyor. Örneğin,
çocuklarda zeka ve büyüme geriliğine neden olması gibi! Çocuk Sağlığı ve
Hastalıkları, Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr. Serap Semiz ülkemizde
yapılan yenidoğan hipotiroidi taraması ile doğumsal hipotiroidinin erken tespit
edilebildiğini belirterek, “Bu sayede zeka ve büyüme geriliği önlenebiliyor.
Tedaviye ilk 20 günde başlanırsa IQ puanında hiçbir etkilenme olmuyor. Edinsel
hipotiroidi olgularında da erken tedavi ile okul başarısında azalma, büyüme -
gelişme geriliği, karbonhidrat ve yağ metabolizma bozukluğu hızla düzeliyor”
diyor.
En sık görülen
nedeni Hashimoto
Çocukluk yaş grubunda, özellikle 5-6 yaşından sonra
gelişen tiroit fonksiyon bozukluklarının en sık nedeni, Hashimoto hastalığı.
Tiroit bezinin otoimmun bir reaksiyonla harabiyeti sonucu oluşan bu hastalık
tiroit hormonu üreten hücrelerde atrofi ve yetersiz hormon üretimiyle
sonuçlanıyor. Hashimoto tiroiditi oluşumunda pek çok faktör rol oynuyor. Güçlü
bir genetik geçiş yanında çocuklarda otoimmüniteyi tetikleyen viral enfeksiyon,
kimyasal veya hormonal vb. çeşitli çevresel faktörler de etkili oluyor.
Bu belirtiler
hipotiroidi habercisi olabilir
Belirtiler doğumsal ve edinsel hipotiroidide farklı
olmakla birlikte, temelde hormon eksikliğine ait bulgular gelişiyor. Çocuk
Sağlığı ve Hastalıkları, Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr. Serap Semiz
doğumsal hipotiroidi hastalığının yenidoğanda silik belirtiler verebildiği
uyarısında bulunarak, “Doğum ağırlığının fazla olması, geniş bir bıngıldak,
göbek fıtığı, uzayan yeni doğan sarılığı, uyku hali, kuru cilt ve kabızlık
başlıca belirtilerini oluşturuyor” diyor. Hashimoto tiroiditi sessiz ve yavaş
seyreden bir hastalık olduğu için belirtiler ebeveynlerin gözünden kaçabiliyor.
Ancak hipotiroidi belirgin olduğunda halsizlik, yorgunluk, kabızlık, kilo alma,
kuru cilt, soğuk intoleransı ve saç dökülmesi ile sinyal verebiliyor. Tedavide
gecikildiğinde de, boy kısalığı, tiroit bezi hacminin artışına bağlı olarak
boğazda baskı hissi, terlemede azalma, eklem ağrısı ve kas krampları
oluşabiliyor.
Tedavisi aslında
oldukça basit
Hipotiroidi tedavisi, eksik olan tiroit hormonunun yerine
konmasıyla gerçekleşiyor. Çocuğun gereksinimi olan miktardaki L- Tiroksin
günlük tek doz olarak veriliyor ve düzenli aralıklarla yapılan tiroit hormon
testleriyle doz ayarlaması yapılıyor. Prof. Dr. Serap Semiz tedavinin genelde
yaşam boyu ilaç kullanımı şeklinde devam ettiğini vurgulayarak sözlerine şöyle
devam ediyor: “Geçici olabileceği düşünülen bazı doğumsal hipotiroidi
olgularında ise 3. yaşta ilaç kesilerek tablo değerlendiriliyor. Hashimoto
tiroiditi olan çocuklarda hipotiroidi oluştuğunda da tiroit hormonu tedavisi
uygulanıyor. Düzenli takiple ilaç doz ayarlaması yapılıyor ve eşlik eden diğer
hastalıklar varsa bu problemlere yönelik ek tedaviler veriliyor”
YORUMLAR